آیا استرس برای انسان مفید است؟
رویداد۲۴ دکتر زهره تیموری با بیان اینکه همه انسان ها در مقاطعی از زندگی دچار استرس می شوند، اظهار کرد: استرس با اضطراب متفاوت است، زیرا اضطراب منبع درونی و نامشخص دارد، اما استرس به دنبال یک تغییر اتفاق می افتد.
وی استرس را به معنی تنش روانی دانست و از آن تعبیر به طاعون قرن ۲۱ کرد و افزود: بین ۷۰ تا ۹۰ درصد مراجعه به مطب های پزشکی از جمله عوارضی است که استرس ایجاد می کند و لذا اکثر افراد این عارضه را تجربه کرده اند.
این روانشناس، زندگی را همراه با یکسری تغییرات و دگرگونی ها دانست و تصریح کرد: توانایی ما در میزان سازگار شدن با این تغییرات همواره به چالش کشیده می شود؛ البته تا زمانی که بدن ما بتواند خودش را با این تغییرات سازگار و متعادل کند، در یک حالت تنش و برانگیختگی قرار دارد که به آن استرس می گوییم.
تیموری، با تاکید بر لزوم بررسی جنبه های فردی و اجتماعی استرس، عنوان کرد: علائمی که استرس در بدن ما ایجاد می کند شامل علائم جسمی، هیجانی، شناختی و رفتاری می شود. سردرد و سرگیجه و حالت کوفتگی و سوء هاضمه و مشکلات گوارشی از علائم جسمی استرس است، اما علائم هیجانی به صورت تحریک پذیری، زودرنجی، افسردگی، غم و اضطراب بروز می کند.
وی علائم شناختی را شامل ناتوانی در یادآوری اطلاعات مربوط به آن اتفاق دانست و گفت: برخوری، کاهش اشتها، بدخوابی، پرخوابی، کم خوابی و... نیز علائم رفتاری استرس را تشکیل می دهد لذا استرس تاثیرات فراوانی در زندگی انسان دارد و عموم مردم این ذهنیت را دارند که در زندگی نمی خواهند استرس داشته باشند.
این مشاور خانواده، با بیان اینکه استرس کم یا استرس زیاد عملکرد انسان را تحت تاثیر قرار می دهد، خاطرنشان کرد: برای اینکه عملکرد بهینه داشته باشیم به میزانی از استرس در زندگی نیاز داریم، یعنی بین حداقل استرس و حداکثر استرس باید تعادل برقرار کنیم.
تیموری، با اشاره به عوارض استرس حداقلی، یادآور شد: در این حالت افراد معمولا بی انگیزه هستند و زندگی آنان شادی و نشاط ندارد و پویا نیست. در حداکثر استرس نیز افراد دائما پروژه های زیاد و متعددی را در دست می گیرند و بدون به اتمام رساندن آنها پروژه جدید را شروع می کنند و لذا چنین افرادی در صورت کسب موفقیت نسبی نیز، به واسطه استرس زیاد دچار خستگی مفرط و ضعف روانی و کاهش اعتماد به نفس و بهره وری می شوند.
وی با بیان اینکه میزان متعادل از استرس فرد را به تحرک وا می دارد، اظهار کرد: برداشت و ارزیابی افراد از اتفاقات زندگی خیلی مهم است، در حالی که خیلی از افراد فکر می کنند هر اتفاقی که در زندگی رخ می دهد عامل بالقوه ای برای استرس است.
این روانشناس ادامه داد: افراد اتفاقات و موقعیت ها را به سه شیوه «من از عهده این موقعیت بر می آیم»، «من تردید دارم که از عهده این موقعیت بر می آیم یا نه» و «این موقعیت در توان من نیست» ارزیابی می کنند. در واقع در شیوه سوم توانایی لازم برای مدیریت آن موقعیت را بیشتر از توانایی خودمان در نظر می گیریم.
تیموری، با اشاره به راهبردهای مقابله ای با استرس، گفت: برخی نگاه مسئله مدار و برخی نگاه هیجان مدار به اتفاقات و موقعیت های زندگی دارند لذا فردی که نگاه مسئله مدار دارد برای حل مسئله تلاش می کند و راهکار ارائه می دهد(سالم یا ناسالم)، اما در نگاه هیجان مدار تنها به دنبال تسکین احساسات شخصی هستیم و لذا به سمت ورزش، دعا کردن، موسیقی و... و در برخی از مواد الکل و مواد مخدر می رویم.
بیشتر بخوانید: روغنی برای کاهش درد، اضطراب و استرس
وی فکر و باور افراد درباره اتفاقات و پیامدهای آن را در مدیریت استرس حائز اهمیت دانست و عنوان کرد: باید مسئله را مشخص کنیم، اما اگر خودمان را در برابر مشکلات ناتوان در نظر بگیریم و دیگران را نسبت به خود بی توجه بدانیم، احساسات منفی مانند عصبانیت و خشم و تنهایی ما را فرا می گیرد.
این روانشناس، همه انسان ها را خواهان ثبات و قرار دانست که از تغییر فراری هستند و اضافه کرد: برخی دائما نگران هستند و نمی دانند عامل نگرانی آنان چیست، اما باید بدانیم که ما در عصر تغییر زندگی می کنیم و اتفاقات زیادی در اطراف ما رخ می دهد لذا باید خودمان را برای تغییرات آماده کنیم.
تیموری، فشار مالی را یک عامل استرس زا برای خانواده دانست و متذکر شد: باید در چارچوب توان مالی خودمان زندگی کنیم. همچنین اگر بین بایدها و خواسته های خودمان تعادل ایجاد کنیم و تخلیه هیجانی به جا و به اندازه داشته باشیم و مهارت های زندگی مانند مدیریت خشم را کسب کنیم، دچار فاجعه در زندگی نمی شویم.
