تسهیلات مربوط به سیل، ترمز دلار را می‌کشد؟

رویداد۲۴ هفته‌ها بعد از وقوع سیل و خساراتی که به بخش‌های مختلف وارد شد، پای حساب و کتاب به میان آمد. دولت تصمیم گرفت سراغ صندوق توسعه برود و از دلار‌های آن برداشت کند تا هر دلار، خشتی شود و خانه‌ها را بسازد و تسکینی باشد برای خسارت‌های بخش‌های مختلف.

اما از همان زمان مساله ورود دلار‌های صندوق توسعه ملی به بازار و بحث تاثیر آن بر قیمت دلار هم مطرح شد. برخی معتقدند که استفاده از منابع صندوق توسعه ملی برای کمک به سیل‌زدگان و فروش آن در بازار، باعث افزایش عرضه ارز شده و ممکن است سبب کاهش قیمت ارز شود. هرچند که رئیس کل بانک مرکزی وعده نظارت بر بازار و حفظ ثبات را می‌دهد.

با این حال، دولت قصد دارد دست به حسابی ببرد که تا قبل از این قرار بود برای تولید و سرمایه در گردش واحد‌های تولیدی خرج شود. رئیس کل بانک مرکزی اخیرا گفته که ۴ هزار میلیارد تومان تسهیلات از سود بانک‌ها به سیل‌زدگان ارائه می‌شود. عبدالناصر همتی همچنین گفته بود که برای پرداخت تسهیلات و کمک به سیل‌زدگان، بانک مرکزی نمی‌تواند به تنهایی اقدام کند و حل این مشکلات نیازمند استفاده از منابع صندوق توسعه ملی است؛ موضوعی که با انتقاد برخی رسانه‌ها و کارشناسان روبرو شد. اما تاکید همتی باز هم بر استفاده از منابع صندوق توسعه ملی است، مسئله‌ای که بسیاری از کارشناسان بازار از آن با عنوان نعمتی یاد می‌کنند که می‌تواند ترمز دلار را بکشد و آن را به مرحله کاهشی برساند.

بازار تکان می‌خورد؟

اما کارشناسان چه می‌گویند؟ آیا این تسهیلات می‌تواند به ابزاری برای کاهش قیمت در بازار ارز تبدیل شود؟ میثم رادپور در این رابطه می‌گوید: «اگر قرار باشد بخشی از خسارت ناشی از سیل طبق گفته مسئولان، از محل فروش دلار‌های صندوق توسعه باشد، شرایط مختلفی را باید در نظر گرفت تا بتوان در مورد تاثیر کل این مساله بر نرخ دلار صحبت کرد.»

این کارشناس اقتصادی معتقد است که تاثیر این تسهیلات بر بازار ارز به طور کامل به چگونگی ارائه این تسهیلات بستگی دارد. وی معتقد است: «تاثیر این مساله بستگی به این دارد که چطور به آن نگاه کنیم. شاید گفته شود که دولت در حالت عادی نباید از صندوق توسعه برداشت می‌کرد، اما حالا مجبور شده در مدت کوتاهی آن را عرضه کند. بله به بازار فشار می‌آورد، اما باید به تمام جوانب آن نگاه کرد. به طور مثال مشخص نیست که دلار‌های برداشت شده از صندوق توسعه به چه صورت قرار است به ریال تبدیل شود، یعنی قرار است در سامانه نیما عرضه شود یا راه دیگری برای آن وجود دارد.»

رادپور تاکید می‌کند: «اگر قرار باشد این دلار‌ها در سامانه نیما عرضه شود باید اینطور گفت که تا پیش از این، صفی از تقاضای واردکنندگان بود که پاسخی به آن داده نمی‌شد. حالا این تسهیلات، صرف مازاد تقاضا و یا بخشی از آن شده و فشار را از بازار کم خواهد کرد. مساله مازاد تقاضا پیش از این بازار آزاد را هم تحت تاثیر قرار داده بود. به همین خاطر تامین این تقاضا می‌تواند تاثیراتی بر بازار داشته باشد.»

همه چیز بستگی به دولت دارد

این تحلیلگر اقتصادی معتقد است که شکل عملکرد دولت در تخصیص این اعتبارات می‌تواند بر تاثیرپذیری بازار ارز هم تاثیر بگذارد. به گفته وی، وام دادن نوعی خلق پول است. باید دید این خلق پول از چه محلی صورت می‌گیرد. اگر بانک‌ها به اتکای پایه پولی تسهیلاتی می‌دهند، خلق پول است، اما اگر تامین مالی از یک حساب سپرده دیگر است، وضعیت فرق می‌کند.