چرا بورس در هفته گذشته منفی شد؟
رویداد۲۴ افت نماگر‌های اصلی تالار شیشه‌ای در حالی رقم خورد که قیمت نفت در بازار‌های جهانی به ۹۴دلار در هر بشکه رسیده است و در نزدیکی‌های سه رقمی شدن قرار دارد. انتظار می‌رود که این موضوع در صنایع و نماد‌های مربوطه در هفته‌جاری، در محاسبات ذهنی سهامداران وزن قابل‌توجهی داشته‌باشد.
به کرات در گزارش‌های قبلی «دنیای‌اقتصاد» در شماره‌های پیشین اشاره‌شده که بورس تهران در کلیت خود و در مقطع کنونی از داشتن محرکی که توانایی پرتاب قیمت‌ها به سطوح بالاتر را داشته‌باشد، محروم است. البته این بدین معنا نیست که قیمت‌ها در بازار سهام اصلا توانایی صعود ندارند، بلکه منظور نگارنده این است که فعلا در بطن و متن اقتصاد کشور درایوری وجود ندارد که موجبات شکل گیری روندی را فراهم کند که سبب شود کلیت بورس تهران با افزایش قیمت‌ها همراه شود. به بیانی ساده تر، در سنوات اخیر، شعله‌ورشدن آتش انتظارات تورمی و رشد قیمت‌دلار بوده که سبب‌شده کلیت بورس تهران با رشد قیمت‌ها همراه شود. روند پرشتاب صعودی در بازار سهام که از آبان سال‌گذشته در بازار سهام شروع شد و تا میانه‌های اردیبهشت سال‌جاری ادامه داشت نیز در نتیجه افزایش قیمت اسکناس آمریکایی در بازار آزاد بود.
در ماه‌های اخیر، انتظارات تورمی و بدبینی نسبت به آینده در ساختار اقتصاد ایران با توجه به عوامل مختلف، افت قابل‌توجهی داشته که سبب‌شده بورس تهران از این ناحیه محرک خاصی را نداشته‌باشد. روند کاهشی رشد نقدینگی در ماه‌های اخیر همچنان ادامه‌دار است و در آخرین گزارش بانک‌مرکزی، رشد نقدینگی تا پایان مرداد سال‌جاری به ۹/ ۲۶درصد رسیده که یکی از کم‌ترین مقادیر دو سال‌اخیر است.
به‌علاوه نسبت پول به نقدینگی نیز که به‌عنوان یکی از دماسنج‌های انتظارات تورمی نزد فعالان اقتصادی شناخته می‌شود نیز در گزارش مرداد بانک‌مرکزی با افت همراه شده‌است. گفتنی است که افزایش این نسبت منجر به افزایش نسبت پول به شبه‌پول نیز خواهد شد که این نسبت نیز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پارامتر‌هایی شناخته می‌شود که برای سنجش اوضاع و احوال تورم در ماه‌های آتی مورد‌استفاده قرار می‌گیرد. به هر روی می‌توان گفت که محبوس‌شدن قیمت‌دلار در مقادیر کمتر از ۵۰هزار‌تومان و فروکش کردن انتظارات تورمی در ماه‌های اخیر سبب‌شده که بورس تهران از محل مهم‌ترین محرک خود در سال‌های اخیر محروم و بی بهره بماند.
چشمک نفت به ۱۰۰ دلار
نفت، یکی از استراتژیک‌ترین کالا‌های اقتصاد ایران است که نوسانات قیمت آن، تاثیر بسزایی بر کلیت اقتصاد ایران دارد. از یک‌سو افزایش قیمت نفت می‌تواند به‌عنوان مرهمی برای زخم‌های ناترازی ساختار بودجه‌ایران باشد و طبیعتا کاهش قیمت نفت نیز کسری‌بودجه دولت را با افزایش همراه خواهد کرد. همچنین نفت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اقلام کامودیتی‌ها در بازار‌های جهانی، تاثیر شگرفی بر بورس تهران نیز دارد و افزایش قیمت آن سبب خواهد شد که کرک‌اسپرد شرکت‌های پالایشی با افزایش همراه شود که طبیعتا این موضوع موجبات استقبال از نماد‌های پالایشی را فراهم خواهد کرد. از سوی دیگر افزایش قیمت نفت سبب خواهد شد که بهای تمام شده شرکت‌های پتروشیمی با افزایش همراه شود و طبیعتا این موضوع می‌تواند در روز‌ها و ماه‌های آتی منجر به افزایش نرخ محصولات شرکت‌های پتروشیمی شود. قیمت نفت‌برنت در بازار‌های جهانی در روز‌های اخیر با افزایش قابل‌توجهی همراه شده و بهای طلای سیاه توانسته خود را تا سطح ۹۴دلار در هر بشکه بالا بکشد. نفت‌برنت معاملات سال‌میلادی جاری را در حالی آغاز کرد که قیمت آن در کانال ۸۲دلار قرار داشت.
نفت در جریان یک روند کاهشی، تا اواسط ماه سوم میلادی (مارس) تا سطح ۷۲دلار در هر بشکه عقب‌نشینی کرد، اما موج صعودی دیگر در بازار از اواسط ماه مارس تا اواسط ماه آوریل آغاز شد و نفت‌برنت توانست خود را به سطوح ۸۷دلار در هر بشکه نیز برساند و مجددا عزم خود را برای رسیدن به کانال ۱۰۰دلار جزم کند، اما دوباره امید‌ها در بازار جهانی نفت رنگ باخت و قیمت طلای سیاه به کانال پایین‌تر یعنی کانال ۷۰دلاری عقب‌نشینی کرد و حدود سه ماه در کانال ۷۰ دلاری حبس شد. از اواخر ماه ژوئیه، مجددا انتظارات افزایشی در بازار نفت نمایان شد و نفت‌برنت بار دیگر وارد کانال ۸۰ دلاری شد، ماجرا تا جایی ادامه پیدا کرد که قیمت نفت‌برنت در ماه اوت در مقادیر بیش از ۸۰دلار مورد معامله قرارگرفت. افزایش قیمت‌ها در ماه سپتامبر نیز ادامه‌دار بود و قیمت نفت‌برنت در پایان معاملات هفته گذشته توانسته خود را تا سطح ۹۴دلار در هر بشکه بالا بکشد و فقط چند گام دیگر با فتح مجدد کانال ۱۰۰دلار در هر بشکه فاصله داشته‌باشد. کاهش عرضه اوپک‌پلاس و تقاضای مثبت در آسیا، از مهم‌ترین عواملی است که سبب‌شده چشم انداز قیمت طلای سیاه تا پایان سال‌جاری میلادی مثبت باشد و زمزمه‌های نفت ۱۰۰دلاری در تحلیل‌های تحلیلگران نهاد‌های مختلف پدیدار شود.
در همین راستا بانک آمریکا پیش‌بینی کرد قیمت نفت به بشکه‌ای ۱۰۰دلار در هر بشکه خواهد رسید. افزون بر این آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش ماهانه خود پیش‌بینی کرد که بازار نفت در زمستان با کسری شدید مواجه خواهد شد. در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی آمده است: کاهش تولیدی که عربستان و روسیه تا پایان سال۲۰۲۳ تمدید کرده اند، به‌معنای کسری قابل‌توجه بازار در سه‌ماهه پایانی سال‌جاری میلادی خواهد بود. همان‌طور که عنوان شد، بورس تهران در هفته‌ای که گذشت، با افت هر سه نماگر اصلی خود در مقیاس هفتگی روبه‌رو شد و باید دید که واکنش اهالی بورس تهران در ادامه مسیر معاملاتی و هفته‌جاری به افزایش قیمت نفت در بازار‌های جهانی چگونه خواهد بود.
