درجست‌وجوی مقصران عدم حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی

رویداد۲۴ یکی از اهداف فیلترینگ تلگرام که با کش‌وقوس‌های فراوان و فیلترینگ مقطعی چندباره، از اردیبهشت ماه سال گذشته تا امروز ادامه دارد، رفع انحصار از این پیام‌رسان عنوان بود که موجب شد موضوع حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی داغ شود.

هرچند از همان ابتدا هم برخی کارشناسان و تحلیلگران معتقد بودند فیلترینگ تلگرام راه مناسبی برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی نیست، چه بسا که در این مدت هنوز هم این ابزار‌های داخلی نتوانستند جایگزین تلگرام شوند.

به همین دلیل، مسؤولان روش‌های مختلفی را برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی در نظر گرفتند. در این راستا شورای عالی فضای مجازی مصوبه‌ای را در راستای این حمایت در نظر گرفت و همچنین حمید فتاحی - رئیس هیأت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت-با اشاره به مصوبه شورای عالی فضای مجازی برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی، اظهار کرد: بر اساس این مصوبه، کمک‌هایی مانند وام پنج میلیارد تومانی، پهنای باند مناسب و فضای هم‌مکانی به‌صورت رایگان ارائه شد، هم‌چنین تعرفه مصرف دیتا به یک‌سوم تعرفه اینترنت کاهش یافت.

البته در مواردی هم از طرف برخی از پیام‌رسان‌های داخلی عنوان شد که حمایتی از آن‌ها نشده است، اما فتاحی همچنین گفته بود: وزارت ارتباطات با تمام قوت برای حمایت از زیست‌بوم پیام‌رسان‌های داخلی و تولید داخل پای کار آمد و وزیر ارتباطات همه دستگاه‌های زیرمجموعه خود را ملزم کردند که کمک شود.

به همین دلیل جلسات متعددی برای رفع موانع قانونی ناشی از واگذاری رایگان امکانات به پیام‌رسان‌های داخلی در هیأت مدیره زیرساخت برقرار شد و بعد از تصویب موضوع در هیأت مدیره، اختصاص پنج میلیارد تومان وام وجوه اداره شده، ارائه ۵۰ گیگابیت بر ثانیه پهنای باند داخلی برای هرکدام از پیام‌رسان‌ها به صورت پلکانی ۱۰ گیگابیتی و در نظر گرفتن پنج گیگ اینترنت به صورت پله‌های یک گیگی به تصویب رسید که مستلزم آن بود که هریک از پیام‌رسان‌ها درخواست‌های خود را در هر بخش ارائه کنند.

حذف تلگرام‌های فارسی و داستان حمایتی که انجام نشد

با وجود این، در شرایطی که تلگرام‌های فارسی در هفته‌های اخیر از فروشگاه آنلاین گوگل پلی حذف شدند و کاربرانی که با این پوسته‌های پیام‌رسان با تلگرام در ارتباط بودند را دچار مشکل کردند، بحث حمایت نکردن از پیام‌رسان‌های داخلی که کاربران را به تلگرام و مشابه‌های آن جذب کرده و مانع از پیوستن آن‌ها به پیام‌رسان‌های بومی شده، دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است تا جایی که برخی از نمایندگان مجلس، وزارت ارتباطات را در این موضوع مقصر شناختند.

این موضوع موجب واکنش وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات شده تا جایی که محمد جواد آذری جهرمی درباره اتهام‌زنی برخی افراد به وی در خصوص عدم حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی به خانه ملت، گفته است: آنچه در این زمینه اهمیت دارد، قانون است.

در رابطه با حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی مصوبه شورای عالی فضای مجازی موجود است که در این مصوبه مسئولیت هر دستگاه مشخص شده، اگر قرار بر ارزیابی است، مرکز ملی باید بر اساس سند‌های موجود، عملکرد وزارت ارتباطات را ارزیابی کند؛ اگر ما کم کاری کرده باشیم، می‌پذیریم.

وی همچنین اظهار کرده است: به زعم پیام‌رسان‌های داخلی، وزارت ارتباطات تنها دستگاهی بود که به وظایف خود عمل کرد. دستگاه‌هایی هستند که عملکرد آن‌ها صفر است، اما هیچ‌گاه مورد سوال قرار نمی‌گیرند.

البته مشکلاتی که پیام‌رسان‌های داخلی دارند و این‌که نتوانستند در مدت یک ساله آنطور که لازم است، رشد کرده و در جذب کاربران موفق باشند، به اذعان کارشناسان می‌تواند دلایل متعدد دیگری از جمله نقش تلگرام‌های فارسی، مشکلات فنی خود پیام‌رسان‌ها و یا اطمینان نداشتن کاربران ایرانی به پیام‌رسان‌های بومی داشته باشد، اما به نظر می‌رسد این مشکلات هنوز هم ریشه‌یابی نشده و علت این عدم موفقیت هرچه که باشد، هنوز هم ظاهراً تلگرام کاربران بیش‌تری در مقایسه با مجموع پیام‌رسان‌های داخلی دارد.

با تمام این اوصاف دبیر شورای عالی فضای مجازی در پاسخ به وضعیت تلگرام‌های فارسی پس از حذف آن‌ها از فروشگاه آنلاین گوگل بیان کرده است که خبر‌های خوبی وجود دارد و به خصوص فشاری که آمریکایی‌ها وارد می‌کنند باعث شده که سرعت بگیرند و به زودی اعلام می‌کنند که این استقلال اتفاق می‌افتد.

پیام‌رسان‌های داخلی شکست نخورده‌اند

در هر حال دبیر شورای عالی فضای مجازی مخالف این حرف است که پروژه پیام‌رسان داخلی شکست خورده است؛ وی معتقد است که به هیچ وجه در استقلال، حوزه تکنولوژیکی و خدمات به مردم شکست نمی‌خوریم. ما مردم توانمندی هستیم و انتظارمان بالاست که این روند سرعت بگیرد و پیام‌رسان‌های داخلی غالب شوند.

در همین یک سال اخیر که از اردیبهشت، پیام‌رسان‌های داخلی را پشتیبانی کردیم، تعداد کاربران، تنوع پیام‌رسان‌ها، حرکت پیام‌رسان‌ها به سمت تخصصی شدن، ظهور و بروز سکو‌های پیام‌رسانی که چندین خدمت ارائه می‌دهند، مناسب بوده است.

بر این اساس در تصمیماتی که در کمیسیون مربوطه در مرکز ملی فضای مجازی اتخاذ شده، بنا شد به دلیل محدودیت در امکانات، از دو یا سه پیام‌رسان بیشتر حمایت نشود که این‌ها از لحاظ عده امکانات و تیم فنی و کاربران و پارامتر‌هایی که وجود داشته، در اولویت حمایت دولت قرار دارند.

البته به گفته فیروز آبادی این بدان معنی نیست که دیگر پیام‌رسان‌ها صلاحیت ندارند و افراد از اینکه با آن‌ها همکاری کنند نهی شوند.