عبدالله مهتدی کیست؟
رویداد۲۴ نازیلا معروفیان: عبدالله مهتدی از بنیانگذاران کومله در ایران است که در آخرین کنش سیاسی خود با رضا پهلوی فرزند محمدرضا شاه پهلوی ائتلاف کرده تا پروژه براندازی جمهوری اسلامی را پیش ببرد.
زندگینامه عبدالله مهتدی
مهتدی‌ها از طایقه «آقا» در ایل «دیبوکری» هستند که در زمان نادرشاه افشار از منطقه «دیاربکر» به «موکریان» مهاجرت کردند. عبدالله مهتدی متولد ۱۳۲۸ در شهر کردنشین بوکان واقع در آذربایجان غربی است. مهتدی فرزند رحمان آقای مهتدی وزیر جمهوری مهاباد در دوران «قاضی محمد» بوده است.
عبدالله مهتدی در دانشگاه به تهران تحصیل کرده است. او دارای دکترای اقتصاد بوده و سال‌ها پیش با «ناهید بهمنی» عضو دفتر سیاسی کومله ازدواج کرد که حاصل این ازدواج دو دختر به نام‌های «دیلان» و «دیانا» است.
عبدالله مهتدی و حزب کومله
«کومله» یک سازمان حزب کمونیست کردستان ایران است که با خط و مشی کمونیست و چپ رادیکال بنیان نهاده شد. سال ۱۳۴۲ پس از فراگیر شدن اندیشه‌های کمونیستی و چپ‌گرایی در ایران، عده‌ای از دانشجویان کرد از جمله عبدالله مهتدی تشکیلاتی را پایه‌ریزی کردند که این تشکیلات بعد‌ها با نام «کومله» شناخته شد.
مهتدی به همراه ۱۰ نفر دیگر از همفکران خود به‌صورت رسمی «کومله» را بنیان نهادند و تا سال ۱۳۵۷ به مدت ۹ سال مخفیانه فعالیت کردند. پس از کشته شدن محمدحسین کریمی از بنیانگذاران «کومله» در سقز، مهتدی و دوستانش تصمیم گرفتند در واکنش به کشته شدن هم‌حزبی‌شان، فعالیت‌های خود را علنی کنند.
سال ۱۳۵۸ طی درگیری کومله و جمهوری اسلامی، «فواد مصطفی سلطانی» رهبر از بنیانگذاران حزب کومله کردستان ایران کشته شد و به این ترتیب عبدالله مهتدی از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۲ رهبر کومله کردستان ایران شد.
بیشتر بخوانید: چرا منشور همبستگی و سازماندهی اپوزیسیون، مخالفان را متحد نخواهد کرد؟
به گزارش رویداد۲۴ مهتدی تا زمان تاسیس حزب کمونیست ایران در سال ۱۳۶۲ رهبر کومله زحمتکشان باقی ماند و پس از تاسیس این حزب سمت رهبری را به ابراهیم علیزاده داد. مهتدی تا سال ۱۳۷۹ رهبر حزب کمونیست ایران باقی ماند، اما در سال ۱۳۷۹ به دلیل اختلافات با علیزاده، از حزب کمونیست ایران (حکا) جدا شد و از اواخر سال ۷۹ تا به الان رهبری حزب «کومله زحمتکشان کردستان ایران» را بر عهده دارد.
حزب کومله البته چندین انشعاب داشته است؛ منصور حکمت حزب کمونیست ایران (حکا) را تاسیس کرد و بخش دیگر آن «حزب کومله زحمتکشان» بود که زیر مجموعه عبدالله مهتدی به شمار می‌رفت.
اختلاف مهتدی و حکمت هم اساسی‌تر از این بود که امکان نزدیکی وجود داشته باشد. حکمت معتقد بود مسئله اصلی، «مسئله ایران» است و عبدالله مهتدی بر این باور بود که مسئله مرکزی، «مسئله کردها» است. البته یک تقسیم کار نانوشته میان دو حزب ایجاد شد و کومله کردستان مسائل کردها را پیگیری می‌کرد و حزب کمونیست کارگری (حکک) بر مسئله ایران با «افق کل منطقه» تمرکز کرده بود.
البته حزب کمونیست کارگری پس از مرگ منصور حکمت چندین انشعاب کرد؛ جریان تقوایی و ایرج آذین و رضا مقدم هر کدام راه جداگانه‌ای در پیش گرفتند که البته همه آنها به ایده پیوند کردها به «اینترناسیونال» منصور حکمت وفادار ماندند. در عین حال آنها شعارهای خطایی داشتند؛ چنانچه ایده «حکومت شورایی» برای ایران را مطرح کردند که از نظر کمونیست‌های کلاسیک، این ایده کج‌فهمی بود زیرا او می‌خواست «ایده‌های کمونیستی» را در دوران «سوسیالیسم» پیاده کند و این غیرممکن بود.
عبدالله مهتدی به دلیل تمرکز بر مسئله «کرد»، کاری به مسائل ایران نداشت، به همین دلیل او از طرف منتقدانش به «تجزیه‌طلبی» متهم شده است. همین مسئله محل اختلاف او با جریان‌هایی بود که در ایران «حکمتیست» خوانده می‌شدند. با این دیدگاه، نزدیکی مهتدی به سلطنت‌طلبان عجیب به نظر می‌رسد.
جنگ کومله و حزب دموکرات کردستان ایران
جنگ کومله و حزب دموکرات کردستان ایران از تاریخ ۲۵ آبان‌ماه ۱۳۶۳ آغاز و تا سوم اردیبهشت ۱۳۶۷ ادامه یافت. رهبری حزب کومله در این جنگ را عبدالله مهتدی، منصور حکمت و ابراهیم علیزاده بر عهده داشتند که سرانجام با آتش‌بس یک‌جانبه کومله به پایان رسید.
اختلاف دو حزب سیاسی بود و حزب کومله، نیروهای دموکرات را «دشمن طبقاتی» خود تلقی می‌کرد و با توجه به قدرت و البته قدمت حزب دموکرات، کار به درگیری نظامی کشید.
عبدالله مهتدی در سال ۱۳۸۸
عبدالله مهتدی در جریان اعتراضات سال ۸۸ حمایت خود را از «جنبش سبز» اعلام کرد. او در همان سال‌ها در مصاحبه‌ای که با هفته‌نامه الشرق الاوسط از دیدار با سران جنبش سبز در لندن حرف زد. او در بخشی از صحبت‌های خود در خصوص جنبش سبز و میرحسین و کروبی می‌گوید: «ما به عنوان کومله از جنبش سبز حمایت می‌کنیم و حاضریم پا به پای آنان برای آزادی ایران و کردستان مبارزه کنیم. با همکاری و اتحاد با میرحسین موسوی و مهدی کروبی می‌توانیم جمهوری اسلامی را سرنگون کنیم.»
عبدالله مهتدی در ۱۴۰۱
با مرگ مهسا امینی و آغاز اعتراضات سراسری در ایران، بسیاری از مخالفان جمهوری اسلامی، بیشتر از قبل فعالیت خود را آغاز کردند. عبدالله مهتدی این بار با دیگر اشخاص اپوزیسیون مخالف جمهوری اسلامی پیوست و همین هم باعث انتقادات فراوانی از سوی حزب کومله شد.
به گفته مخالفان مهتدی، او با بیعت با رضا پهلوی، تمامی آرمان‌های حزب کومله را نادیده گرفته، چون سلطنت‌طلبی با عقیده چپ‌گرایی و سوسیالیتی هیچ تطابقی ندارد.
کمیته مرکزی کومله در اطلاعیه‌ای با عنوان «در رد منشور رضا پهلوی و هوادارانش» این منشور را «بیانیه‌ای کم‌مایه» خواند که «نشان‌دهنده توافقات سوداگرانه و نان قرض دادنِ فرصت‌طلبانه امضاکنندگانِ آن به همدیگر» است.
عبدالله مهتدی بی‌توجه به مخالفت کمیته مرکزی در مصاحبه با ایران اینترنشنال درباره منشور مهسا امینی گفت: «منشور مهسا که براساس اصول جهانی حقوق بشر و با توافق بی‌سابقه جمعی متکثر تنظیم شده، یک گام مثبت رو به جلو است.»
حزب کومله از ابتدای انقلاب تا کنون همواره با نیروهای نظامی ایران درگیری مسلحانه داشته است و به همین دلیل این گروه از دید جمهوری اسلامی، یک گروه مسلحانه تروریستی به شمار می‌رود.
زنده باد ایران و ایرانی