تغییر واحد پولی حذف صفر است/ حذف یک صفر راهگشای مشکلات اقتصادی نیست

رویداد۲۴- عضو شواری عالی جامعه حسابداران معتقد است در حال حاضر زمان مناسبی برای ایجاد تغییرات در واحد پول کشور و همچنین کم کردن تعداد صفرها نیست. اگر چه وضعیت اقتصادی کشور به شدت نیازمند حذف سه یا چهار صفر از واحد پول است.

عباس وفادار، اقتصاددان درباره تغییراتی که حذف یک صفر یا از نگاهی دیگر تبدیل واحد ریال به تومان در اقتصاد کشور ایجاد می‎کند در گفت‎وگو با رویداد۲۴ گفت: پیشنهادی که بانک مرکزی به دولت ارائه داده است و دولت بنا به خواسته بانک مرکزی در قالب لایحه آن را به مجلس شورای اسلامی ارسال کند، از نظر علم اقتصاد راه‎گشای مناسبی برای رفع مشکلات فعلی و آینده اقتصاد کشور نیست.

به گفته وفادار، بنا بر آنچه شاهد هستیم تغییر واحد پولی و به تبع آن حذف یک صفر از پول ملی ناگهانی و همچنین کارشناسی نشده است که اگر غیر از این بود برای حدف صفرهای بیشتر از واحد پول ملی تصمیم‎گیری می‎شد. یکی از نشانه‎های کارشناسی نشدن این پیشنهاد، بی‎توجهی به بحث قدرت خرید پول است. 

به اعتقاد وی، اگر به قدرت خرید پول در جامعه توجه کنیم، به وضوح مشخص می شود که این قدرت و به دنبال آن قدرت خرید مردم به شدت کاهش پیدا کرده است که تبعات این تنزل یا کاهش قدرت خرید پول و قدرت خرید مرم تورم است.

این اقتصاددان همچنین در ادامه گفت: با مقایسه‎ای ساده بین قیمت دلار در سال 57 و قیمت دلار در سال 95 این تورم و کاهش قدرت خرید بش از پیش قابل لمس خواهد شد. قیمت دلار در سال 57، 7 تومان بوده است و امروز در سال 95 قیمت دلار به 4هزار تومان رسیده است.

وی در ادامه با اشاره به اندازه پول تاکید کرد: حتی اندازه پول هم نشان دهنده کاهش ارزش پولی در حال حاضر است. درحالی که در سال 57 بزرگترین پول کشور هزار تومانی بود امروز بعد از گذشت سی و هشت سال، بزرگترین پول کشور 10 هزار تومانی است. با نگاه اولیه متوجه خواهیم شد که پول بزرگ کشور 10 برابر شده است.

این درحالی است که وی با ابراز تاسف از وضعیت تورم گفت: هر چند پول بزرگ کشور 10 برابر شده است، اما باید دید آیا آن ده برابر شدن با افزایش ارزش 10 برابری هم همراه است یا خیر. آنچه در شاریط فعلی با آن مواجه هستیم کاهش ارزش پول ایران و افزایش ارزش ارزهایی است که با آنها مبادلات جهانی انجام می‎شود. در حال حاضر برای خرید هر یک دلار باید 4 هزار تومان پرداخت شود.

این اقتصاددان همچنین در ادامه به حجم بالای پول برای انجام امور روزانه اشاره کرد و گفت: در شرایط کنونی برای خریدهای بسیار ساده هم باید حجم بالایی از پول را حمل کرد و چنین مسئله‎ای خود نیز یکی دیگر از نشانه‎های افزایش تورم است.

وی با بیان مثالی ساده و قابل لمس گفت: سال 1357 پفک 5 ریال بود، یعنی با هر 10 هزار تومان امکان خرید 2هزار بسته پفک وجود داشت. حالا اما بعد از گذشت 38 سال، امروز در سال 95 با 10 هزار تومان فقط 5 بسته پفک قابل خرید است.

وفادار در ادامه تشریح کرد: زمانی که همه این تغییرات را کنار هم بگذاریم، این نتیجه ساده حاصل خواه شد که هر چه عدد پول بزرگ‎تر شود در نتیجه حجم اسکناس بیشتر می‎شود. همین جمع‎بندی ساده نشان دهنده آن است که واحد پول کشور باید هرچه زودتر تغییر کند و تعداد صفرهای آن هم کم شود نه اینکه به نام تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان تنها یک صفر را حذف کنیم.

وی در ادامه با انتقاد از عملکرد دولت درباره تبدیل واحد پول از ریال به تومان گفت: تبدیل واحد پول از ریال به تومان هر چند بانک مرکزی مدعی شود که حذف صفر محسوب نمی‎شود، اما هیچ مفهوم دیگری غیر از این موضوع ندارد.

به گفته این اقتصاددان هیچ توجیه منطقی وجود ندارد که امروز واحد پول از ریال به تومان تبدیل شود و به واقع یک صفر را حذف کنیم و مدتی بعد با ارائه لایحه‎ای دیگر حذف سه یا چند صفر از واحد پول ملی را در دستور کار قرار دهیم. بنابراین این پروسه تغییر واحد پول ملی باید از ابتدا با حذف سه یا چند صفر مورد بررسی قرار گیرد. 

وی با اشاره به هزینه‎های حاصل از تغییر واحد پول کشور گفت: هر چند در شرایط فعلی به شدت نیازمند کاهش تعداد صفرهای پول کشور هستیم، اما نباید نسبت به هزینه‎های آن هم بی‎توجه باشیم. تغییر واحد پول، به معنی چاپ پول‎های جدید و هزینه‎های حاصل از آن و همچنین ایجاد تورمی جزئی است پس چه بهتر که هزینه را برای حذف چند صفر کنیم.

وفادار همچنین گفت: تغییر واحد پول موجب تبعات فکری و روانی در سطح جامعه هم می‎شود که نباید نسبت به آن بی‎توجه بود. حال از آنجایی که پول کشور به طور خیلی جدی نیازمند حذف سه یا چهار صفر است، اگر این حذف طی چند مرحله انجام شود، تبعات آن در چند مرحله گریبان‎گیر مردم خواهد شد. 

وی تاکید کرد، به هر روی باید سه یا چهار صفر از واحد پول حذف شود و این کار با بررسی‎های علمی و همچنین بررسی جدی موقعیت نقدینگی مردم انجام شود. چند مرحله‎ای شدن این تغییر در نهایت فشار بیشتری به اقتصاد کشور وارد می کند.

این اقتصاددان همچنین درباره زمان مناسب برای ایجاد چنین تغییراتی در سیستم مالی کشور معتقد است؛ در حال حاضر دولت به روزهای پایانی خود نزدیک می‎شود و از همین رو زمان مناسبی برای ایجاد چنین تغییراتی نیست. آن هم به این شکل مطالعه نشده. زمان مناسب برای ایجاد چنین تغییراتی ابتدای شروع به کار دولت آینده است، تا دولت فرست کافی برای رسیدگی به تبعات چنین تغییرات بزرگی را داشته باشد.