تاریخچه باشگاه پرسپولیس تهران
رویداد۲۴ مریم آیتی: باشگاه پرسپولیس تهران یک باشگاه فوتبال ایرانی است که در سال ۱۳۴۲ در شهر تهران پایه‌گذاری شد و اکنون مالکش وزارت ورزش و جوانان است. پرسپولیس پس از سال ۱۳۴۷، در تمامی ادوار برگزارشده در بالاترین سطح لیگ فوتبال ایران حضور داشته و تنها تیم باشگاهی فوتبال ایران است که هرگز به دسته پایین‌تر سقوط نکرده است. این باشگاه یکی از پرافتخارترین و پرهوادارترین باشگاه فوتبال در ایران و آسیا است و شهرآورد این تیم با استقلال، مهم‌ترین بازی باشگاهی در ایران است. همچنین طبق گزارش کنفدراسیون فوتبال آسیا، پرسپولیس به‌عنوان پرهوادارترین تیم فوتبال آسیا شناخته شده است و پس از آن دالیان چین و الهلال عربستان در رتبه‌های بعدی قرار دارند. شبکه ورزشی (ای‌اس‌پی‌ان) در سال ۲۰۱۲، نیز در گزارشی از باشگاه‌های پرهوادار آسیا، این باشگاه را بالاتر از دیگر باشگاه‌های آسیایی، پرهوادارترین باشگاه فوتبال آسیا معرفی کرد.
پرسپولیس از آغاز تاریخ خود، چهارده بار در بالاترین سطح لیگ فوتبال ایران به قهرمانی رسیده و از این جهت پرافتخارترین تیم است. شش قهرمانی در جام حذفی فوتبال ایران، چهار قهرمانی در سوپر جام فوتبال ایران، شش قهرمانی در جام باشگاه‌های تهران، دو قهرمانی در جام حذفی تهران، یک قهرمانی در جام شهید اسپندی، یک قهرمانی در مسابقات انتخابی آسیا، یک قهرمانی در جام برندگان جام آسیا، یک عنوان نایب قهرمانی در جام برندگان جام آسیا، دو عنوان نایب قهرمانی در لیگ قهرمانان آسیا، سه عنوان سومی در جام باشگاه‌های آسیا، مهم‌ترین قهرمانی‌ها و افتخارات باشگاه پرسپولیس هستند.
معنی واژه پرسپولیس
واژه پرسپولیس که برای این باشگاه در نظر گرفته شده است به معنای شهر پارسی است که شهرت تخت جمشید است و از دو کلمه پرس (پارس) و پولیس (در زبان یونانی به معنای شهر) تشکیل شده است.
نام اول باشگاه پرسپولیس
در واقع باید گفت که باشگاه پرسپولیس، اولین فعالیت‌های خود را با نام شاهین داشته است. شاهین باشگاهی بود که در سال ۱۳۲۱ به دست یک دکتر به نام عباس اکرامی و کمک برخی افراد دیگر که عمدتاً دانشجو بودند، تاسیس شد.
در این باشگاه، بازیکنان و مفاخر بزرگی، چون امیرمسعود برومند، امیر عراقی، شکیبی، فاخری، انصاری، دکتر نادر افشار، مرحوم پرویز دهداری، حسینعلی کلانی، جعفر کاشانی، همایون بهزادی، حمید شیرزادگان، علی دایی، کریم باقری و علی کریمی سابقه حضور داشته‌اند.
بیشتر بخوانید: تاریخچه باشگاه استقلال تهران
تاسیس باشگاه پرسپولیس
پیش از انقلاب
باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس در دی ماه سال ۱۳۴۲ به دست علی عبدُه در اوین و جاده قدیم شمیرانات بنیانگذاری شد. باشگاه ابتدا در بولینگ و چند ورزش دیگر فعال بود. در آن سو، و در تاریخ ۱۸ تیر ۱۳۴۶، باشگاه شاهین که در دهه ۱۳۴۰ بازیکنان زیادی در تیم ملی ایران داشت و در میان مردم محبوب بود، به دستور سازمان ورزش و تفریحات ایران، رسماً منحل شد. با رایزنی‌های علی عبده با پرویز دهداری (مربی شاهین) و امیرمسعود برومند (سرپرست شاهین)، بیشتر بازیکنان باشگاه شاهین به پرسپولیس پیوستند و باعث شهرت و محبوبیت آن شدند.
دهداری مربی و برومند سرپرست پرسپولیس شدند و باشگاه توانست در مسابقات رده‌بندی دسته‌های کشور در گروه خود، اول شود و به بالاترین دسته لیگ فوتبال ایران راه یابد. آن‌ها در مسابقات قهرمانی آسیا (مسابقاتی که میان تیم‌های ایرانی برای شرکت در جام باشگاه‌های آسیا برگزار شد) نیز قهرمان شدند و به عنوان نخستین نماینده ایران به جام باشگاه‌های آسیا رفتند.
در سال ۱۳۴۸، محمود خیامی، مدیر کارخانه ایران ناسیونال که از هواداران شاهین بود تصمیم گرفت برای تبلیغ خودروی تازه تولید پیکان از بازیکنان پرسپولیس استفاده کند و پس از امضای پروتکل همکاری با عبده، بازیکنان پرسپولیس به شکل دسته‌جمعی به باشگاه پیکان رفتند و با این تیم موفق به کسب مقام قهرمانی در جام جام باشگاه‌های تهران ۱۳۴۸ شدند، در حالی که پرسپولیس در جایگاه یازدهم قرار گرفت. یک سال بعد بازیکنان به پرسپولیس بازگشتند و تحت رهبری حسین فکری، پس از تاج در جای دوم جام باشگاه‌های تهران در سال ۱۳۴۹ قرار گرفتند. در همین سال دست پرسپولیس از جام منطقه‌ای هم کوتاه ماند.
پرسپولیس در دهه ۱۳۵۰ تا انقلاب
در سال ۱۳۵۰، پرسپولیس تحت مربیگری آلن راجرز در دومین دوره جام منطقه‌ای به قهرمانی رسید. یک سال بعد، عبده اعلام کرد باشگاه پرسپولیس حرفه‌ای است و بازیکنانش فقط در بازی‌های حرفه‌ای شرکت خواهند کرد؛ بنابراین بازیکنان به دو دسته تقسیم شدند و عده‌ای در تیم حرفه‌ای و عده‌ای در تیم آماتور عضویت یافتند. در آن سال مسابقات فوتبال کشوری در ایران برگزار نگردید و پرسپولیس که در جام باشگاه‌های تهران سال ۱۳۵۱ با تیم آماتورهایش شرکت کرده بود، در میان ۱۶ تیم در جای یازدهم قرار گرفت. در آن دوره پرسپولیس در ورزشگاه اختصاصی خود موسوم به ورزشگاه آپادانا تمرین می‌کرد و عبده برای فعال نگه‌داشتن تیم اصلی، باشگاه‌های صاحب‌نامی همچون سائوپائولو و چلسی را برای بازی دوستانه به تهران آورد. اما در سال ۱۳۵۲ به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های فوتبال حرفه‌ای در ایران و اعتراض خسروانی به آتابای، رییس وقت فدراسیون فوتبال ایران و از آنجا که ورزشگاه آپادانا که مالک پرسپولیس (عبده) برای برگزاری مسابقات رسمی باشگاه پرسپولیس خریداری کرده بود از طرف باشگاه‌های دیگر مورد پذیرش قرار نگرفت و از این‌رو، مجوز فعالیت حرفه‌ای پرسپولیس منحل شد و عبده این ورزشگاه را به باشگاه راه‌آهن فروخت.
جام تخت جمشید در سال ۱۳۵۲ بازگشایی شد. در ۵ دوره‌ای که از این جام برگزار شد، پرسپولیس همواره از بهترین تیم‌ها بود و به ۲ قهرمانی در سالهای ۱۳۵۲ و ۱۳۵۴و ۳ نایب‌قهرمانی در سالهای ۱۳۵۳، ۱۳۵۵ و ۱۳۵۶ رسید. جام تخت جمشید سال ۱۳۵۷ نیز در حال انجام بود که با روی دادن انقلاب، نیمه‌کاره ماند. پرسپولیس در این جام با یک امتیاز کمتر از شهباز، دوم بود. پرسپولیس تا پایان جام تخت جمشید پرافتخارترین باشگاه فوتبال ایران بود.
باشگاه پرسپولیس پس از انقلاب و دهه ۱۳۶۰
پس از انقلاب، باشگاه تحت تاثیر آن قرار گرفت و لیگ کشوری فوتبال ایران منحل شد. بسیاری از بازیکنان تیم عوض شدند، اما توانستند در جام شهید اسپندی (۱۳۵۸) قهرمان شوند. با آغاز جنگ ایران و عراق و دهه ۱۳۶۰، لیگ فوتبال سراسری ایران همچنان تعطیل بود (تا سال ۱۳۶۸ که جام قدس برگزار گردید) و پرسپولیس تنها در لیگ فوتبال استان تهران شرکت می‌کرد. این باشگاه در ۱۰ دوره برگزاری این جام در دهه ۶۰، به ۶ قهرمانی و ۳ نایب‌قهرمانی دست یافت. در سال ۱۳۶۶، پرسپولیس در کنار قهرمانی در جام حذفی تهران و جام باشگاه‌های تهران، موفق به کسب اولین قهرمانی خود در جام حذفی ایران هم شد تا در یک سال ۳ جام بگیرد.
پس از انقلاب و در سال ۱۳۶۰، سازمان تربیت بدنی نام بولینگ عبده را به مجموعه ورزشی شهید چمران تغییر داد و قرار شد پرسپولیس از سال ۱۳۶۱، با نام دیگری فعالیت کند. بازیکنان در اعتراض به این تصمیم، در بازی با هما در جام باشگاه‌های تهران حاضر نشدند و قهرمانی این مسابقات را از دست دادند.
در دی ۱۳۶۵، پرسپولیس تحت پوشش بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی قرار گرفت. بنیاد مستضعفان تصمیم گرفت نام تیم را به «آزادی» تغییر دهد. بازیکنان با این تغییر نام موافق نبودند. در ۲۷ بهمن ۱۳۶۵، نام باشگاه رسماً به «پیروزی» تغییر یافت. اداره کل تربیت بدنی استان تهران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «این تغییر نام به پیشنهاد بازیکنان صورت گرفته است. با این وجود، رسانه‌ها و مردم ایران بیشتر نام پرسپولیس را به کار می‌بردند.
پرسپولیس در دهه ۱۳۷۰
دهه ۱۳۷۰، برای باشگاه موفقیت‌آمیز بود و با یک قهرمانی در جام برندگان جام آسیا آغاز شد. پرسپولیس در ۱۰ دوره جام آزادگان شرکت کرد و به ۴ قهرمانی و ۳ نایب‌قهرمانی دست یافت. این باشگاه در این سال‌ها از پایه‌های اصلی تیم ملی فوتبال ایران بود، تا جایی که در جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه، ۹ نفر از ۲۲ بازیکن ایران در آن زمان عضو این تیم بودند. پرسپولیس در این دهه به ۲ قهرمانی جام حذفی و ۳ بار سومی جام باشگاه‌های آسیا نیز دست یافت.
پرسپولیس در دهه ۱۳۸۰
با آغاز دهه ۱۳۸۰، لیگ برتر فوتبال ایران راه‌اندازی شد و پرسپولیس در نخستین دوره آن قهرمان شد. فصل بعد، پرسپولیس از نخستین دوره لیگ قهرمانان آسیا حذف شد و در لیگ نتایج خوبی نگرفت. این سال‌ها آغاز دورانی بود که سالنامه رسمی باشگاه آن را «دوران جدال با بحران» نامیده است، تا جایی که پرسپولیس حتی مقام ۹ام لیگ را هم تجربه کرد. دو فصل بعد، پرسپولیس پس از ۶ سال دوری از جام در جام خلیج فارس ۸۷–۱۳۸۶ به قهرمانی رسید و این دهه را با دو قهرمانی متوالی در جام حذفی (۸۹–۱۳۸۸ و ۹۰–۱۳۸۹) به پایان برد.
مدت‌ها بر سر قانونی بودن استفاده از نام پرسپولیس یا پیروزی، بحث‌هایی بر سر زبان‌ها بود تا اینکه سرانجام در ۲۲ فروردین ۱۳۹۱، محمد رویانیان، مدیرعامل وقت باشگاه پرسپولیس، از رای قطعی دادگاه برای بازگشت برند پرسپولیس خبر داد. از این‌رو برای همیشه نام پیروزی از داخل پرانتز جلوی نام پرسپولیس برداشته شد.
افتخارات پرسپولیس
باشگاه پرسپولیس از ابتدای تاسیس خود تاکنون موفق به کسب ۳۵ جام رسمی در مسابقات کشوری، استانی و قاره‌ای شده است. آن‌ها به عنوان نخستین باشگاه ایرانی موفق به کسب پنج قهرمانی متوالی در لیگ برتر ایران شده و از این حیث رکورددار می‌باشند. پرسپولیس چهار بار در فینال تورنمنت‌های مختلف آسیایی (دو بار فینال لیگ قهرمانان آسیا و دو بار فینال جام برندگان جام آسیا) حضور داشته است. دو بار در دهه هفتاد و نود موفق به کسب قهرمانی همزمان (لیگ و جام حذفی) در طول یک فصل در فوتبال ایران شده است. ۹ بار در نیمه نهایی تورنمنت‌های مختلف آسیایی (سه بار لیگ قهرمانان آسیا، چهار بار لیگ قهرمانان آسیا، دو بار جام برندگان جام آسیا) حضور داشته است. هفت قهرمانی را در لیگ برتر ایران دارد. موفق به کسب پنج قهرمانی متوالی در جام باشگاه‌های تهران شده است. چهار قهرمانی متوالی در سوپر جام ایران به دست آورده است. با کسب یک قهرمانی و یک نایب قهرمانی، پرافتخارترین تیم ایرانی و سومین تیم پرافتخار در جام برندگان جام آسیا محسوب می‌شود.
تاریخچه پرسپولیس در آسیا
از تاریخ تاسیس باشگاه پرسپولیس این تیم نتوانسته است عملکرد عالی در آسیا مانند مسابقات داخلی از خود نشان دهد. البته این تیم در سالهای گذشته توانسته است ۲ بار به فینال‌های مسابقات لیگ قهرمانان آسیا راه پیدا کند، اما در ۲ فینال نتوانست مقام قهرمانی را کسب کند. از این‌رو، از مهم‌ترین افتخارات تیم پرسپولیس از تاریخ تاسیس باشگاه در آسیا می‌توان به همین موارد اشاره کرد. باشگاه پرسپولیس توانسته است در مسابقات جام در جام باشگاه‌های آسیا که فرمت قبلی برگزاری مسابقات لیگ قهرمانان آسیا بود، ۱ قهرمانی و ۱ نایب قهرمانی را کسب کند و این مورد را نیز به افتخارات‌اش در تاریخ خود اضافه کند. پرسپولیس توانسته است با ۲۴ قهرمانی در مسابقات کشوری، ۱ قهرمانی در مسابقات قاره‌ای و ۱۰ قهرمانی در مسابقات استانی، خود را در میان باشگاه‌های پرافتخار و پرطرفدار ایران و آسیا قرار دهد.
