آیا دولت می‌تواند در دو سال ۱.۸ میلیون شغل ایجاد کند؟

رویداد۲۴ حجت الله عبدالملکی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درحالی در اولین نشست شورای عالی اشتغال در دولت سیزدهم، وعده ایجاد یک میلیون و ۸۵۰ هزار شغل تا پایان ۱۴۰۱ را داده است، که به اذعان کارشناسان با وجود تورم ۵۰ درصدی و کسری شدید بودجه دولت، عملا تحقق چنین وعده‌ای بسیار مشکل خواهد بود.

براساس آمار ارائه شده، تعداد شاغلان کشور از حدود ۲۰.۶ میلیون نفر در سال ۱۳۸۴ به ۲۳ میلیون نفر در سال گذشته رسیده است. این درحالی است که طی این مدت جمعیت کشور با افزایش ۱۴ میلیون نفری از ۷۰ میلیون نفر به ۸۴ میلیون نفر رسیده است.

درهمین حال، در دولت نهم و دهم وعده ایجاد سالانه ۹۵۰ هزار شغل و در دولت یازدهم و دوازدهم وعده ایجاد ۶۰۰ هزار شغل به صورت سالیانه داده شده بود. این وعده‌ها تنها در مرحله وعده باقی ماند و نه تنها به میزان اشاره شده اشتغالزایی نشد، بلکه میزان بیکاری‌ها نیز افزایش یافت.

وعده سر خرمن آقای وزیر یا تحقق اشتغال پایدار؟ با کدام پول دولت می‌خواهد ۱.۸ میلیون شغل ایجاد کند؟!
حمید حاجی اسماعیلی کارشناس مسائل کار در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه ایجاد یک میلیون و ۸۵۰ هزار شغل در طی ۱.۵ سال آینده با موانع بسیار زیادی روبرو است، اظهار داشت: این طرح دارای ابهامات بسیار زیادی است، در این راستا حتی زمانی که وزیر کار در صدا و سیما حاضر شد، برای بیان جزییات این موضوع، در پاسخ به سوال مجری در مورد اینکه آیا این نزدیک به دو میلیون شغل به صورت خالص ایجاد خواهد شد، در پاسخ به صورت صریح نه گفت، بنابراین هیچ تضمینی وجود ندارد که این تعداد شغل ایجاد شود.

وی افزود: این سخنان به نوعی عدم قبول کردن مسئولیت بعد از پایان زمان تعیین شده برای ایجاد این تعداد شغل است، از طرفی باید به این نکته اشاره کرد که امروز کشور با مسائلی نظیر کرونا، تحریم، رکودتورمی، سیاست‌های غلط پولی و ارزی، بالا بودن هزینه تولید، عدم توان صادراتی و مشکلاتی از این دست روبرو است، با وجود چنین موضوعاتی اینکه دولت چگونه می‌خواهد نزدیک به دو میلیون شغل ایجاد کند خود سوالی است که باید مسئولان به آن پاسخ دهند.

بیشتر بخوانید: رستم قاسمی: کشور را کارگاه ساخت مسکن خواهیم کرد

حاجی اسماعیلی با اشاره به اینکه به احتمال زیاد دولت در قبال ارائه آمار ایجاد اشتغال مخفی کاری خواهد کرد، گفت: به طور مثال زمانی که بر اساس گزارش مرکز آمار نرخ بیکاری ۱۱ درصد است، اگر در سال آینده همین موقع نیز آمار بیکاری باز ۱۱ درصد باشد، قدر مسلم شغلی به صورت خالص ایجاد نشده، چرا که باید طبیعتا از تعداد بیکاران کم شود، بنابراین شفافیت اطلاعاتی و آماری نیز در این بین بسیار مهم است.

وی با بیان اینکه منابع ایجاد ۱.۸۵ میلیون شغل اعلامی از سوی دولت نیز مشخص نیست، بیان داشت: بر اساس بودجه سال جاری ۳۲ هزار میلیارد تومان سقف بودجه عمرانی است، اما به دلیل کسری بودجه تخصیص این ردیف عملاً امکان پذیر نیست، بنابراین زمانیکه دولت خود پولی ندارد برای ایجاد اشتغال، چگونه این شغل‌ها درست می‌شود، منابع این کار از کجا می‌آید، در این رابطه جذب سرمایه‌گذاری خارجی که عملاً غیرممکن است و بخش خصوصی نیز توان سرمایه گذاری ۷۰ تا ۸۰ هزار میلیارد تومانی برای ایجاد این تعداد شغل را ندارد بنابراین باید به صورت مشخص اعلام شود که این منابع از کجا تامین خواهد شد.

این فعال مسائل روابط کار اضافه کرد: این که به صورت کلی اعلام شود، این تعداد شغل ایجاد می‌شود بدون آنکه مشخص باشد در کدام رسته‌های شغلی قرار است، اشتغال‌زایی شود، خود سوال بسیار بزرگی است که باید بدان پاسخ داد، به بیان دیگر در کدام رسته‌های شغلی خدمات، کشاورزی و صنعت چه تعداد شغل قرار است ایجاد شود، همچنین ذیل هر کدام از این رسته‌ها دست‌های فنی و تخصصی بسیاری وجود دارند که باید به تفکیک و با یک برنامه منسجم آمار اشتغال اعلام شود، بنابراین اینکه ما تنها بگوییم صدور مجوز را تسهیل کرده‌ایم و صرف سه روز مجوز ایجاد اشتغال داده می‌شود نمی‌تواند ملاک عمل خوبی برای ایجاد اشتغال باشد، زیرا انجام چنین کاری نیاز به بازار، زیرساخت‌های لازم و همچنین سرمایه اولیه دارد.

حاجی اسماعیلی ادامه داد: مسائلی از قبیل بحث‌های مالیاتی، تامین اجتماعی و... مواردی اند که در عرصه ایجاد کسب و کار موانع بسیاری زیادی را برای ایجاد شغل درست کرده‌اند، تکلیف این موارد چیست، آیا برای تسهیل این امور نیز چاره‌اندیشی شده، همچنین غیر این موارد تامین سرمایه برای ایجاد شغال در حال حاضر بسیار مشکل است، زیرا امروز برای ایجاد یک کسب‌وکار در رسته خدمات حداقل بین ۷۰ تا ۸۰ میلیون تومان هزینه لازم است، تنها برای اشتغال‌زایی یک نفر، زیرا فرد باید مغازه و یک مکانی را اجاره کند، درحالی که در سه سال گذشته این امکان وجود داشت که با ۱۰ میلیون تومان این کار را انجام داد. این درحالیست که برای ایجاد اشتغال در رسته‌های صنعت و کشاورزی به چندین برابر سرمایه به نسبت بخش خدمات منابع مالی نیاز است.

وی بیان کرد: بنابراین اینکه ما مدام بگوییم با یک مصوبه و تسهیل کسب مجوز شغل ایجاد می‌شوند، این مسئله خیال خامی است، سرمایه گذاری در بحث کسب و کار نیاز به امنیت اقتصادی دارد، در حالی که ما تنها چیزی که در اقتصاد خود نداریم، ثبات و امنیت است، اینکه هر روز سیاست‌های پولی و ارزی تغییر می‌کند، در چنین شرایطی کارآفرین و کارفرما چگونه می‌خواهد کسب‌وکار نوپا راه اندازی کند و افراد زیادی را نیز مشغول کند، در حال حاضر به دلیل موانع بی‌شمار کسب و کار و همچنین عدم وجود ثبات اقتصادی گرداندن یک بنگاه کار بسیار مشکلی است، حال اینکه در چنین شرایطی یک کسب و کار جدید، تاسیس شود، کاری دو چندان مشکل است.

این کارشناس مسائل حوزه کار خاطرنشان کرد: باید دید برنامه دقیق دولت در این زمینه چیست، از سویی ما آمار و اطلاعاتی در این زمینه برای پایش میزان اشتغال نداریم، بنابراین این‌ها همه اقدامات مشکلاتی است که بر سر راه ایجاد ۱.۸۵ میلیون شغل وجود دارد، همچنین باید به این نکته اشاره کرد که طی چهار دهه اخیر بیشترین مقدار شغلی که در کشور ایجاد شده، در حدود ۶۰۰ هزار شغل بوده که در زمان دولت‌های اصلاحات و احمدی‌نژاد انجام شد، حال اینکه در شرایط حاضر و با این همه مشکل دولت چگونه می‌خواهد در ظرف یک سال بیش از یک میلیون شغل جدید ایجاد کند، بدون اینکه برنامه‌ای وجود داشته باشد، باید مسئولان امر به آن پاسخ دقیقی دهند.