چرا نازنین بنیادی از شورای همبستگی خارج شد؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: نازنین بنیادی با انتشار توییتی از ترک «شورای همبستگی» خبر داد. او دومین نفر از بین شش بنیانگذار گروه موسوم به «شورای همبستگی برای دموکراسی و آزادی در ایران» است که از عضویت در این شورا انصراف داده است. پیش از او، حامد اسماعیلیون خروج خود از شورا را اعلام کرده بود چراکه به زعم آنها، رضا پهلوی هم بدون هماهنگی با شورا، دست به اقدامات یک‌جانبه می‌زد. به این ترتیب شورایی که قرار بود برای شکل‌گیری یک ائتلاف علیه جمهوری اسلامی به مرجع اصلی همه گروه‌های اپوزیسون تبدیل شود، به گروه سه‌نفره عبدالله مهتدی، شیرین عبادی و مسیح علی‌نژاد تقلیل یافته است؛ گروهی که به اذعان یکی از همین اعضای باقیمانده، دیگر وجود خارجی ندارد و باید به ائتلاف‌های دیگر دل بست.

رویداد۲۴ پیش از این در زمان انتشار منشور شورای همبستگی دلایل اختلافات بنیانگذاران شورای همبستگی را که در منشور نمود پیدا کرده بود، شرح داده و فروپاشی آن را پیش‌بینی کرده بود.

بیشتر بخوانید: چرا منشور همبستگی و سازماندهی اپوزیسیون، مخالفان را متحد نخواهد کرد؟

نازنین بنیادی با نوشتن یک پست در شبکه‌های اجتماعی، خروج خود از شورای همبستگی را اعلام کرد. او در توییتر خود نوشت «حال که از این شورا به صورت کامل خارج شدم، به مانند همیشه برای استقرار حکومتی دموکراتیک و سکولار بر پایه اعلامیه جهانی حقوق بشر در کنار مردم ایران خواهم بود.»

حامد اسماعیلیون از دادخواهان حادثه سرنگونی هواپیمای اوکراینی و یکی از اعضای اولیه شورای همبستگی بعد از خروج خود از شورا، دلیل این تصمیم را خودمختاری و تصمیمات خودخواهانه رضا پهلوی عنوان کرد. او معتقد بود رضا پهلوی به اندازه کافی کار تشکیلاتی بلد نیست و از طرفی معتقد بود گروه‌های سلطنت‌طلب از بیرون با شیوه‌های غیردموکراتیک می‌کوشیدند مواضعشان را به گروه تحمیل کنند.

دلیل از هم پاشیدن شورای همبستگی

به نظر می‌رسد عامل از هم پاشیدن شورای همبستگی را بتوان در چند بند خلاصه کرد؛ ۱) متن منشور شورا، ۲) اختلاف سلطنت‌طلبان و جمهوری خواهان درون شورا، ۳) نحوه عضوگیری و ۴) حملات در شبکه‌های اجتماعی

مورد آخر البته دلیلی است که منجر به خروج نازنین بنیادی از شورا شده است. این بازیگر هالیوود به جز اختلاف سلطنت طلبان و جمهوری خواهان که حامد اسماعیلیون هم به آن اشاره کرده، به دلیل فشار‌هایی بوده که از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی به او وارد شده از این شورا خداحافظی کرده است.

تصاویری از نازنین بنیادی در کنار دیگر اعضای شورای همبستگی منتشر شده که نشان می‌دهد او در بدو ورود به جمعی با حضور رضا پهلوی، حامد اسماعیلیون و مسیح علی نژاد، تلاش‌های علی‌نژاد برای احوال‌پرسی با خودش را نادیده می‌گیرد و به نوعی به او بی‌توجهی می‌کند. کاربران توییتر این تصویر را دال بر وجود اختلاف میان بنیادی و علی‌نژاد در زمان فعالیت‌های شورا عنوان کرده‌اند.

بنیادی شخصا تا کنون به جز یک توییت دو خطی، توضیحی درباره این تصمیم نداده است، اما شیرین عبادی دیگر بنیان گذار شورای همبستگی در گفتگو با ایران اینترنشنال، جزییات دلایل خروج این بازیگر هالیوود از شورای همبستگی را توضیح داده است.

شیرین عبادی گفته «گروه همبستگی تلاشی برای رفع اختلاف بین مخالفان جمهوری اسلامی بود. بین مخالفان ممکن است اختلافاتی باشد چنانچه این اختلافات در هر کشوری ممکن است وجود داشته باشد؛ اما این اختلافات مانع از این نمی‌شود که علیه حکومت ایران پیروز شوند.»

عبادی به ماهیت اختلاف درون شورای همبستگی اشاره کرده و گفته بیشترین اختلاف هم بین دوگانه سلطنت و جمهوریت است. این گروه با هدف اتحاد بین این دو گروه ایجاد شد. افرادی که در این شورا بودند غالبا جمهوری‌خواه بودند. متنی (منشور شورا) با تنها نماینده سلطنت‌طلبان یعنی رضا پهلوی نوشته شد. این متن هرچند معایبی دارد، اما از این جهت کم در برگیرنده حداقل خواست‌های دو طیف است سند مهمی است، اما این اندازه، طرفداران متعصب هر دو طیف را راضی نکرد و حرف‌هایی زده شد که باعث رنجش شد.

حقوقدان عضو شورای همبستگی درباره دلیل خروج نازنین بنیادی گفته در کمال بی‌رحمی حملات شخصی به خانم نازنین بنیادی می‌شد که اساسا دور از ادب بود. توهین می‌شد. در نتیجه اول حامد اسماعیلیون و بعد نازنین بنیادی از این جمع جدا شدند.

شیرین عبادی دلیل از هم گسستگی شورای همبستگی را «شبکه‌های اجتماعی» خوانده است. او می‌گوید: در شبکه‌های اجتماعی افراد با هویت‌های مجعول ناسزاگویی می‌کنند. بیشتر آن‌ها با اسامی مستعارند و خودشان را مربوط به این گروه یا آن گروه معرفی می‌کردند و باعث شدند قضایا به همان سمت و سویی برود که حکومت همیشه دلش می‌خواست.

اینکه جمهوری اسلامی برای بی‌اثر کردن گروه‌های مخالف در شبکه‌های اجتماعی فعالیت کند، کمترین کاری است که یک نظام می‌تواند انجام دهد، اما سوال اینجاست که چطور گروهی که در برابر بحث‌ها و حتی اتهامات شبکه‌های اجتماعی دوام نمی‌آورد قرار بود به آلترناتیو یک حاکمیت تبدیلش شود؟

بیشتر بخوانید: تبارشناسی اپوزیسیون جمهوری اسلامی/ گروه‌هایی که به براندازی معتقدند، کدامند؟

عبادی عملا پایان شورای همبستگی را اعلام کرده و گفته با این حال چندین گروه بزرگ و پر سابقه‌تر از این شورا با هم ائتلاف کرده‌اند و مشغول کارند. او ائتلاف شورای گذار، شورای تصمیم و حزب مشروطه ایران را در حال حاضر مهمترین گروه اپوزیسیون جمهوری اسلامی می‌داند که مجموعا «۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر» عضو دارد.

ائتلافی که شیرین عبادی از آن حرف می‌زند در واقع میان سه گروه از مخالفان جمهوری اسلامی شکل گرفته که وزن هیچ کدام از آن‌ها (و جمع سه تایی‌شان) به اندازه‌ای نیست که حتی نامشان را شنیده باشید.

گروه‌های باقیمانده اپوزیسیون جمهوری اسلامی

به گزارش رویداد۲۴ شورای مدیریت گذار با رویکرد جمهوری‌خواهی، در سال ۱۳۹۸ با استراتژی گذار از جمهوری اسلامی و با هدف ایجاد اتحاد گسترده ملی برای گذار به دموکراسی توسط «حسن شریعتمداری» فرزند آیت‌الله سیدکاظم شریعتمداری مرجع تقلید شیعه بنیان گذاشته شد. این شورا با سازمان مجاهدین خلق زاویه ایدئولوژیک دارد، اما اعلام کرده حاضر است با رضا پهلوی به شرط «حفظ استقلال سازمانی و نگاه برابر» همکاری کند. اتفاقی بعد از توضیحات حامد اسماعیلیون در پی خروجش از شورای همبستگی مشخص شد که شدنی نیست.

شورای ملی تصمیم حتی به اندازه شورای گذار هم معروف نیست. این شورا مرداد ماه ۱۴۰۰ توسط گروهی ۱۴ نفره از مخالفان جمهوری اسلامی که اصلی‌ترین آن‌ها «داریوش اقبالی» خواننده و «قاسم شعله‌سعدی» نماینده پیشین مجلس ایران هستند تشکیل شد. این گروه با سلطنت‌طلبان همسویی بیشتری دارند، اما با وجود این همراهی به نظر می‌رسد برخی جریان‌های قومی درون شورای ملی تصمیم با هرگونه همراهی خاندان شاهنشاهی با این شورا مخالفند و رضا پهلوی را «فرزند آخرین شاه مستبد ایرانی» می‌دانند که برای «آلترناتیوسازی به دست و پا افتاده» است.

اختلافاتی که مانع از نوشتن یک منشور قوی توسط شورای همبستگی شده بود، در متن ائتلاف این سه جریان ضعیف مخالفان جمهوری اسلامی هم خودنمایی میکند. ائتلاف شورای گذار، شورای تصمیم و مشروطه خواهان به دلیل عدم توافق با اقوام و جدایی طلبان، یک بند تحت عنوان «پذیرش اصل عدم تمرکز در نظام مدیریت کشوری» را اضافه کرده‌اند.

اعلام خبر ایجاد شورای همبستگی به مراتب بیشتر از ائتلاف این سه جریان بی و نام نشان سر و صدا کرد، اما در نهایت به فروپاشی این شورا منتهی شد. به نظر می‌رسد دو جریان بیش از هر کس از فروپاشی شورای همبستگی خوشحال شده‌اند؛ جمهوری اسلامی و سلطنت طلبان.

شورای همبستگی در همان روزهای آغازین به دلیل تاکیدی که بر دموکراسی داشت مورد انتقاد گروه‌های سلطنت‌طلب قرار گرفت. حامد اسماعیلیون فشار این گروه‌ها از بیرون برای کنترل عضوگیری شورا را یکی از عوامل خروجش از شورای همبستگی عنوان کرده بود.

بعد از خروج نازنین بنیادی، حجت کلاشی فعال سلطنت طلب در گفتگو با شبکه منوتو که رویکرد‌های سلطنت طلبانه دارد فاتحه شورا را خوانده و گفته اعضای ائتلاف ۶ نفره [شیربن عبادی، نازنین بنیادی، مسیح علی نژاد، حامد اسماعیلیون، عبدالله مهتدی] اصول موضوعه دولت ایران، ملت ایران و کشور ایران را قبول نداشتند، «به همین دلیل رضا پهلوی از آن‌ها جدا شد.»