آیا تحریم جدید برای پتروشیمی ایران دردسرزا است؟
رویداد۲۴ دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا ظهر جمعه 17 خرداد به وقت واشنگتن در بیانیه‌ای تحریم جدید را اعلام کرد. طبق این بیانیه، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس و همچنین 39 شرکت وابسته به صنایع پتروشیمی خلیج فارس تحریم شده‌اند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه خود ادعا کرده است که شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس با سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران ارتباط دارد و به تنهایی نیمی از صادرات پتروشیمی ایران را عهده‌دار است.
* حرکت مستمر توأم با آرامش فعالان صنعت پتروشیمی ایران
جعفر ربیعی، مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس در واکنش به تحریم های جدید آمریکا گفت: با آرامش به مسیر خود ادامه خواهیم داد.
ربیعی با بیان اینکه "شرایط اقتصادی در برهه کنونی با جنگ اقتصادی مواجه و تحریم‌ها یکی از ابزارهای طرف مقابل در این جنگ است."، گفت: باید در چنین زمانی با آرامش در مسیر از قبل پیش‌بینی شده گام برداشت و نباید این فضا را به نفع طرف مقابل هیجانی کرد.
* تشکیل کارگروه تحریم در صنعت پتروشیمی
بهزاد محمدی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در خصوص تحریم پتروشیمی گفت: از نظر ما پتروشیمی صنعتی تحریم‌پذیر نیست و تاب‌آوری بالایی دارد، اما باید خودمان را برای هر اتفاق و شرایطی آماده کنیم.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی افزود: فروش محصولات پتروشیمی در مقابل فروش نفت شرایط متفاوتی دارد و به عنوان نمونه همچون نفت مبادی مشخص صادراتی و نفتکش‌های عظیم قابل ردیابی ندارد.
محمدی تصریح کرد: پتروشیمی حداقل 350 نوع محصول با صدها خریدار به ده‌ها مقصد صادراتی دارد و به همین دلیل انعطاف‌پذیری‌اش بالاست. به عبارتی صنعت پتروشیمی شرایط مختلفی در حمل زمینی و دریایی دارد و تنوع محصول و مشتری نمی‌گذارد این صنعت تحریم‌پذیر باشد.
وی افزود: در عین حال با همکاری هلدینگ‌های صادراتی کارگروه تحریم را تشکیل داده‌ایم.
* قبل از تولید، بازاریابی‌ها صورت می‌گیرد
فریبرز کریمایی قائم‌مقام انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی در این خصوص اظهار داشت: طبق منطق تجارت، همه تولیدکنندگان پتروشیمی در جهان قبل از اینکه تولیداتشان را به تولید برسانند و یا افزایش تولید دهند، به بازارهایشان فکر می‌کنند.
وی افزود: با توجه به اینکه حجم تولیدات پتروشیمی ایران رقمی قابل‌توجه بوده و سالهاست که بخشی از مصرف‌کنندگان تولیدات پتروشیمی به تولیدات پتروشیمی ایران وابسته هستند، به‌نظر من، تولیدات پتروشیمی ایران در بازار جهانی به این سادگی قابل جایگزینی نیست.
کریمایی با بیان اینکه "تغییر بخش تأمین مواد در صنعت پتروشیمی برای یک مصرف‌کننده همیشگی، یک برنامه بلند‌مدت می‌خواهد"، گفت: محصولات پتروشیمی، محصولاتی با ارزش افزوده‌اند، یعنی محصولاتی هستند که روی آن کار بسیار شده، فرآیند طی شده، تکنولوژی سوار شده و تبدیل به یک محصول دیگر شده‌اند؛ ذخیره معدنی نیستند که بگوییم مواد خام را از معدن دیگری تأمین می‌کنیم، بلکه هر نوع تغییر باید در یک مسیر فرآیندی گنجانده شود.
* تحریم پتروشیمی برای امریکا به مراتب سخت‌تر از تحریم نفت خام است
وی ادامه داد: در زمینه پالایشگاه‌ها و مصرف نفت‌خام نیز تغییر مبدأ تأمین نفت خام به‌سادگی امکان‌پذیر نیست و هزینه‌های بسیاری را به پالایشگاه تحمیل می‌کند، اما این‌کار در صنعت پتروشیمی به‌مراتب سخت‌تر و هزینه‌برتر است که بخواهیم به یک کارخانه تولید محصولات پایین‌دستی پتروشیمی بگوییم "از این پس به‌جای تأمین محصولات پتروشیمی پایه از ایران برو از جای دیگری محصولات مورد نظر خود را تأمین کن".
قائم‌مقام انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی با ابراز اینکه "تحریم پتروشیمی به‌مراتب از تحریم نفت پیچیده‌تر و غیرقابل اجراتر است"، گفت: در صنعت پتروشیمی اگر بخواهند به یک خریدار محصولات پتروشیمی که برای ارزش افزوده آفرینی و تبدیل آن محصول به محصولی دیگر، آن را می‌خرد، بگویند "این محصول را از جای دیگری غیر از مبدأ همیشگی خرید خود، خریداری کن"، علاوه بر تحمیل هزینه‌های متعدد به آن خریدار، باید فروشندگانی را معرفی کنند که بتوانند با عرضه بیشتر جای پتروشیمی ایران را بگیرند که این به‌معنای میلیون‌ها دلار و یا حتی میلیاردها دلار سرمایه گذاری در این بخش است تا بتوانند مازاد بر عرضه فعلی، عرضه محصولات داشته باشند.
* نحریم پتروشیمی؛ تحریمی با نبود پشتوانه صنعتی
وی افزود: اینکه شرکت‌های پتروشیمی فعال در بخش بالادستی این صنعت، زیر بار این حجم از سرمایه گذاری بروند که نیاز بازار پتروشیمی را به‌جای محصولات ایرانی تأمین کنند، بحثی گسترده و پیچیده است؛ اولین نکته آن است که این شرکت‌ها چقدر به ادامه تحریم‌ها و اثرگذاری آن، در صورت تلاش برای تحریم پتروشیمی ایران، خوشبین و مطمئن هستند که بر اساس آن بخواهند افزایش ظرفیت بدهند؛ چرا که همان‌طور که گفتم در صنعت پتروشیمی پیش از تولید، بازارها مشخص می‌شود و این‌طور نیست که ابتدا تولید کنیم و بعد به‌دنبال بازاریابی باشیم.
این کارشناس صنعت پتروشیمی با بیان اینکه "تحریم صنعت پتروشیمی به‌سرعت امکان‌پذیر نیست و در طول زمان نیز دارای پیچیدگی‌های بسیاری است که تحقق این تحریم را با چالش‌های متعددی همراه می‌کند"، گفت: تنوع بازار صادراتی پتروشیمی ایران که بیش از 250 تا 300 گرید مختلف محصول پتروشیمی را در بخش گسترده‌ای از جهان صادر می‌کنیم، از عمده دلایل سخت کردن و غیرممکن کردن مسیر تحریم پتروشیمی کشورمان توسط کشورهایی چون آمریکا است.
وی ادامه داد: از طرف دیگر باید به اینکه نکته توجه داشته باشیم که سطح زندگی در جهان و تکنولوژی‌های جدیدی که با ارتقای سطوح تکنولوژی به بازار جهانی راه پیدا می‌کنند، بازارهای جدیدی را پیش‌ِروی صنعت پتروشیمی قرار می‌دهند که بازار گسترده فعلی را گسترده‌تر از قبل می‌کنند و تحریم و مدیریت تحریمی چنین بازار گسترده‌ای به‌راحتی امکان‌پذیر نیست.
