قیمت پنبه حتی هزینه‌های تولید آن را هم تامین نمی‌کند/ پنبه باید بر اساس میانگین جهانی نرخ‌گذاری شود

رویداد۲۴ پنبه یکی از محصولاتی است که پرورش آن زحمت بسیار دارد. با این وجود، اما به علت عملکرد پایین این محصول نسبت به محصولات دیگر کشاورزی و شتاب کندتر افزایش قیمت پنبه نسبت به محصولی همچون پیاز و همچنین به دلیل آزاد بودن واردات پنبه و دلایل دیگر این محصول نتوانسته است مزیت‌های خود را حفظ کند و کشاورزان استان گلستان به طور کلی از کشت این محصول دلسرد شده‌اند.

اما پرسش اینجاست که اقلیم ما، به خصوص در استان گلستان چه نیازی به کشت پنبه دارد و برای توسعه کشت پنبه چه راهکار‌هایی وجود دارد؟

محمدحسین کاویانی، رییس صندوق پنبه ایران در اینباره گفت: پیش از وقوع سیل، پیش‌بینی می‌شد که سطح زیر کشت پنبه نسبت به سال قبل افزایش قابل توجهی داشته باشد، اما اتفاقاتی از جمله سیل افتاد و بعضی از اراضی، به خصوص در منطقه گمیشان زیر آب رفتند و نه تنها محصول پاییزه آن‌ها از بین رفت که در فصل بهار هم آب از اراضی خارج نشد و کشاورزان نتوانستند کشت دیگری را آغاز کنند در نتیجه پیش بینی افزایش سطح زیر کشت پنبه اتفاق نیفتاد.

وی افزود: از طرفی قیمت یکسری از محصولات کشاورزی مثل پیاز، برنج، سیب زمینی و گوجه‌فرنگی افزایش یافت و در نتیجه آنچه ما بر اساس شواهد پیش‌بینی کردیم رخ نداد، ولی نسبت به سال گذشته بین ۱۰ تا ۱۵ درصد سطوح زیر کشت پنبه افزایش یافت.

رییس صندوق پنبه ایران در ادامه بیان کرد: بخشی از بذر مورد نیاز از خارج وارد شد و در داخل کشور نیز موسسه تحقیقات پنبه بخشی از بذر مورد نیاز را تولید کرد با این حال، واردات بذر منجر به افزایش نه چندان زیاد سطوح زیر کشت پنبه شد. البته بخشی از کشاورزان هم بذور مصرفی خود را که نگه داشته بودند استفاده کردند و بخشی از بذر مورد نیاز نیز به ناچار از این طریق تامین شد.

کاویانی همچنین ابراز کرد: امیدواریم امسال سطحی در حدود ۸۰ هزار هکتار کشت پنبه داشته باشیم و محصول وش در حدود ۲۰۰ هزار تن و پنبه تصفیه شده نیز ۶۰ هزار تن باشد.

رییس صندوق پنبه ایران درباره میزان نیاز صنایع نساجی کشور به پنبه گفت: صنعت نساجی در کشور ما هر سال به ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تن الیاف پنبه نیاز دارد که این میزان بستگی به استقبال بازار از پنبه دارد چرا که ممکن است صنایع نساجی از پنبه-پلی استر برای تولید نخ استفاده کنند، اما با این وجود حداقل نیاز کشور ما به پنبه ۱۰۰ هزار تن است که برای تامین آن نیاز به ۴۰ هزار تن واردات داریم که در سه ماه نخست امسال هشت هزار و ۳۰۰ تن در فروردین ماه و حدود ۶ هزار تن در اردیبهشت ماه و چهار هزار و ۳۰۰ تن نیز تا ۲۳ خرداد ماه وارد شده است.

پیش بینی افزایش سطح زیر کشت پنبه

کاویانی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا افزایش سطح زیر کشت پنبه در سال‌های آینده نیز اتفاق خواهد افتاد گفت: هر محصول باید از نظر اقتصادی به صرفه باشد برای مثال وقتی که کشاورز یک هکتار سیب زمینی بکارد و کاشت و برداشت آن هم مکانیزه باشد و در یک هکتار ۴۰ تن عملکرد داشته باشد و محصول خود را نیز حداقل کیلویی ۴ هزار تومان بفروشد درآمد او از یک هکتار چیزی نزدیک به ۲۰۰ میلیون تومان است و زراعت پنبه نسبت به کشت این قبیل محصولات هیچ آورده اقتصادی ندارد چرا که عملکرد پنبه ۲.۵ تن در هکتار است و اگر آن را کیلویی ۶ هزار تومان هم بخرند بیش از ۱۵ میلیون تومان نصیب کشاورز پنبه‌کار نمی‌شود.

وی افزود: زراعت پنبه با این شرایط و با توجه قیمت سایر محصولات کشاورزی نمی‌تواند به عنوان یک محصول رقابت کند و در چنین شرایطی من امید ندارم که سطح زیر کشت پنبه حتی در همین ۸۰ هزار هکتار هم باقی بماند چرا که کشاورز دنبال درآمد بیشتر است و به نظر من کشاورزان ما پنبه را به میل نمی‌کارند بلکه به جبر می‌کارند یعنی شرایط زمین جوری است که امکان کشت شالی را ندارد در نتیجه کشاورز به ناچار پنبه می‌کارد.

کاویانی با تاکید بر اینکه سرلوحه دفتر زراعت، تناوب کشت است اظهار کرد: کشاورز می‌داند باید تناوب را رعایت کند، ولی به دلیل نبود صرفه اقتصادی کشاورز هم نمی‌تواند تناوبی را در کشت خود اعمال کند. ما در مقابل ۳۵۰ هزار هکتار زراعت گندم در گلستان باید حداقل ۱۲۰ هزار هکتار زمین پنبه را داشته باشیم چرا که بهترین تناوب با گندم پنبه است؛ پنبه کشت بهاره است و گندم کشت پاییزه و ریشه گندم افشان است و ریشه پنبه عمیق است و تا یک متر در خاک نفوذ می‌کند در نتیجه زراعت ما می‌تواند ۶ ماه از سطح خاک استفاده کند و ۶ ماه از عمق آن.

وی افزود: تولید گندم و کلزا گلستان از سال گذشته کمتر است و دلیل این کاهش عملکرد عدم رعایت تناوب کشت است به همین علت دولت باید از زراعت پنبه‌کاری حمایت کند که کشاورز سال بعد که گندم می‌کارد محصول خوبی برداشت کند.

رییس صندوق پنبه ایران تاکید کرد: دولت باید به اقتصادی شدن کشت پنبه در مقابل زراعت‌های دیگر کمک کند تا کشت پنبه به میل و رغبت کشاورز انجام گیرد. اگر هر سال یک محصول را بکاریم باعث می‌شود میزان علف هرز و آفات افزایش، مواد غذایی خاک، کاهش و هزینه‌ها را بالا ببرد و زراعت‌های دیگر را از بین ببرد.

وی افزود: ۵۰ درصد وزن وش کشاورزان پنبه دانه است و، چون قیمت مناسبی ندارد توسط کارخانه‌های روغن کشی جذب نمی‌شود و این پنبه دانه را دامداری‌ها می‌برند که در نهایت تبدیل به کود می‌شود در صورتی که اگر دولت به تخم پنبه یارانه دهد این سال‌ها صد هزار تن پنبه دانه روغنی داریم که ۱۷ درصد آن روغن خوراکی با کیفیتی است، اما بیش از ۹۰ درصد نیاز روغن کشور وارد می‌شود در صورتی که ۱۷ هزار تن روغنی که در دستمان هست را تبدیل به پِهن می‌کنیم.

کاویانی ادامه داد: اگر دولت یارانه‌ای برای تخم پنبه قرار دهد و قبول کند تخم پنبه هم دانه روغنی است می‌توان دستکم ۱۷ هزار تن روغن خوراکی در هر سال تولید کرد و کنجاله تخم پنبه نیز خوراک مناسب و سالمی برای دام است و کشور ارز کمتری برای واردات روغن و نهاده‌های دامی پرداخت خواهد کرد.

رییس صندوق پنبه ایران همچنین گفت که اگر بخشی از ارزی که برای ورادات روغن پرداخت می‌شود به تولید روغن در داخل تخصیص یابد قمیت وش نیز بالا می‌رود و کشاورز هم ترغیب به کشت پنبه می‌شود.
قیمت پنبه ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است

وی همچنین درباره نرخ پنبه اظهار کرد: قیمت پنبه ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته و به حدود ۳۶۰۰ تومان رسیده است، اما این قیمت حتی هزینه‌های تولید پنبه را هم تامین نمی‌کند.

کاویانی افزود: پنبه با محصولی مثل پیاز فرق می‌کند، چون پیاز محصولی خوراکی است و همه ما مجبوریم آن را بخریم، ولی پنبه به دست صنایع نساجی می‌رسد و اگر قیمت آن از نرخ جهانی فراتر رود با توجه به اینکه واردات پنبه آزاد است صنایع نساجی این محصول را با ارز نیمایی وارد می‌کنند؛ در حال حاضر نرخ جهانی پنبه نیز ۱۷۵ سنت است و برای وارد کننده بیشتر از کیلویی ۲۳ هزار تومان تمام نمی‌شود بنابراین نباید تقاضا داشته باشیم که صنایع نساجی پنبه را از چنین قیمتی بیشتر بخرند و اگر قیمت پنبه در حدود ۲۳ هزار تومان باشد قیمت متعادل وش چیزی حدود ۷ هزار تومان است.

رییس صندوق پنبه در ادامه گفت: البته قیمت تخم پنبه می‌تواند تاثیر گذار باشد چرا که دامداری‌ها در حال حاضر آن را بیش از کیلویی ۴ هزار تومان می‌خرند که البته مشخص نیست این قیمت تا مهر ماه بر همین مقدار بماند و کاهش پیدا نکند.

وی همچنین بیان کرد: هر یک واحدی که قیمت پنبه کاهش یا افزایش یابد می‌تواند یک و هفت دهم واحد قیمت وش را کم یا زیاد کند یعنی اگر پنبه هزار تومان افزایش یابد قیمت وش هزار و ۷۰۰ تومان افزایش می‌یابد.

کاویانی در پایان گفت: ممکن است عده‌ای بگویند کشت پنبه، کشتی با اهمیت نیست و می‌توان تمام نیاز کشور به این محصول را از طریق واردات تامین کرد، اما در پاسخ به این حرف باید گفت که اگر قرار است در استانی مثل استان گلستان گندم یا هر محصولی کشت شود باید به تناوب پنبه نیز کشت شود تا منابع طبیعی بیش از این آسیب نبینند.