غیبت حجاج ایرانی چقدر به اقتصاد عربستان ضربه می زند؟/سهم درآمدگردشگری مذهبی و فروش نفت برای آل‌سعود

رویداد۲۴ - مقایسه درآمد حاصل از حج واجب و تمتع برای عربستان با درآمد حاصل از نفت نشان می دهد نمی توان سهم تأثیرگذاری برای درآمد گردشگری مذهبی در اقتصاد این کشور قائل شد.

ایرانی ها در کنار علاقه فراوانی که به زیارت خانه خدا و قبور اهل بیت بزرگوار در مکه و مدینه دارند همواره نسبت به درآمدهای آل سعود از محل برگزاری حج و عمره نیز حساس بوده اند. این حساسیت در پی فجایع مراسم حج پارسال و آشکار شدن خصومت حکام سعودی علیه نظام و مردم ایران بیش از پیش نیز شده است.

علاوه بر این سابقه، شروط غیرمنطقی عربستان برای پذیرش حجاج ایرانی که به عدم اعزام زائران برای حج امسال منجرشد، کاهش درآمدهای عربستان از محل غیبت حجاج ایرانی را دوباره به بحث داغ افکار عمومی در کشورمان تبدیل کرده است؛ بحثی که معمولا با اعداد و ارقامی غیردقیق و محاسباتی نادرست، تأثیر منفی نرفتن ایرانی ها به حج را بسیار بیشتر از آنچه واقعا هست، بزرگنمایی می کند.

تردیدی نیست که ممانعت از حضور مسلمانان در حج ابراهیمی گناهی نابخشودنی از سوی حکام سعودی است و غیبت حجاج ایرانی به لحاظ جایگاه و شأنی که زائران ایرانی هر سال در مراسم حج از آن برخوردار بودند، تأثیر منفی فراوانی برای وجهه و اعتبار عربستان دارد اما در کنار این واقعیت، مسئله تأثیر اقصادی نرفتن حجاج ایرانی مقوله ای است که باید درباره آن با اعداد و ارقام قضاوت کرد.

بررسی ها نشان می دهد درآمد عربستان از محل صادرات نفت حتی در شرایط کاهش شدید قیمت ها با احتساب نفت 50 دلاری و صادرات 10 میلیون بشکه در روز به رقمی در حدود به ۲۰۰ ميليارد دلار در سال می رسد.

این در حالی است که طبق گزارش های رسمی منتشر شده سهم حج در اقتصاد عربستان حدود ۱۲ تا 18 میلیارد دلار برآورد می شود که بسته به درنظر گرفتن درآمد تمتع و عمره بین این دو عدد متغیر است.

طبق پیش‌بینی شورای امور اقتصادی و توسعه عربستان این است که در چهار سال آینده این درآمد به سالی ۲۰ میلیارد دلار خواهد برسد.

بر مبنای این هدفگذاری باید شمار کسانی که برای عمره به عربستان می‌روند از ۸ میلیون در سال جاری به ۱۵ میلیون در سال ۲۰۲۰ و ۳۰ میلیون در سال ۲۰۳۰ برسد.

طبق این گزارش ها در خوش‌بینانه‌ترین حالت درآمد عربستان از محل حج و عمره به یک سوم درآمد حاصل از فروش نفت این کشور هم نمی رسد. بنا بر این درآمدی که از محل حضور حجاج و زائران ایرانی برای عربستان حاصل می شود به مراتب کمتر از این خواهد بود.

در آخرین سال اعزام زائران ایرانی برای عمره بین ٨٠٠ تا ٩٠٠ هزار نفر عازم عربستان شدند بنا بر این با احتساب تعداد زائران  ایرانی و هزینه عمره درآمد عربستان به حدود ٥٦٠ میلیون‌ دلار در سال می‌رسید. حدود 65 هزار نفر هم قرار بود امسال عازم تمتمع شوند که با احتساب هزینه های این سفر، مجموع درآمد عربستان از این محل هم بین ٢٥٠ تا ٣٠٠ میلیون دلار تخمین زده می شود.

در همین حال اما سی ان ان در گزارشی "غیبت حجاج ایرانی در حج امسال مایه زیان اقتصاد عربستان" دانسته است.

این شبکه خبری  با اشاره به توقف اعزام حجاج ایرانی به حج تمتع امسال اعلام کرد" این اقدام به اقتصاد عربستان که درگیر مسائل عدیده‌ای همچون کسری بودجه ۸۷ میلیارد دلاری است آسیب خواهد زد".

بی‌گمان حکام سعودی با در نظر گرفتن افت شدید درامدهای نفتی و پیش بینی ادامه مشکلاتشان با ایران به فکر راه چاره‌ای برای کسب درآمدهای جایگزین هستند. بر همین اساس هم ظاهرا برنامه کاهش محدودیت‌های ویزا برای حجاج در دستور کار مقامات سعودی قرار گرفته است.  

رئیس کمیسیون گردشگری و میراث سعودی دراین باره گفته است:" می‌خواهیم حجاج بعد از انجام مناسک حج، آثار کهن سعودی مثل مداین صالح (حجر) نزدیک مدینه را هم ببینند. ضمن اینکه جاذبه‌های گردشگری دیگری هم داریم که در بخش‌های دیگر کشورند و دوست داریم کسانی که می‌آیند بتوانند آنها را هم ببینند".

از جمله مکان های دیگری که به روی گردشگران باز خواهد شد، مناطق باستانی است با صخره‌های کنده‌کاری شده که بعضا به موزه‌های روباز بدل خواهند شد.