فقر فضای آموزشی در شهر قربانی سلاح شیمیایی/ چرا از فعالیت خیرین مدرسه ساز در سردشت جلوگیری می‌شود؟
رویداد۲۴ شادی مکی: دانش‌آموزان در شهرستان سردشت، چه شهری باشند چه روستایی شرایط خوبی را به لحاظ فضا و امکانات آموزشی تجربه نمی‌کنند. دانش‌آموزانی که یا به دلیل نبود مدرسه در مقاطع بالاتر و یا دوری راه تا مدارس داخل شهر سردشت، گاهی نمی‌توانند ادامه تحصیل دهند و قرعه هم در این میان بیشتر به نام دانش‌آموزان دختر می‌افتد.
کمبود فضای آموزشی در سردشت آنچنان شدید است که به گفته کمال حسین‌پور نماینده این شهر در جلسه‌ای که با رخشانی مهر رئیس‌نوسازی مدارس داشته است عنوان می‌کند که در این شهرستان ۲۵ سال است که هیچ کلاس درسی به کلاس‌های قبلی اضافه نشده است و آنچه آنجام شده در سطح تخریب مدارس و بازسازی آن‌ها بوده است.
مهراله رخشانی‌مهر رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور نیز در حاشیه بازدید از مدارس سردشت با بیان اینکه چندین پروژه نوسازی شامل ۵۴ کلاس درس هم اکنون در سردشت در حال اجرا هستند، گفته بود: ۵۲درصد از کلاس‌های سردشت غیر استاندارد هستند و این موضوع نشان‌دهنده نیاز مبرم این شهرستان به بهسازی و نوسازی فضای آموزشی است.
به گزارش رویداد۲۴ در شرایطی شاهد فقر فضای آموزشی در این شهرستان هستیم که سردشت به عنوان شهر جانبازان شیمیایی و شهری که بزرگ‌ترین فاجعه انسانی را طی جنگ ایران و عراق تجربه کرده نیازمند توجه بیشتری است. مرزی بودن این شهر در کنار شرایط خاص جغرافیایی آن از یک سو و وجود مین‌های عمل نشده در مناطق مختلف این شهرستان از طرف دیگر از جمله مواردی هستند که توجه هر چه بیشتر به حفظ جان دانش‌آموزان را از طریق ساخت مدارس جدید و افزایش سرانه فضای آموزشی آن به نسبت تعداد دانش‌آموزان ضروری می‌سازد.
با این وجود در برخی موارد جذب خیرین برای ساخت و ساز مدرسه در این شهرستان مرزی و کم‌برخوردار با اما و اگر‌هایی مواجه است و آنچنان که فعالان محلی می‌گویند برخی نهاد‌های امنیتی با برخورد‌های سلیقه‌ای از اجرای پروژه‌های جدید و خلاقانه در حوزه ساخت مدارسی با رویکرد‌های نوین و جذب خیرین ممانعت می‌کنند تا مجموعه محرومیت‌های این شهرستان تکمیل شود.
دانش‌آموزان در مدارس کانکسی امنیت ندارند
نجم‌الدین سمیعی درباره کمبود فضای آموزشی در سردشت به رویداد۲۴ می‌گوید: یکی دو سال است که در شهرستان سردشت و در حوزه فضای آموزشی کار‌های خوبی انجام شده است. از سال ۹۸ تا کنون ۱۶ مدرسه در این شهرستان به کمک خیرین ساخته شدهاند. در حال حاضر هم اقداماتی برای نوسازی مدارس در حوزه سردشت در جریان است. با توجه به این اقدامات تا مهر ۱۴۰۰، ۹۹ کلاس درس استاندارد به کلاس‌های سردشت اضافه می‌شود.
وی درباره این گفته حسین‌پور نماینده سردشت مبنی براینکه ۲۵ سال است کلاس درسی به مدارس سردشت اضافه نشده است، عنوان می‌کند: در این مدت ساخت و سازی صورت نگرفته است یعنی تجهیز و نوسازی مدارس صورت گرفته، اما توسعه نیافته‌اند. در حال حاضر در شهر سردشت ۳ پروژه در حال انجام است. یک پروژه ۱۲ کلاسی است که ستاد بازآفرینی در حال اجرای آن است. در حال حاضر حدود ۱۵ کلاس درس تنها داخل شهر سردشت وجود دارند که ۴۰ دانش‌آموز در آن‌ها مشغول تحصیل هستند.
رئیس اداره آموزش و پرورش سردشت با تاکید بر جمعیت ۲۴ هزار و ۴۴۰ نفری این شهرستان اظهار می‌کند: در روستا‌های سردشت ۲۶ مدرسه کانکسی وجود دارد، البته منطقه نلاس هم به تازگی شهر شده است که برای جبران کمبود فضای آموزشی ناچار شدیم تعدادی کانکس را داخل مدارس مستقر کنیم. در حال حاضر در این شهر نیز یک مدرسه ۱۲ کلاسی در حال ساخت است که ۸۰ درصد کار پیشرفت کرده است.
وی با تاکید براینکه وجود مدارس کانکسی مهم‌ترین مشکل از نظر فضای آموزشی در سردشت است، توضیح می‌دهد: منطقه سردشت کوهستانی و مرزی است و دانش‌آموزان در مدارس کانکسی امنیت ندارند. روستا‌های ما اکثرا در خطر مین‌گذاری‌های مرزی هستند و به همین دلیل هم محوطه‌سازی برای مدارس ما یک اولویت است.
سمیعی با بیان اینکه در ۸۱ مدرسه سردشت هنوز از بخاری نفتی استفاده می‌شود، اضافه می‌کند: حدود ۳ سال پیش در مدرسه کانکسی یکی از روستا‌ها حریقی رخ داد که خدارو شکر خسارت جانی به دنبال نداشت، اما این مساله نشان می‌دهد که باید لوازم گرمایشی امن در مدارس استفاده شود.
بیشتر بخوانید:مرزنشینان سردشت در خطر آوارگی/ ماجرای دستور تخلیه روستا‌های صفر مرزی چیست؟
تحصیل دانش‌آموزان سردشتی در مدارس تخریبی
وی خاطرنشان می‌کند: در روستا‌های مرزی ما حدود ۲۷۱ دانش‌آموز ترک تحصیل کرده‌اند جلساتی هم با دهیاران داشتیم که برای جذب دوباره این دانش‌آموزان برنامه‌ریزی کنیم. اما روستائیان با توجه به اینکه در روستا‌ها تنها تا کلاس ششم مدرسه وجود دارد و فضای آموزشی با کمبود مواجه است و نیز با توجه به شرایط فرهنگی و اقتصادی مردم این مناطق بچه‌ها را از یک مقطعی دیگر به مدرسه نمی‌فرستند.
رئیس آموزش و پرورش سردشت می‌افزاید: معمولا اکثریت دانش‌آموزانی که ترک تحصیل می‌کنند دختر هستند. البته ۴ مدرسه شبانه‌روزی در منطقه سردشت وجود دارد که دانش‌آموزان روستایی می‌توانند در آن‌ها ادامه تحصیل بدهند و ما هم از این موضوع استقبال می‌کنیم. حتی داخل سردشت یک خوابگاه مرکزی داریم که دانش‌آموزان در مقاطع مختلف می‌توانند از آن استفاده کنند.
وی با بیان اینکه اقدامات انجام شده خوب بوده، اما جوابگوی نیاز‌های این منطقه نیست، می‌گوید: درحال حاضر در سردشت ۳ مدرسه تخریبی وجود دارد که از سال ۹۱ حکم تخریبشان صادر شده است، اما همچنان اقدام نشده و دانش‌آموزان در این مدارس مشغول تحصیل هستند، من نگرانم اگر خدای نکرده حادثه‌ای در این مدارس رخ بدهد من باید پاسخگو باشم و فضای آموزشی هم نداریم که جایگزین کنیم. این مدارس تخریبی شامل مدرسه روستای مارغان، هنرستان فنی داخل شهر سردشت و دیگری مدرسه فرهنگ و شرف در شهر ربط هستند.
سمیعی با اشاره به بازدید مسئولان سازمان نوسازی مدارس از مدارس این شهرستان اظهار می‌کند: اولین مدرسه در طرح آجر به آجر یک ماه پیش در شهر سردشت کلنگ‌زنی شده است.
بیش از ۱۰ روستا در سردشت فاقد مدرسه‌اند
رئوف آذری فعال اجتماعی، درباره کمبود امکانات فضای آموزشی در سردشت به رویداد ۲۴ می‌گوید: سردشت اولین شهر قربانی سلاح شیمیایی بوده و بیش از ۸ هزار نفر از شهروندان این شهر مصدوم شیمیایی هستند به علاوه اینکه این شهرستان یک شهرستان مرزی است. با این حال متناسب با شرایط و و تعداد قربانیانی که برای این آب و خاک داده است از امکانات و‌تسهیلات آموزشی برخوردار نیست به نحوی که می‌توان گفت امکانات آموزشی سردشت حتی از شهرستان‌های اطراف هم کمتر است.
وی ادامه می‌دهد: در طول ۴ دهه گذشته مدارسی در این شهرستان ساخته شده و مدارسی هم ترمیم و بازسازی شدهاند، اما هنوز هم در بسیاری از مناطق شهری از جمله منطقه فرهنگیان ۲، منطقه جانبازان، کانی بوگن، بهارستان، مجبورآباد، شهرک بسیجیان، محله زیوه، استادیوم، گرده سور و... از نظر فضای آموزشی برای مقطع ابتدایی، متوسطه اول و در برخی از مناطق برای متوسطه دوم هم با مشکلاتی مواجه هستیم.
بیشتر بخوانید:تراژدی مهاجرت خانواده کرد ایرانی به انگلستان/ نماینده مجلس: بیش از ۱۰۰۰ نفر در ۵ ماه گذشته از سردشت مهاجرت کردند +فیلم و عکس
این فعال آموزشی خاطرنشان می‌کند: شهر سردشت به صورت کوهپایه بوده و سربالایی و‌سرازیری در آن بسیار زیاد است. حتیمناطق شهری ما هم صعب العبور و طولانی هستند و در فصل زمستان هم توجه به شرایط آب وهوایی این شهرستان، یخبندان رخ می‌دهد، با این اوضاع، دانش‌آموزان مقطع ابتدایی مناطق فاقد مدرسه، ناچارند کیلومتر‌ها راه بروند تا به مدرسه برسند. همه این مشکلات ناشی از فقر فضای آموزشی در سردشت است.
وی با بیان اینکه شرایط فضای آموزشی در روستا‌های اطراف سردشت نیز مناسب نیست، عنوان می‌کند: در اطراف سردشت بیش از ۲۵۰ روستا وجود دارد که این میان، بنا بر اظهار نظر اخیر مدیر آموزش و‌پرورش منطقه، بیش از ۱۰ روستا فاقد مدرسه و حدود ۲۶ روستا دارای مدارس کانکسی هستند. همچنین تعداد زیادی از مدارس روستایی قدیمی و فرسوده ونیازمند بازسازی هستند. به عنوان مثال سال گذشته اعلام شد که برای ساخت مدرسه در یکی از روستا‌های اطراف سردشت که فاقد مدرسه مناسبی است، اقدام می‌شود که هنوز اتفاق خاصی نیفتاده است.
آذری توضیح می‌دهد: گاهی به دلیل وجود تصورات امنیتی در مناطق مرزی مشکلاتی ایجاد می‌شود که مانع از حضور خیرین در این مناطق می‌شود. از سوی دیگر سازمان نوسازی مدارس، به ویژه در استان ما، برای پیگیری نقشه مدارس به کندی کار می‌کند و در ساخت مدارس به جغرافیای مناطق توجه چندانی نمی‌شود. ما قصد داشتیم در روستای قولته مدرسه سبز روستایی بسازیم که از بهمن ۹۸ اقدام کردیم، ۱۰ فروردین ۹۹ کلنگ‌زنی انجام شد. همان رو مدیر آموزش و پرورش شهرستان، آماده‌سازی زمین را بر عهده گرفت و قرار شد ۳۰ فروردین زمین به ما تحویل داده شود، اما ماجرا تا ۳۰ شهریور طول کشید. ما خیر را به مدت ۶ ماه نگه داشتیم.
وی می‌افزاید: ما ۶ ماه منتظر مهندسان سازمان نوسازی مدارس ماندیم، با اینکه از تهران سفارش شده بود که کار ما پیگیری شود، اما در سطح استان تعلل می‌کردند. ما در این مدت خیر را قانع کردیم که صبر کند، اما بهینه‌سازی پروژه پیشنهادی ما با نقشه‌های سازمان نوسازی طول کشید. تازه بعد از ۶ ماه یک برگه کاغذ ناقص تحویل ما دادند. با اینهمه ما کار پی‌کنی را آغاز کردیم، اما نهاد‌های امنیتی به اتهام اینکه شخصی خاص پیگیر کار است که با او میانه خوبی ندارند، از ساخت مدرسه‌ای که در نوع خود در سطح کشور، جزو اولین‌ها بود، در آن منطقه ممانعت کردند. این مساله باعث نگرانی فرد خیر شد و در نتیجه حدود یک میلیارد تومانی که خیرین می‌خواستند به اعتبار پیشنهاد دهندگان، برای منطقه ما هزینه کنند از سفره منطقه ما پرکشید.
توقف پروژه ساخت مدرسه سبز با دخالت نهاد‌های امنیتی
این فعال اجتماعی و آموزشی، خاطرنشان می‌کند: این مانع‌تراشی‌های برای جذب خیرین درشرایطی انجام می‌گیرد که منطقه ما از سرمایه‌گذاری دولتی هم بهره چندانی ندارد. من به نهاد امنیتی گفتم که مشکلات را می‌توان با گفتگو حل و فصل کرد، اما نباید دانش‌آموزی از فضای آموزشی محروم شود. هنوز با گذشت ۹ ماه هم با وجود اینکه با آموزش و پرورش قرارداد امضا کرده‌ایم، نسخه قرارداد امضا شده را تحویل ما نداده‌اند و مدیر هم با یک تلفن، دیگر سراغ پروژه را نگرفته است!
وی توضیح می‌دهد: معمارانی از دانشگاه تهران به ما کمک کردند که نقشه مدرسه سبز را آماده کنیم، این مدرسه دارای گلخانه، کبوترخانه و فضای سبز بود تا دانش‌آموزان با محیط زیست و جانوران بومی منطقه در فضای مدرسه آشنا بشوند و احترام به طبیعت در کنار تحصیل را بیاموزند؛ که متاسفانه همانطور که گفتم با برخورد امنیتی، کار متوقف شد.
آذری، با بیان اینکه برخی از مناطق سردشت نیازمند مدرسه شبانه‌روزی برای تحصیل دانش‌آموزان روستایی است، اظهار می‌کند: هرچندکمبود مدرسه، باعث ترک تحصیل دانش‌آموزان می‌شود، اما ترک تحصیل علل دیگری هم دارد. مسائل کاری، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیز عاملی جدی برای ترک تحصیل دانش‌آموزان هستند. مثلا روستاییانی که به معابر مرزی نزدیک بودند به دلیل بسته شدن معابر، ناچار شدند برای کسب درآمد و کار به شهر‌های عمقی و حتی اقلیم کردستان عراق مهاجرت کنند. برخی از کودکان این خانواده‌ها تا زمانی که در شهر خود هستند، کولبر- دانش‌آموزند و وقتی به شهر دیگر مهاجرت می‌کنند، هم ناچارند در کنار والدین برای معاش خانواده، کار کنند!
وی ادامه می‌دهد: معمولا از اوائل بهار تا آبان و آذر، این دانش‌آموزان از مدرسه جا می‌مانند و در نتیجه از سرفصل‌های درسی عقب می‌مانند. زیرا اولا در شهر مقصد شرایط تحصیل برایشان فراهم نیست به‌ویژه آنکه درس خواندن، برای کودکانی که زبان مادری‌شان یعنی زبان کردی با زبان شهروندان شهر مقصد یعنی فارسی و گاهی ترکی و عربی، یکی نیست مشکل است. از سوی دیگر بعد از برگشت این دانش‌آموزان به شهر خودشان، معلمان زمان کافی برای رساندن آن‌ها به شرایط معمولی ندارند و این کار برای معلمان مشکل است.
این فعال اجتماعی با اشاره به سفر اخیر معاونت نوسازی مدارس آموزش و پرورش به سردشت، که به دعوت نماینده مردم در مجلس انجام شد، عنوان می‌کند: در این سفر قرار شده، اقداماتی در جهت رفع مشکلات فضای آموزشی در سردشت صورت بگیرد، اما تا این وعده ها، منجر به عمل شود، فاصله زیادی داریم.
وی همچنین بر ضرورت استقلال نهاد تعلیم و‌تربیت، تخصص گزینی مدیران، هم فهمی و تعامل میان متولیان و‌کنشگران حوزه آموزش و پرورش، ز آسیب شناسی‌های به موقع و جسارت و ریسک به موقع در تغییر روش‌های موجود تاکیده کرده و اضافه می‌کند: استفاده از ظرفیت‌های بومی در کنار بهره‌برداری از آورده‌های خارج از منطقه مانند استفاده از ظرفیت سازمان‌های بین‌المللی با توجه به موضوع بمباران شیمیایی شهر و نیز اختصاص درصدی از صادرات و عواید معابر مرزی این منطقه به خود این مناطق می‌تواند به بهبود شرایط این مناطق از جمله در حوزه آموزشی کمک کند..
