علت ایجاد سنگ کلیه
رویداد۲۴ سیما صابری: سنگ کلیه یکی از بیماری‌های شایع محسوب می‌شود که اگر کلیه فرد سنگ‌ساز باشد ممکن است بار‌ها و بار‌ها به این مشکل دچار شوند و آگاهی از علت ایجاد این بیماری اهمیت زیادی دارد. سنگ کلیه می‌تواند به مراحل دردناکی برسد بنابراین باید اطلاعات جامعی از آن داشته باشید. سایر بیماری‌ها مانند فشار خون بالا، دیابت و چاقی ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه یک جسم سخت است که از مواد شیمیایی موجود در ادرار ساخته می‌شود. چهار نوع سنگ کلیه وجود دارد: اگزالات کلسیم، اسید اوریک، استروویت و سیستین. علائم شایع سنگ علیه عبارتند از درد شدید در ناحیه کمر، خون در ادرار، حالت تهوع، استفراغ، تب و لرز یا بوی بد و کدر شدن ادرار.
ادرار دارای مواد زائد مختلفی است که در آن حل شده است. هنگامی که مقدار زیادی از آنها در مقدار کم ادرار وجود داشته باشد، کریستال‌ها شروع به تشکیل می‌کنند. کریستال‌ها عناصر دیگر را جذب می‌کنند و به هم می‌پیوندند تا سنگ کلیه را تشکیل دهند که کم کم بزرگتر می‌شود مگر اینکه با ادرار از بدن خارج شود. معمولاً این مواد شیمیایی توسط کلیه از ادرار دفع می‌شوند. در بیشتر افراد، مصرف مایعات کافی می‌تواند باعث رفع سنگ کلیه شود. مواد شیمیایی تشکیل دهنده سنگ شامل کلسیم، اگزالات، اورات، سیستین، گزانتین و فسفات است.
بیشتر بخوانید: دلایل درد زیر شکم در زنان
پس از تشکیل، سنگ ممکن است در کلیه باقی بماند یا از مجرای ادراری به داخل حالب حرکت کند. گاهی اوقات، سنگ‌های ریز بدون ایجاد درد زیاد از طریق ادرار خارج می‌شوند. اما سنگ‌هایی که حرکت نمی‌کنند ممکن است باعث مشکل شوند. در چنین شرایطی شما درد زیادی را احساس خواهید کرد.
علائم سنگ کلیه
به گزارش رویداد۲۴ برخی سنگ‌های کلیه به اندازه یک دانه شن کوچک هستند. برخی دیگر به بزرگی یک سنگریزه هستند. تعداد کمی حتی به اندازه یک توپ گلف است! به عنوان یک قاعده کلی، هرچه سنگ بزرگتر باشد، علائم آن بیشتر قابل توجه است و درد بیشتری هم دارد. علائم سنگ کلیه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
درد شدید در دو سوی کمر
احساس درد معده که از بین نمی‌رود
خون در ادرار
حالت تهوع یا استفراغ
تب و لرز
بوی بد ادرار یا کدر شدن آن
سنگ کلیه زمانی شروع به درد می‌کند که باعث تحریک یا انسداد شود. در این شرایط به سرعت به درد شدید تبدیل می‌شود. در بیشتر موارد، سنگ کلیه بدون ایجاد آسیب عبور می‌کند و در موارد کمی درد را احساس می‌کنید. مسکن‌ها ممکن است تنها درمان مورد نیاز برای سنگ‌های کوچک باشند. ممکن است به درمان دیگری نیاز باشد، به ویژه برای آن دسته از سنگ‌هایی که باعث علائم پایدار یا سایر عوارض می‌شوند. اما در موارد شدید ممکن است نیاز به جراحی باشد.
علل ایجاد سنگ کلیه چیست؟
دلایل احتمالی ایجاد سنگ کلیه شامل نوشیدن آب کم، ورزش (زیاد یا کم)، چاقی، جراحی‌های کاهش وزن، یا خوردن غذای حاوی نمک یا شکر زیاد است. عفونت و سابقه خانوادگی ممکن است در برخی افراد باعث ایجاد سنگ کلیه شود. خوردن بیش از حد فروکتوز (فروکتُز کربوهیدرات و شیرین‌کننده‌ای طبیعی است که به صورت فراوان در میوه‌ها و عسل موجود است) با افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط است.
انواع سنگ کلیه
چهار نوع سنگ اصلی وجود دارد:
اگزالات کلسیم
این نوع شایع‌ترین نوع سنگ کلیه است که با ترکیب کلسیم با اگزالات در ادرار ایجاد می‌شود. مصرف ناکافی کلسیم و مایعات و همچنین شرایط دیگر، ممکن است در تشکیل آن نقش داشته باشد.
اسید اوریک
این نوع یکی دیگر از انواع رایج سنگ کلیه است. غذا‌هایی مانند گوشت و صدف دارای غلظت بالایی از یک ترکیب شیمیایی طبیعی به نام پورین هستند. مصرف زیاد پورین (به ترکیب شیمیایی گفته می‌شود که حاصل ترکیب یک حلقه پیریمیدین با یک حلقه ایمیدازول است) منجر به تولید بیشتر مونوسدیم اورات می‌شود که در شرایط مناسب ممکن است در کلیه‌ها سنگ ایجاد کند. شکل گیری این نوع سنگ‌ها معمولا ارثی است.
استروویت
این نوع سنگ‌ها کمتر شایع هستند و در اثر عفونت در دستگاه ادراری فوقانی ایجاد می‌شوند.
سیستین
این نوع سنگ‌ها نادر هستند و معمولا در خانواده‌ها دیده می‌شوند.
تشخیص سنگ کلیه
تشخیص سنگ کلیه با تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایشات تصویربرداری شروع می‌شود. در درجه اول پزشکان می‌خواهند اندازه و شکل دقیق سنگ کلیه را بدانند. این موضوع را می‌توان با یک سی تی اسکن با وضوح بالا از کلیه‌ها به سمت مثانه انجام داد که اندازه سنگ و اندازه سنگ را نشان می‌دهد.
ضمناً سلامت کلیه‌های شما با آزمایش خون و آزمایش ادرار ارزیابی می‌شود. سلامت کلی و اندازه و محل سنگ در درمان سنگ کلیه نظر گرفته می‌شود. ضمناً سنگ پس از خارج شدن از بدن شما آنالیز می‌شود و پزشک خون را از نظر کلسیم، فسفر و اسید اوریک آزمایش می‌کند. همچنین ممکن است پزشک بخواهد که ادرار خود را به مدت ۲۴ ساعت برای آزمایش کلسیم و اسید اوریک جمع آوری کنید.
درمان سنگ کلیه
درمان سنگ کلیه در کودکان و بزرگسالان مشابه است. ممکن است از شما خواسته شود که آب زیادی بنوشید. پزشکان سعی می‌کنند سنگ را بدون جراحی درمان کنند. پزشک ممکن است دارویی برای کمک به کاهش اسید ادرار تجویز کند. اما اگر بیش از حد بزرگ باشد یا جریان ادرار را مسدود کند یا نشانه عفونت وجود داشته باشد سنگ کلیه با جراحی خارج می‌شود.
سنگ شکنی از طریق ایجاد امواج صوتی روش غیر تهاجمی است که از امواج صوتی پرانرژی برای انفجار سنگ‌ها به قطعاتی کوچکتر استفاده می‌کند که به راحتی در ادرار دفع می‌شوند. در یورتروسکوپی، یک آندوسکوپ از طریق حالب برای بازیابی یا محو سنگ تلاش می‌کند. به ندرت، برای سنگ‌های بسیار بزرگ یا پیچیده، پزشکان از نفرولیتوتومی/نفرولیتوتریپسی از راه پوست استفاده می‌کنند.
اگر سنگ کلیه دارید چه کاری باید انجام دهید؟
اولاً در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. ممکن است از شما خواسته شود که مایع اضافی بنوشید تا سنگ از ادرار خارج شود. اگر توانستید سنگ کلیه را از طریق ادرار دفع کنید آن را برای آزمایش نزد پزشک ببرید. در برخی موارد نادر ممکن است نیاز به برداشتن سنگ با جراحی داشته باشد.
چرا پزشکان محتویات سنگ را بررسی می‌کنند؟
چهار نوع سنگ وجود دارد. مطالعه سنگ می‌تواند به درک دلیل ابتلا به آن و چگونگی کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه‌های بیشتر کمک کند. رایج‌ترین نوع سنگ حاوی کلسیم است. کلسیم بخشی طبیعی از یک رژیم غذایی سالم است. کلیه معمولا کلسیم اضافی را که بدن به آن نیاز ندارد، خارج می‌کند.
انواع کمتر رایج سنگ کلیه شامل سنگ‌های مرتبط با عفونت، حاوی منیزیم و آمونیاک به نام سنگ‌های استروویت و سنگ‌های تشکیل شده از کریستال‌های اورات مونوسدیم، به نام سنگ‌های اسید اوریک است که ممکن است با چاقی و سبک زندگی مرتبط باشند. نادرترین نوع سنگ، سنگ سیستین است که معمولاً ارثی است.
خطرات داشتن سنگ کلیه
سنگ کلیه خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیه را افزایش می‌دهد. ا کسانی که یک سنگ ایجاد کرده اند تقریباً ۵۰ درصد در معرض خطر تکرار سنگ کلیه دیگری در طی ۵ تا ۷ سال قرار دارند.
