پاسخ تهران به قطعنامه احتمالی چه خواهد بود؟
رویداد۲۴| در حالی چشممان به دهان شورای حکام دوخته شده و منتظر هستیم که ببینیم قطعنامه جدید علیه ایران صادر می‌شود یا خیر که طبق گزارش رسانه‌ها در گزارش اخیر آژانس به افزایش ذخایر اورانیوم ایران اشاره شده است.
رویکرد اروپایی‌ها و اعمال تحریم‌های جدید نیز موضوعی نیست که با احضار کاردار انگلیس از سوی ایران فیصله یابد و بتوان آن را نادیده گرفت، زیرا مهم‌تر از خود تحریم‌ها نشانگر رویه اروپایی‌ها است به تعبیر برخی می‌تواند آغاز فصل تازه تنش بین ایران و اروپا باشد.
از سوی دیگر دغدغه شروع به کار دولت ترامپ در آمریکا و التهابات منطقه و مشخصا درگیری با اسرائیل نیز وجود دارد. بدیهی است که در این شرایط صدور قطعنامه علیه ایران و سیر روابط ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند اهمیت ویژه‌ای داشته باشد. به خصوص که مقامات کشورمان در سفر اخیر رافائل گروسی به تهران نیز تاکید کردند که صدور قطعنامه با واکنش بی‌درنگ ایران مواجه خواهد شد.
این واکنش، اما چه می‌تواند باشد؟ عبدالرضا فرجی‌راد، کارشناس ارشد مسائل ژئوپلتیک در گفتگو با روزنامه «اعتماد» گفته: «طبیعتا اگر اروپایی‌ها قصد داشته باشند تصویب قطعنامه در شورای حکام را همراه با تحریم کشتیرانی ایران به صورت همزمان دنبال کنند با توجه به اینکه ایران نیز تهدید کرده واکنش متقابل نشان خواهد داد؛ احتمالا نگرانی‌ها افزایش خواهد یافت، چراکه ممکن است این پویایی‌ها موجب شود از میزان بازرسی تاسیسات هسته‌ای ایران توسط نهاد پادمانی کاسته شود؛ لذا به نظر می‌رسد اروپا صرفا به دلیل ادعای همکاری نظامی ایران با روسیه تحریم‌ها را اعمال کرده. در قاب این سناریو عدم تصویب قطعنامه در شورای حکام محتمل‌تر خواهد بود.»
او در توضیح گفته: «به نظر می‌رسد ایران مانور زیادی نشان ندهد، چراکه اروپایی‌ها می‌توانند کشتیرانی ایران را صرفا در رابطه با تجارت با خودشان تحریم کنند و نمی‌توانند این تحریم را در رابطه با کشتی‌های دیگر اعمال کنند. اما ایران نیز اگر بخواهد واکنش متقابلی نشان دهد، ممکن است کشتیرانی اروپا در خلیج‌فارس را هدف قرار دهد، پرواضح است که این اقدام تنش‌زا خواهد بود؛ لذا احتمال می‌رود تهران در راستای واکنش به این اقدام اروپا تمرکز خود را بر فعالیت‌های هسته‌ای بگذارد. هر چند که این اقدام نیز به رویکرد روز چهارشنبه شورای حکام بستگی زیادی خواهد داشت.»
به گفته او «چنانچه در این نشست تروییکای اروپایی قطعنامه‌ای ضدایرانی را تصویب کند، ممکن است ایران در واکنش به تحریم‌های اعمالی علیه کشتیرانی و نیز قطعنامه مذکور اقدام مضاعفی را در این زمینه انجام دهد. اما اگر قطعنامه‌ای در این نشست تصویب نشود و همچنین با لحاظ کردن گمانه‌زنی‌ها مبنی بر رایزنی‌های احتمالی میان ایران و طرف‌های اروپایی این احتمال وجود دارد که هر دو موضوع در مذاکرات آتی میان طرفین مورد بحث قرار گیرد.»
روزنامه اصولگرای «فرهیختگان»، اما معتقد است: «وضعیت برنامه هسته‌ای ایران نشان می‌دهد که ایران ابزار‌های متنوع و گوناگونی برای پاسخ به قطعنامه احتمالی شورای حکام دارد.» این روزنامه در توضیح به سه حوزه که احتمالا مورد توجه ایران قرار خواهد گرفت، اشاره کرده و نوشته: «۱- تولید اورانیوم فلزی: زمستان ۱۳۹۹ ایران فرایند تولید اورانیوم فلزی را که گفته شده نوع ارتقا یافته سوخت اتمی راکتور تهران است، در تأسیسات اتمی اصفهان آغاز کرد. کمی بعد در تابستان سال ۱۴۰۰ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران در تولید اورانیوم فلزی پیشرفت داشته است. اعلام این خبر واکنش تند کشور‌های اروپایی را به دنبال داشت چرا که آنها مدعی بودند فناوری و دانش چگونگی تولید اورانیوم فلزی می‌تواند برای ساخت سلاح هسته‌ای به کار رود؛ اما ایران با ردّ این اتهام اعلام کرد این بخش از فعالیت هسته‌ای «برای طراحی نوع ارتقا یافته سوخت راکتور تحقیقاتی تهران» بوده است. تولید اورانیوم فلزی یکی از اقداماتی است که تهران می‌تواند در واکنش به صدور قطعنامه شورای حکام در دستور کار قرار دهد.
۲- بال B فردو: ایران پس از آنکه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آبان سال ۱۴۰۱، دومین قطعنامه را علیه ایران تصویب کرد، اقدام به تولید اورانیوم تا غنای ۶۰ درصد را با سانتریفیوژ‌های IR۶ در سایت فردو کرد. علاوه بر این، روند تجهیز سالن B (واحد یک) با ظرفیت ۸ زنجیره جدید نیز در دستور کار قرار گرفت. پس از سومین قطعنامه شورای حکام علیه ایران در خرداد ۱۴۰۳، این سالن را به سانتریفیوژ‌های IR۶ که ۹ برابر نسل اول سانتریفیوژ‌ها توان دارد، تجهیز کرد. به طور حتم یکی دیگر از پاسخ‌های تهران به طرف اروپایی، از طریق بهره‌برداری از این بال اتفاق خواهد افتاد.
۳- زنجیره‌ای از سانتریفیوژ‌های پیشرفته: پاسخ دیگر ایران، می‌تواند آغاز گازدهی به ماشین‌های پیشرفته سانتریفیوژ باشد. پس از دومین قطعنامه، ایران دو آبشار IR۲ و IR۴ را در سایت نطنز گازدهی کرد. همچنین دو زنجیره جدید از همین ماشین‌های پیشرفته گازدهی شدند. این بار احتمالاً ایران، زنجیره بسیار بزرگ‌تری را برای گازدهی انتخاب خواهد کرد. هر یک از این زنجیره‌ها، شامل ۱۷۴ سانتریفیوژ پیشرفته می‌شوند.»
