امارات جایگزین عراق/ صادرات ایران در دوران کرونا چگونه است؟

رویداد۲۴ از زمانی که گفته شد هرچه میزان مسافرت‌ها و رفت‌وآمد‌ها کمتر شود، شیوع ویروس کرونا نیز کمتر می‌شود، اکثر کشور‌ها مرز‌های خود را بستند و برای رفت و آمد‌ها نیز محدودیت‌های زیادی قایل شدند. تقریبا همه سفر‌ها در کشور‌های مختلف به حالت تعلیق در آمد و ایران هم که جزو اولین کشورها در خاورمیانه بود که ویروس کرونا در آنجا شیوع پیدا کرد ممنوعیت‌هایی را  به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی به اجرا درآورد.

پس از این بحران، از هفت همسایه‌ای که با ایران مرز مشترک زمینی دارند، پنج همسایه یعنی عراق، ترکیه، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان تدابیری را برای محدودیت رفت و آمد با ایران به اجرا گذاشتند که از بسته شدن مرز‌های زمینی و هوایی تا توقف پرواز‌ها به مبدأ و مقصد ایران در نوسان بودند.

در میان این همسایگان، دو کشور آذربایجان و ارمنستان پس از این اتفاق در ابتدا سیاست روشنی اتخاذ نکردند و تنها به نظارت بر تحولاتی که در خاک همسایۀ جنوبی در حال روی دادن بود، اکتفا کردند اما این دو کشور نیز در نهایت اقدامات پیشگیرانه ای را در مورد مرزهایشان در پیش گرفتند. از کشور‌های دیگر منطقه کویت و گرجستان بودند که آنها نیز پرواز‌های خود به ایران را به حالت تعلیق درآوردند.

بیشتر بخوانید: توقف کالاهای ایرانی پشت مرزها/ ویروس کرونا چگونه صادرات را از رونق انداخت؟

با بسته شدن مرزها میزان صادرات ایران نیز افت چشمگیری کرد و بر اساس گزارش اتاق بازرگانی تهران، ارزش صادرات غیرنفتی ایران در فروردین ماه سال ۹۹ در قیاس با مدت مشابه سال قبل، کاهشی ۳۶ درصدی را تجربه کرد. بر اساس این گزارش در فروردین ماه ۹۹ میزان صادرات غیرنفتی کشور به لحاظ ارزشی ۳۶ درصد و به لحاظ وزنی ۳۸ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل، کاهش یافت و کشور‌های مقصد کالا‌های صادراتی ایران در این ماه چین با ۵۰۰ میلیون دلار و سهم ۳۱ درصدی، امارات متحده عربی با ۳۵۵ میلیون دلار و سهم ۲۱ درصدی، عراق با ۲۵۹ میلیون دلار و سهم ۱۵ درصدی و افغانستان با ۱۲۵ میلیون دلار عنوان شده است.

نکته قابل تامل در این آمارها، تبدیل شدن امارات متحده عربی به دومین مقصد عمده صادراتی ایران است که تا پیش از این برای مدت طولانی در اختیار عراق بود. ترکیه نیز با کاهش جدی واردات از ایران، در یک ماه ابتدایی امسال تنها ۷۲ میلیون دلار واردات داشته است.

هر چند گفته می‌شود مرزهای آبی اوضاع بهتری دارند و هم اکنون تجارت با روسیه، قزاقستان، کویت، قطر و عمان برقرار است و بنادر وضعیت بهتری دارند و کشور‌های خلیج فارس نیز اصرار دارند که حمل کالا به صورت کانتینری باشد اما فعالیت لنج‌های سنتی بسیار محدود شده است اما مسعود دانشمند فعال حوزه تجارت می‌گوید کالاهای محدودی را می‌توان از طریق مرزهای آبی صادر کرد و شرایط فعلی مساعد نیست و این موضوع طی هفته های آتی و به مرور به روال عادی بازمی‌گردد.

دانشمند به رویداد۲۴ می‌گوید: دلیل عمده کاهش صادرات در فروردین و اردیبهشت ۹۹ بسته بودن مرزهاست که به دلیل شیوع ویروس کرونا هنوز هم محدودیت‌هایی در این خصوص وجود دارد.

او ادامه می‌دهد: در حال حاضر ما تبادلات تجاری با کشور‌های اروپایی نداریم و همچنان ممنوعیت‌های ورود و خروج وجود دارد، مرز آذربایجان، مرز ارمنستان و ترکیه و عراق و مرز‌های ریلی ما هم بسته هستند و تنها یک مرز دریایی باز است که بسیاری از کالا‌ها را هم نمی‌توان از طریق دریا ارسال کرد.

دانشمند با اعلام این خبر که قرار است از دوازدهم خرداد ماه ( ابتدای ماه ژوئن ) مرز‌ها باز شود، ادامه می دهد:  تا آن زمان امکان ارسال کالا از طریق این مرز‌ها وجود ندارد و در این مدت صادرکنندگان بلاتکلیف هستند و میزان صادرات هم بر اساس پیش بینی‌ها پیش نمی‌رود و با افت در صادرات کالا مواجه هستیم.

او با تاکید بر اینکه وضعیت صادرات در دو ماهه ابتدای سال مناسب نبود، می‌گوید: در صورتی که مرز‌ها باز شود شاید بتوان در خرداد ماه شاهد افت‌های دو ماه فروردین و اردیبهشت در صادرات کالا نباشیم.

دانشمند با بیان اینکه امیدواریم اروپایی‌ها از دوازدهم خرداد ماه (اول ژوئن) مرز‌ها را باز کنند، می‌گوید: یکی از مهمترین مشکلاتی که در حال حاضر تولیدکنندگان کالا‌های صادراتی با آن مواجه هستند عدم دسترسی به مواد اولیه است که در صورتی که بتوانند این مواد را وارد کنند در صادرات محصولات نیز موفق عمل خواهند کرد.

او در پاسخ به این پرسش که آیا مواد اولیه بیشتر از چین وارد ایران می‌شد؟ می‌گوید: خیر، یکی از کشور‌ها چین بود و از کشور‌های اروپایی و اروپای شرقی هم مواد اولیه وارد می‌شود.

دانشمند در خصوص اختصاص یک میلیارد یورو در قالب بسته ای برای اعتبار خریدار و فروشنده که اخیرا در نظر گرفته شده و بر اساس، اهلیت صادرکنندگان برای دریافت تسهیلات ارائه خواهد شد نیز می‌گوید: هنوز جزئیات این بسته اعلام نشده، اما میزان صادرات در فروردین ماه امسال افت چشمگیری داشت و صادرکنندگان به این منابع نیاز دارند.