نشانه‌های استرس چیست و چگونه آن را تشخیص دهیم؟

رویداد۲۴ | سیما صابری: استرس پاسخ طبیعی بدن شما به چالش‌ها یا تهدیدات فیزیکی و روانی است. در طول استرس، بدن دو هورمون به نام‌های اپی نفرین (آدرنالین) و کورتیزول ترشح می‌کند که زنجیره‌ای از رویداد‌ها را آغاز می‌کند تا به شما کمک کند بهتر با موقعیت‌های استرس‌زا کنار بیایید. استرس می‌تواند یک چیز مثبت باشد و به شما کمک کند بر موانع غلبه کنید و خود را به سطوح جدیدی از رشد شخصی سوق دهید. اما زمانی که استرس مداوم باشد، می‌تواند به سلامت شما آسیب برساند، پاسخ ایمنی شما را کاهش دهد، خطر ابتلا به برخی عفونت‌ها را افزایش دهد، فشار خون و خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد و تمرکز، سطح انرژی و احساس کلی سلامتی شما را کاهش دهد. این مقاله انواع مختلف استرس و تأثیر آن‌ها از نظر جسمی و عاطفی را به شما معرفی کرد.

انواع استرس

استرس می‌تواند کوتاه مدت، طولانی مدت یا مقطعی باشد. استرس چیزی است که باید آن را مدیریت کنید و به خاطر داشته باشید که در شرایط خاص می‌تواند مفید باشد. استرس را می‌توان به طور کلی به این صورت توصیف کرد:

استرس حاد: استرسی است که به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و پس از رفع تهدید درک شده یا واقعی برطرف می‌شود. استرس حاد می‌تواند هنگام مواجهه با یک موقعیت آسیب زا رخ دهد، اما می‌تواند چیزی باشد که به تدریج در طول زمان ایجاد می‌شود و ناگهان به سر می‌رسد.

استرس مزمن: استرسی است که مداوم یا مکرر است. این نوع استرس ممکن است با پریشانی عاطفی مداوم یا یک بیماری که شما در حال مدیریت آن هستید، ایجاد شود. اگر استرس مزمن کنترل نشود، می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی داشته باشد.

استرس حاد اپیزودیک: این نوع استرس زمانی رخ می‌دهد که فردی استرس شدید را به طور معمول تجربه می‌کند. در افرادی که با موقعیت‌های پر استرس مواجه می‌شوند، مانند افسران، آتش‌نشانان و سربازان در زمان جنگ، رایج است.

نشانه‌های استرس

استرس توسط سیستم عصبی خودمختار تنظیم می‌شود؛ بخشی از سیستم عصبی که بر عملکرد‌های غیرارادی مانند ضربان قلب، تنفس، فشار خون و هضم نظارت دارد. در طول لحظات استرس شدید، واکنش "جنگ یا گریز" تحریک می‌شود. واکنش جنگ یا گریز با آزاد شدن خود به خود اپی نفرین و کورتیزول مشخص می‌شود. این هورمون‌ها باعث ایجاد تغییرات فیزیولوژیکی و روان‌شناختی می‌شوند تا شما را برای رویارویی با تهدید یا فرار از آن آماده کنند. این کار را با هدایت موقت منابع بدن مانند خون، اکسیژن و گلوکز (قند خون) از اندام‌های غیر ضروری (مانند معده، روده و مثانه) به منابع ضروری (مانند ماهیچه‌ها و چشم‌ها) انجام می‌دهد. این تغییرات مسئول علائم عملکردی استرس هستند. علائم رایج استرس عبارتند از:

ضربان قلب تند

تنفس سریع و پی در پی

تنش عضلانی

پوست برافروخته یا رنگ پریده

مردمک‌های گشاد شده

دهان خشک

آشفتگی یا احساس سرگیجه

لرزیدن بدن

تعریق ناگهانی (از جمله عرق کف دست)

میل ناگهانی برای ادرار کردن

هنگامی که تهدید از بین رفت، بدن هورمون‌های دیگری مانند اکسی توسین را ترشح می‌کند تا اپی نفرین و کورتیزول را دوباره کنترل کند.

علائم استرس بیش از حد

اگر استرس مزمن باشد، می‌تواند منجر به طیف وسیع تری از علائم بالقوه مخرب شود. این امر به این دلیل است که بار بیش از حد کورتیزول و اپی نفرین نه تنها می‌تواند علائم فیزیولوژیکی استرس را تقویت کند، بلکه بر مغز تأثیر می‌گذارد و علائم روانی را ایجاد می‌کند. علائم استرس مزمن شامل موارد زیر است:

یک سردرد تند

تپش قلب

درد قفسه سینه

اسپاسم و گرفتگی عضلات

درد کمر و شانه

تهوع و استفراغ

سرگیجه

اسهال

تنگی نفس

بیخوابی

فراموشی

از دست دادن تمرکز

خواب آلودگی در طول روز

افکار بی نظم

طغیان‌های عاطفی

احساسات وحشتناک

صدای زنگ در گوش

بی حسی در انگشتان دست و پا

تغییر در اشتها (خوردن زیاد یا نخوردن)

افسردگی و اضطراب

بسیاری از این علائم همچنین می‌توانند زمانی که استرس حاد وجود دارد، چیزی مثل حمله پانیک در فرد رخ دهد. گاهی اوقات، علائم آنقدر سریع و عمیق ظاهر می‌شوند که ممکن است به نظر برسد که دچار حمله قلبی شده اید. همچنین زمانی که بدن به طور خود به خود با کورتیزول و اپی نفرین غرق می‌شود، ممکن است در بدنتان"بثورات استرسی" ایجاد شود. این امر می‌تواند باعث واکنش التهابی و آزاد شدن ماده شیمیایی به نام هیستامین شود که واکنش‌های آلرژیک را تحریک می‌کند، در برخی از افراد مبتلا به استرس شدید، این می‌تواند منجر به خارش و کهیر شود.