راه بن بست برخورد با تخلفات شرکت‌های ارزش افزوده!/ درآمد نجومی مبین وان کیش از جیب مردم همچنان ادامه دارد
رویداد۲۴ ماجرای درگیری شرکت‌های خدمات ارزش افزوده در مدت گذشته، برای افکار عمومی اهمیت پیدا کرده بود. سوال مهم این بود که شرکت‌های منتفع از این وضعیت کدامند و به چه جریانی و قدرت‌هایی متصل هستند که کسی نمی‌تواند جلوی آنها را بگیرد.
شائبه‌ها هنگامی بیشتر شد که مرتضی براری معاون وزیر ارتباطات دولت یازدهم در گزارشی اعلام کرد «در سال ۹۴ درآمد همراه اول ۱۲۰۰ میلیارد تومان و اپراتور‌های ایرانسل و رایتل هر کدام هزار میلیارد تومان از محل ارزش افزوده بوده است.» پس از آن مرکز پژوهش‌های مجلس نیز گزارشی تکمیلی درباره خدمات ارزش افزوده در ایران منتشر در بخشی از آن چنین آمده بود: «اغوا، تبلیغات کاذب و سوءاستفاده از مشترکان به صورت علنی و فراگیر در جریان است و شرکت‌های فعال در این زمینه حق مشترکان برای امکان فسخ معامله و بازار پرداخت وجه پرداختی را رعایت نمی‌کنند.»
شرکت‌های اصلی ارزش افزوده در کشور که مستقیما با مخابرات ایران در ارتباط هستند، بسیار محدود هستند و حدود صدها شرکت دیگر زیر مجموعه چند شرکت اصلی مانند پردیس آوا، مبین وان، همراه وس (همکاران راه پویا همتا) هستند. آنگونه که وزیر ارتباطات گفته بود همه شرکت‌هاتخلفات عمده داشته‌اند و پول مردم را بدون اجازه برداشت کردند. یکی از شرکت‌هایی که درآمد عجیب و البته وابستگی‌های سیاسی‌اش برای افکار عمومی محل سوال شد، شرکت مبین وان کیش بود.
اخیرا مدیران این شرکت مصاحبه‌ای کردند با این عنوان که «در مقابل تقلب شرعی و فرآیندی می‌ایستیم.» بخشی از این مصاحبه که به نظر می‌رسد با هدف آرام کردن فضا، آتش بس و احتمالا تقسیم غنایم طراحی شده، سخایی معاون مبین وان کیش تخلفات را پذیرفته و گفته باید راهی پیدا کرد که از ظرفیت‌ها به صورت درست استفاده شود: «مقداری از هجمه‌ها درست است و به هر حال یک بخشی تخلف وجود دارد که وزیر محترم ارتباطات هم پیگیر این موضوع هستند.»
در گزارشی که از درآمد مبین وان کیش منتشر شد، اینگونه آمد که در چهار ماه ابتدایی ۱۳۹۸ این شرکت ۲۳ میلیارد و ۸۶۰ میلیون تومان درآمد داشته است.
تیرماه امسال بعضی رسانه‌ها تیتر زدند رشد ۲۶ درصدی درآمد مبین وان کیش در سه ماهه نخست امسال. سال گذشته در چنین مقطعی از سال قیمت هر سهم اوان در محدوده هزار و ۲۰۰ تومان قرار داشت، اما پیش از توقف نماد برای برگزاری مجمع اخیر، قیمت در نماد «اوان» به محدوده ۴ هزار و ۴۰۰ تومان رسیده بود.
به عبارت دقیق‌تر سهامداران این شرکت در سال گذشته بیش از ۲۶۶ درصد بازدهی سرمایه‌ای کسب کرده بودند. گفتنی است که شرکت مبین وان کیش که هنوز شرکتی تازه‌وارد در بازار سرمایه ایران محسوب می‌شود، کمتر از ۲ سال پیش به تابلوی معاملات اضافه شد. قیمت هر سهم «اوان» در عرضه اولیه ۳۴۷ تومان در نظر گرفته شده بود. در این مدت قیمت سهام این شرکت تقریبا ۱۳ برابر شده است.
نکته عجیب اینکه شرکت دفتر مرکزی خود را در منطقه آزاد کیش به ثبت رسانده است؛ منطقه‌ای که شرکت‌های مستقر در آن از دادن مالیات معاف هستند. در حقیقت شرکت مبین وان تنها در چهار ماه از جیب مشترکانی که نمی‌دانند چه خدماتی دریافت کرده‌اند، ۲۳ میلیارد تومان برداشت کرده، بدون اینکه ریالی مالیات پرداخت کند.
حرفه‌ای‌های بازار، از رشد بالای این شرکت تعجب نکردند، لبخند زدند و به دژ مستحکم این شرکت نگاه کردند. غیر حرفه‌ای‌های بازار نیز گمان کردند که این سود بین سهامداران گمنام توزیع شده است. اما حقیقت آن بود که ۷۷ درصد سهام این شرکت متعلق است به «گسترش الکترونیک مبین ایران»است.
بیشتر بخوانید:
ماجرای تخلف چند هزار میلیاردی ارزش افزوده چیست؟
شرکت مبین وان کیش حدود ۶ میلیون کاربر دارد که بخش اعظم آنها اطلاعی از نحوه خدمات مجموعه‌ای که در آن عضو هستند ندارند. یکی از فعالان توییتر نوشته بود «شما می‌دانید اگر (اپلیکیشن اسنپ) را روی گوشی خود نصب کنید، قرار است برای شما چه کار کند یا می‌دانید (اپلیکیشن بازار) قرار است چه استفاده‌ای داشته باشد اما کسی نمی‌داند مبین وان کیش چه خدماتی به کاربر ارائه می‌کند و ۶ میلیون کاربر آن با چه ترفندی جذب شده‌اند.»
سخایی معاون مبین وان درباره روش‌های جذب کاربر اینگونه داده که «روال تعیین شده اپراتور این است که پس از ارسال درخواست عضویت از سوی کاربر، سامانه مرکزی همراه اول یک پیام برای او ارسال کرده و برای تایید از او می خواهد یک کد ۴ رقمی را ارسال کند. گاهی انجمن‌ها و سازمان‌هایی هستند که برای اعضایشان این سرویس را راه می‌اندازند و یک لیست ۳ هزار نفری یا ۱۰هزار نفری برای عضویت اعضا به کاربران ارایه می‌کنند. در چنین شرایطی گاهی خارج از این فرایند و بدون ارسال کد تاییدیه به سامانه مرکزی همراه اول، عضویت صورت می‌گیرد. که در این صورت این تخلف فرآیندی به حساب می‌آید.» البته او مدعی شده که مبین وان از هیچکدام از این راه‌ها استفاده نکرده است.
سوال مهم این اگر چنین است، ۶ میلیون کاربر برای چه خدمت اینترنتی عضو شده‌اند؟ البته مبین وان کیش به این سوال پاسخ داده و یکی از شرکت‌های زیر مجموعه را محکوم کرده است: «از میان این شرکت‌های متخلف، شرکت‌هایی با مبین وان همکاری می‌کردند.» احتمالا این پاسخ یعنی حذف یکی از شرکت‌های زیر مجموعه مبین وان و به احتمال بسیار بالا، ادامه فعالیت شرکت مادر به همان روند گذشته. چه آنکه درآمد ماهانه چند میلیارد تومان برای یک شرکت نوپا، چیزی نیست که به مدیران و احتمالا حامیان به راحتی از آن بگذرند.
یکی از اسامی که در میان سهامداران بزرگ دیده می‌شود، شرکت «گسترش الکترونیک مبین ایران» است که مهرداد بذرپاش رئیس هیات مدیره آن است.
مهرداد بذرپاش با استاندارد‌های بخش خصوصی، یک مدیر موفق نیست. لااقل روزنامه وطن امروز او که با حمایت‌های پیدا و پنهان منتشر می‌شد و در انتخابات ۸۸ به صورت رایگان در ستاد‌های احمدی نژاد توزیع می‌شد، دو بار ورشکست شد و دیگر خبری از آن نیست و وطن امروز تنها یک نمونه از شکست‌های اقتصادی مهرداد بذرپاش است.
«گسترش الکترونیک مبین ایران» در توضیح فعالیت‌های شرکت خود نوشته است «به عنوان هلدینگ تخصصی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است که در ارتباطات و فناوری اطلاعات فعالیت می‌کند. گستره و تنوع شرکت‌های زیرمجموعه این هلدینگ فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری یا خرید و ادغام شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های بالغ اکوسیستم کارآفرینی است. از سوی دیگر هلدینگ‌های بزرگ اقتصادی فرصت مناسبی برای ارائه زیرساخت یا توسعه بازار محصولات و تجاری‌سازی کسب‌وکار‌های نوپا هستند.»
این شرکت البته همیشه از حضور چهره‌های نزدیک به محمود احمدی نژاد بهره برده است و وزیر بازرگانی احمدی نژاد هم پس از ریاست جمهوری روحانی به این شرکت رفت و عضو هیات مدیره آن شد. در آن زمان نایب رئیس هیات مدیره احمد حجت زاده بود که چند بار به عنوان ناظر در جلسات مبین وان کیش شرکت کرده است.
سال گذشته آذری جهرمی وزیر ارتباطات در برنامه حالا خورشید شرکت کرد و در آن برنامه برای نخستین بار از تخلفات عمده سامانه‌های ارزش افزوده گفت که روزانه چند میلیارد تومان از جیب مردم برداشت می‌کنند. در آن برنامه قول پیگیری و برخورد با شرکت‌های متخلف نیز داده شد. یک سال از آن برنامه می‌گذرد و هنوز کسی نتوانسته حریف این شرکت‌ها بشود و عجیب‌تر آنکه درآمد آنها روز به روز در حال افزایش است. فعلا نه پول رفته به مردم باز خواهد گشت، نه کسی جلوی تخلف را می‌گیرد.
