هجوم «سرمایه‌های خرد» به بازار «بیت‌کوین»
رویداد۲۴ یکی از اخبار مهمی که این ماه در سرخط رسانه‌های جهان قرار گرفت، رشد بهای بیت‌کوین بود؛ بهای این رمزارز دوباره این روز‌ها صعودی شده این در حالی است که در آذر ماه امسال قیمت آن در کانال ۱۸ هزار دلار قرار گرفته بود، اما اواخر آذر به یک باره موتور بیت‌کوین روشن شد و نه تنها از سقف تاریخی خود در سه سال گذشته عبور کرد، بلکه توانست در آخرین روز پاییز قله ۲۴ هزار دلار را هم فتح کند تا امید‌ها به سرمایه‌گذاری در این حوزه را بیش از گذشته افزایش دهد.
پس از سال نو میلادی ۲۰۲۱ نیز این وضعیت ادامه پیدا کرد و در حال حاضر که در هفته دوم ژانویه هستیم قیمت بیت‌کوین به بیش از ۴۰ هزار دلار رسیده است و تا این لحظه قیمت این ارز مجازی قله ۴۰ هزار و۵۷۰ دلار را هم رد کرده است. (یعنی رقمی بیش از یک میلیارد تومان) این در حالی است که نرخ بیت‌کوین، سال ۲۰۲۰ را در کانال ۷ هزار دلار آغاز کرده بود و همه‌گیری کرونا باعث افت بهای آن شد به گونه‌ای که قیمت بیت‌کوین را طی چند روز به کمتر از ۴ هزار دلار رساند، اما مجدد پس از چند ماه بازار با رشد قیمت همراه شد و تا کانال ۱۰ هزار دلار خود را ترمیم کرد، اما هم اکنون این ارز مجازی به بالاترین قیمت از سال ۲۰۱۷ تا امروز رسیده است.
در این میان کارشناسان اقتصادی معتقدند؛ ارزش بیت‌کوین به دلیل سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ در این مدت افزایش یافته است ضمن آنکه بعضی بانک‌های بزرگ رویه خود را نسبت به دارایی‌های دیجیتال تغییر داده‌اند و ارزش بیت‌کوین به دلیل سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ در این ارز مجازی در مدت اخیر افزایش یافته، اما ممکن است حباب آن خالی شود.
این رشد‌های پیاپی باعث شد تا برایان آرمسترانگ، مدیر اجرایی کوین بیس، درباره ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار هشدار دهد. آرمسترانگ درباره این بازار نوشت: همانند سال ۲۰۱۷، بیت‌کوین ممکن است بریزد، این بازار افت و خیز‌هایی دارد. قیمت بیت‌کوین در سال ۲۰۱۷، کمتر از یک‌هزار دلار بود که به بیش از ۲۰ هزار دلار رسید و در نهایت در سال ۲۰۱۸، در کانال ۳ هزار دلار قرار گرفت، ما همه از رشد ناگهانی بیت‌کوین ذوق‌زده‌ایم، اما مهم است بدانیم این دوره رشد قیمت با نوسان هم همراه است. با این اظهارنظر آرمسترانگ مشخص است که سرمایه‌گذاری روی بیت‌کوین ریسک بالایی دارد و با توجه به سابقه آن می‌توان پی برد که با این سرمایه‌گذاری می‌توان پول زیادی را به دست آورد یا همه چیز را به یک‌باره باخت.
کامران ندری، استاد اقتصاد و کارشناس حوزه پولی معتقد است؛ با توجه به افزایش بالای قیمت بیت‌کوین در این شرایط سرمایه‌گذاری در این رمزارز نمی‌تواند از سوی مردم عادی صورت گیرد و در حال حاضر به دلیل تحریم‌ها و سخت‌گیری در نقل و انتقالات ارزی بیشتر برخی نهاد‌های شبه‌دولتی یا نزدیک به جریان حاکمیت از این رمزارز برای معامله با نهاد‌های خارج از کشور بهره می‌گیرند.
بیشتر بخوانید: جهش خیره‌کننده نرخ بیت کوین / عبور بیت‌کوین از مرز ۴۰هزار دلار
این استاد دانشگاه با اشاره به قیمت بیت‌کوین در سال گذشته به «اعتماد» گفت: بهای این رمزارز سال پیش در محدوده ۱۰ هزار دلار قرار داشت و بسیار کمتر از امروز بود و سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ در این حوزه باعث رشد چند برابری آن شده است، اما این نکته را نباید فراموش کرد که ریسک سرمایه‌گذاری در این رمزارز‌ها کم نیست و به همان نسبت که با افزایش قیمت همراه هستند، ریزش‌های زیادی را هم به همراه دارند. ندری در پاسخ به این پرسش که مردم در ایران چقدر از سرمایه‌گذاری در این حوزه استقبال می‌کنند، افزود: مردم عادی آشنایی و توان مالی برای سرمایه‌گذاری در این رمزارز‌ها را ندارند و به ندرت پیش می‌آید فردی دارایی‌اش را برای کسب سود بیشتر وارد این حوزه کند، زیرا اکثر مردم در ایران ریسک گریزند و با سرمایه‌های اندک خود دنبال حضور در این حوزه نیستند. این کارشناس پولی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در بورس، طلا و دلار قابل مقایسه با سرمایه‌گذاری در رمزارز‌ها نیست، خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین در حال حاضر از سوی برخی صرافی‌ها به صورت غیررسمی انجام می‌شود که تعدادشان هم محدود است، اما موانع جدی برای استفاده از این رمزارز‌ها در ایران وجود دارد.
ندری با اشاره به شدت تحریم‌ها و عدم انتقال منابع ارزی گفت: در حال حاضر برخی معاملات اقتصادی با نهاد‌هایی در خارج از کشور از این رمزارز انجام می‌شود که آن هم برای همه معاملات نیست و در همه زمینه‌ها کاربرد ندارد؛ بنابراین سرمایه خرد برای حضور در بازار بیت‌کوین، نه سود بالایی دارد و نه می‌تواند امیدوار به کاهش نیافتن ارزش سرمایه باشد. بر اساس این گزارش؛ بیت‌کوین یک دارایی بسیار پرریسک است. نوسانات قیمت آن بالاست و حتی با تجربه‌ترین سرمایه‌گذاران این حوزه نیز با احتیاط معاملات را انجام می‌دهند. بدون اغراق، سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین واقعا خطرناک‌تر از دیگر دارایی‌هاست. تاکنون بار‌ها اتفاق افتاده که قیمت بیت‌کوین طی چند ماه بیش از ۸۰ درصد ارزشش را از دست داده است. نکته حایز اهمیت اینجاست که این اتفاق چندین بار در طول عمر بیت‌کوین رخ داده است.
ضمن آنکه حوزه ارز‌های دیجیتال به دلیل نوظهور بودنش، به مکان مناسبی برای کلاهبرداران بدل شده است. این کلاهبرداران با سوءاستفاده از آگاهی کم فعالان این حوزه، آن‌ها را به دام انداخته و عمدتا ضرر‌های هنگفتی را به آن‌ها وارد می‌کنند. سایت‌هایی وجود دارند که ادعا می‌کنند با سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین سرمایه افراد را دوبرابر می‌کنند یا در کوتاه‌مدت زندگی شان را از این رو به آن رو می‌کنند، اما بیشتر این وب‌سایت‌ها در واقع افراد را ترغیب به ورود به یک طرح کاملا کلاهبرداری می‌کنند. این دسته وب‌سایت‌ها معمولا پول‌ها را از طریق اینترنت از افراد مختلف دریافت می‌کنند و به آن‌ها وعده بازدهی سود مناسب می‌دهند و برای آن هم که اعتماد افراد را جلب کنند، در ماه‌های ابتدایی به صورت مرتب سود‌ها را پرداخت می‌کنند و در نهایت دیگر خبری از آن‌ها نمی‌شود.
این وب‌سایت‌ها معمولا امکان دعوت دیگران توسط کاربران را هم ایجاد می‌کنند و بار دیگر با وعده‌های دروغین، افراد بیشتری را جذب می‌کنند. این روند چیزی حدود سه الی چهار ماه ادامه می‌یابد تا جایی که از روز بعد دیگر وجود خارجی ندارند و وب‌سایت‌شان نیز از دسترس خارج می‌شود. دیگر نه خبر از پرداخت سود است و نه ادعا‌های دروغین؛ فقط کاربران مانده‌اند و پولی که از دست داده‌اند.
استخراج بیت‌کوین، متهم اول افزایش مصرف برق
مصطفی رجبی‌مشهدی، معاون برنامه‌ریزی اقتصادی شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران می‌گوید: بالا رفتن نرخ بیت‌کوین که یک زمان هشت هزار دلار بود و اکنون به بیش از ۳۰ هزار دلار رسیده سبب افزایش تعداد استخراج‌کنندگان شده است. ارزانی نرخ برق در کشورمان نیز عامل دیگری در افزایش علاقه‌مندان به استخراج رمزارز‌ها شده است.
وی معتقد است: برخی ادعا می‌کنند حدود ۵۰۰ مگاوات برق توسط استخراج‌کنندگان ارز‌های مجازی به صورت غیرمجاز مصرف می‌شود که البته میزان صحیح‌تر رقم بیش از ۳۰۰ مگاوات است.
استخراج بیت‌کوین در ابعاد بالا نیاز به نصب تعداد زیادی کامپیوتر با قابلیت استخراج رمزارز‌ها دارد. معمولا تعداد بالای کامپیوتر در مکانی که به اصطلاح مزرعه نامیده می‌شود به کار استخراج رمزارز‌ها مشغول می‌شوند.
استخراج‌کنندگان بیت‌کوین بابت استخراج رمزارز‌ها مقداری بیت‌کوین پاداش می‌گیرند. از این‌رو تعداد بیشتر ماشین‌های استخراج به معنای درآمد بیشتر است.
