ابزار وزارت نفت برای الزامی‌کردن کارت سوخت از ۲۰ مرداد چیست؟
رویداد ۲۴ طبق اطلاعیه نهم خردادماه سال جاری شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، عرضه بنزین در جایگاه‌های سراسر کشور از تاریخ بیستم مرداد ماه سال جاری صرفاً با ارائه کارت هوشمند سوخت خودرو، امکان‌پذیر خواهد بود.
از زمان تک‌نرخی شدن بنزین در خردادماه سال ۹۴، رفته رفته استفاده از کارت سوخت شخصی کمتر و کمتر شد به‌گونه‌ای که در چهار سال گذشته، استفاده از کارت سوخت شخصی جای خود را به استفاده از کارت سوخت جایگاه‌دار داده و بنزین با نرخ ۱۰۰۰ تومان در هر لیتر، با کارت آزاد جایگاه‌داران و بدون محاسبه روند سوخـت‌گیری هر خودرو، به‌صورت نامحدود عرضه شده است.
عرضه نامحدود و بدون محاسبه روند سوخت‌گیری هر خودرو، موجب شد تا هزاران کارت سوخت از شهرستان‌های مرزی کشور (که قوانینی مجزا مبنی بر در دسترس نبودن کارت سوخت آزاد جایگاه‌داران و لزوم استفاده از کارت‌های سوخت شخصی داشتند) سر درآورد و مصرف بنزین آن‌چنان رشد کرد که به نرخ رشد سالانه ۱۰ درصدی رسید.
قاچاق سوخت و مصرف بی‌رویه بنزین موجب شد تا امسال دولت و مجلس در دقیقه ۹۰ و شاید هم وقت اضافه نسبت به زمان مناسب تصمیم‌گیری در این زمینه، تصمیم گرفتند تا اقدامی برای سامان دادن به نظام عرضه بنزین کشور با هدف جلوگیری از قاچاق و کنترل مصرف انجام دهند که بعد از فراز و نشیب‌های بسیار، تصمیم به الزامی شدن استفاده از کارت سوخت شخصی، آن هم از ۲۰ مردادماه سال جاری، گرفته شد.
ابهامی که در اجرای این مصوبه دولت وجود دارد در نحوه الزامی کردن استفاده از کارت سوخت شخصی است، نخستین راهکاری که به ذهن می‌رسد، الزامی کردن استفاده از کارت سوخت با سهمیه‌بندی بنزین است که جدیدترین اظهار نظر رسمی در این زمینه به صحبت‌های وزیر نفت در ۱۶ تیرماه بازمی‌گردد که در گفت‌وگوی ویژه خبری صدا و سیما در این باره گفت: "از اواخر مرداد همه برای دریافت سوخت ملزم به استفاده از کارت سوخت هستند، اما سهمیه‌بندی موضوع دیگری است، فعلاً بحث گرفتن سوخت با کارت است".
این‌که وزیر نفت عنوان کرده که "سهمیه‌بندی بنزین مسئله دیگری است و فعلاً بحث گرفتن سوخت با کارت است" را در منطقی‌ترین حالت می‌توان این‌گونه تشریح کرد که ۲۰ مردادماه شاهد سهمیه‌بندی بنزین نیستیم، پس ظاهراً استفاده از ابزار سهمیه‌بندی برای ترغیب مردم به استفاده از کارت سوخت شخصی در برنامه دولت نیست.
سناریوی دوم می‌تواند این باشد که کارت سوخت جایگاه‌داران جمع‌آوری شده و بدون هیچ نوع تفاوت در قیمت و سهمیه‌بندی، فقط و فقط با استفاده از کارت سوخت شخصی بتوان سوخت‌گیری کرد که در این صورت ممکن است، به هر دلیلی شخصی در مراجعه به جایگاه عرضه سوخت، کارت سوخت شخصی خود را به‌همراه نداشته باشد، آیا به این‌گونه افراد سوختی عرضه نمی‌شود؟ بعید است که چنین رویکردی مدنظر دولت باشد که فقط به افرادی که کارت سوخت شخصی به‌همراه دارند، سوخت فروخته شود و لاغیر.
سناریوی محتمل سوم می‌تواند این باشد که کارت سوخت جایگاه‌داران برای کسانی که به هر دلیل کارت سوخت شخصی خود را همراه ندارند، در جایگاه‌ها موجود باشد، اما در حالی که قیمت بنزین برای کسانی که از کارت سوخت شخصی استفاده می‌کنند، همان ۱۰۰۰ تومان در هر لیتر هست، برای کسانی که از کارت سوخت جایگاه‌دار استفاده می‌کنند، بنزین با قیمتی متفاوت عرضه شود. به‌نظر می‌رسد در شرایطی که ظاهراً بحث سهمیه‌بندی بنزین مطرح نیست، چنین سناریویی می‌تواند منطقی‌ترین برنامه باشد.
اگر هیچ ابزار و سناریویی برای ترغیب مردم به استفاده از کارت سوخت شخصی اجرایی نشود و همزمان کارت سوخت جایگاه‌داران نیز در جایگاه‌ها برای کسانی که کارت سوخت شخصی به‌همراه ندارند، با همان نرخ ۱۰۰۰ تومانی در هر لیتر موجود باشد؛ عملاً هیچ اتفاق خاصی در تاریخ ۲۰ مردادماه رخ نمی‌دهد و سطح اجرای این قانون توسط وزارت نفت، به سطح یک شوی تبلیغاتی تنزل می‌یابد، چرا که هم‌اکنون و در تمام ۴ سال گذشته نیز، هیچ‌گاه کارت هوشمند سوخت از جریان سوخت‌گیری حذف نشده بود که بخواهد احیا شود، مگر آنکه سناریویی برای ایجاد تفاوت در استفاده یا عدم استفاده از کارت سوخت شخصی رونمایی شود.
برای اطلاع از سناریوی احتمالی به برخی جایگاه‌های عرضه بنزین در نقاط مختلف سطح کلان‌شهر تهران سری زدیم و نتیجه این جست‌وجوی میدانی این بود که هنوز هیچ اعلام رسمی به جایگاه‌های عرضه سوخت در خصوص برنامه دولت نشده و تنها جایگاه‌داران می‌دانند که از ۲۰ مردادماه قرار است، استفاده از کارت سوخت شخصی الزام‌آور شود، حال با چه‌ابزاری، برای هیچ‌کس مشخص نیست.
برخی متصدیان جایگاه‌های عرضه سوخت عنوان کردند که هیچ رخداد متفاوتی نسبت به وضعیت فعلی، اتفاق نمی‌افتد. برخی از سناریوی تفاوت نرخ بنزین بین سوخت‌گیری با کارت سوخت شخصی و سوخت‌گیری با کارت جایگاه‌دار خبر دادند و برخی نیز عنوان کردند که قرار است یکی دو روز مانده به ۲۰ مرداد، دولت جزئیات سناریوی خود را برای الزام‌آور کردن استفاده از کارت سوخت شخصی اعلام کند.
