جوان: تاثیر مسلح شدن ایران به سلاح هسته‌ای در جهان چیست؟
رویداد۲۴| روزنامه جوان با اشاره به اینکه «برنامه‌ای که از دهه ۱۳۴۰ شمسی در دوره پهلوی در رابطه با مدرنیزاسیون کلید خورده، از اوایل دهه ۱۳۸۰ مناقشه برانگیز شده است و همچنان در عمل، از دکترین کاربرد صلح‌آمیز تبعیت می‌کند» این سوال را طرح کرده که «آیا موازنه جدید در غرب آسیا منجر به دگردیسی برنامه هسته‌ای ایران خواهد شد؟ اگر چنین اتفاقی بیفتد، تبعات آن چیست؟ تخاصم بیشتر؟ بی‌ثباتی پردامنه‌تر؟ یا تهدید گسترده‌تر؟ یا اینکه ممکن است تغییر دکترین هسته‌ای، منجر به ثبات بیشتر در منطقه شود؟»
انحصار هسته‌ای اسرائیل به ضرر منطقه است
این روزنامه اصولگرا برای پاسخ به این سوالات به نقل از کنت والتز، مبدع نظریه رئالیسم ساختاری و استاد دانشگاه هاروارد نوشته: «مقامات امریکایی و اسرائیلی می‌گویند دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای قابل پذیرش نیست و چشم انداز ایران هسته‌ای را خیلی هولناک توصیف می‌کنند. پرزیدنت بایدن گفته که ایران پیش چشمان من سلاح هسته‌ای نخواهد ساخت، ولی تجربه تاریخی به ما می‌گوید هر وقت کشوری توسعه تسلیحات هسته‌ای را شروع کرد، دیگر اعضای کلوب هسته‌ای رفتار خود را تغییر داده و در نهایت با این مسئله کنار آمده‌اند. حتی برخی اوقات مثل انگلیس و فرانسه ما کمک کرده‌ایم، بعضی وقت‌ها روی‌مان را آن‌طرف گرفته و برخی اوقات هم کوشیده‌ایم کشور‌ها را ترغیب (به نداشتن) کنیم، ولی نتوانسته‌ایم.»
والتز همچنین گفته: «انحصار هسته‌ای اسرائیل در منطقه خاورمیانه بی‌ثباتی ایجاد کرده و این در شرایطی است که در هیچ منطقه دیگری از دنیا یک کشور هسته‌ای بازرسی نشده‌ای وجود ندارد. البته طبیعی است که اسرائیل می‌خواهد تنها قدرت هسته‌ای منطقه باشد. آنها سال ۱۹۸۱، به تأسیسات هسته‌ای عراق حمله کردند و بعد هم به نظرم اگر اشتباه نکنم در آوریل ۲۰۰۷ بود که اقدام مشابهی را در مورد سوریه انجام دادند، ولی این انحصار، به دلیل عدم توازن باعث بی‌ثباتی می‌شود.»
او با تاکید بر اینکه «سلاح هسته‌ای سلاح صلح‌ساز است» می‌گوید: «مشکل بی‌ثباتی فعلی خاورمیانه همین است که این منطقه به شدت نامتعادل است. خب می‌دانید، کشور‌های دارای تسلیحات هسته‌ای معمولاً به صورت جفت‌های متخاصم به وجود می‌آیند. اما شما ببینید چقدر طول کشیده تا این جفت متخاصم در خاورمیانه شکل بگیرد. اسرائیل مدت‌ها قبل سلاح هسته‌ای ساخت و هیچ کشور دیگری (در منطقه) آنها را ندارد. آنها به دلیل داشتن سلاح هسته‌ای قدرتمندترین و مسلط‌ترین کشور بوده‌اند و نتیجه آن بی‌تعادلی است. تا زمانی که قدرت نامتوازن باشد، وضعیت در خاورمیانه ناپایدار خواهد بود. غیرمعمول است که یک دولت برای چنین مدتی طولانی بر منطقه خود تسلط داشته باشد، هرچند به نظرم بی‌سابقه نیست. به اتحاد جماهیر شوروی در اروپای شرقی فکر کنید و ببینید، بی‌ثباتی نتیجه‌اش چه شد؟! تنها زمانی که اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده به تعادل رسیدند، ثبات حاصل شد. عقلانیت رایج خیلی‌ها در اینجا در واشینگتن، این است که سلاح‌های هسته‌ای ایران را به ویژه در حمایت از بازیگران غیردولتی مثل حزب‌الله جسورتر می‌کند.»
وی در ادامه گفته: «آن‌هایی که شیپور هشدار باش دائم هسته‌ای (Nuclear Alarmists) دستشان گرفته‌اند، می‌گویند ایران از قابلیت هسته‌ای خودش استفاده خواهد کرد تا حمایتش از تروریسم در خاورمیانه را تشدید کند، ولی این با سوابق هسته‌ای که ما از ۱۹۴۵ تا الان سراغ داریم در تضاد است. کشور‌ها وقتی به سلاح هسته‌ای دست پیدا کرده‌اند، به آسیب پذیری خودشان هم خودآگاهی پیدا کرده‌اند و فهمیده‌اند دستیابی به این تسلیحات، آنها را در چشم قدرت‌های بزرگ به یک هدف بالقوه تبدیل کرده و همین، آنها را از ارتکاب کار‌های تهاجمی و متهورانه بازداشته است.»
نوستالژی اشتباه بازدارندگی
سیگن استاد علوم سیاسی و عضو ارشد مرکز امنیت و همکاری بین‌المللی، اما خیلی موافق سلاح هسته‌ای نیست، او در میزگردی که «جوان» آن را منتشر کرده، می‌گوید: «خوش‌بینی به بازدارندگی، به نظرم، یک نوستالژی اشتباه و یک قیاس نادرست مربوط به جنگ سرد است. تئوری‌هایی که از موازنه هسته‌ای ابرقدرت‌ها در جنگ سرد ایجاد شد، برای چشم‌انداز هسته‌ای در حال ظهور قابل اجرا نیستند.»
وی افزوده است: «دولت‌های تازه هسته‌ای شده، بیشتر مستعد ناکارآمدی بازدارندگی خواهند بود. زیستن با تسلیحات هسته‌ای در گذشته یک ضرورت خطرناک بوده که نباید تکرارش کنیم. تعریف و تمجید کردن از چنان وضعی، گمراه کننده است. اجازه دهید اینها را یک به یک توضیح بدهم: آقای والتز ادعا می‌کند، دولت‌های دارای سلاح هسته‌ای هرگز با هم نجنگیده‌اند. این ادعا نادرست است. هند و پاکستان بعد از آزمایش‌های هسته‌ای سال ۱۹۹۸، در جنگ کارگیل در سال ۱۹۹۹ باهم جنگیدند...»
وی همچنین گفته: «هیچ دلیلی ندارد که فکر کنیم مقامات سیاسی در تهران، حتی اگر بخواهند، قادر باشند به طور کامل، روی جزئیات کار‌های هسته‌ای سپاه پاسداران کنترل داشته باشند. سپاه استخدام‌هایش را از بین معتقدان واقعی (True Believers) انجام می‌دهد که تحت تأثیر القائات ایدئولوژیک هستند نه تست‌های ثبات روانی. بازرسی‌های آژانس هم نشان داده است مسئولیت تأمین امنیت سایت‌های هسته‌ای ایران، تحت مسئولیت سپاه پاسداران است که به داشتن ارتباط با سازمان‌های تروریستی معروف است. وقتی به جای مقایسه ایران با تجربه جنگ سرد، آن را با پاکستان قیاس کنیم، تبعات یک ایران هسته‌ای بسیار خطرناک دیده خواهد شد.»
ایران هسته‌ای نشود بهتر است
استفن والت، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه هاروارد نیز بیشتر با کنت والتز موافق است، او می‌گوید: «من با بخشی از دیدگاه‌های آقای والتز موافقم و البته بعضی‌ها را هم نمی‌توانم تأیید کنم. قبلاً هم گفتم که من اصول اصلی استدلال بازدارندگی تسلیحات هسته‌ای را هنوز هم قبول می‌کنم، ولی به نظرم آقای والتز بیش از اندازه به اثرات ثبات‌بخش توسعه تسلیحات هسته‌ای تکیه می‌کند و بقیه ریسک‌های مرتبط با آن را دست‌کم می‌گیرد، به همین دلیل به گمانم، دست نیافتن ایران به بمب هسته‌ای برای ما و منطقه بهتر است. ایشان حتی در جایی پیشنهاد کرده که امریکا بیاید و خیلی ساده تعدادی سلاح هسته‌ای در اختیار ایران قرار دهد تا ثبات برقرار شود، اما تصور چنین اتفاقی خیلی دشوار است. وقتی از دریچه سیاست خارجی نگاه کنیم، نگرانی دیگر من این است که دیدگاه‌های والتز، می‌تواند تعداد بیشتری از ایرانیان را متقاعد کند که برنامه تسلیحاتی را دنبال کنند؛ کاری که ممکن است امریکایی‌ها و اسرائیلی‌های تندرو را برای اقدام نظامی تحریک کند. منطق بازدارندگی هسته‌ای زمانی می‌تواند خوب عمل کند که هر دو طرف نیرو‌های قابل اعتماد و بادوامی در اختیار داشته باشند، اما در دوره گذار که یک طرف سلاح هسته‌ای ندارد و دیگری به آن مجهز است، احتمال جنگ پیشگیرانه زیاد می‌شود که این وضع، هزینه‌ها و ریسک‌های مخصوص خودش را دارد، با این حال، ایده اصلی آقای والتز که می‌گوید ما درباره خطر ناشی از ایران هسته‌ای مبالغه می‌کنیم، حتماً درست است.»
او همچنین می‌گوید: «تردیدی نیست که اقدامات اسرائیل طی ماه‌های اخیر در لبنان دستاورد‌های تاکتیکی قابل توجهی به دنبال داشته است و ایران نیز بدون تردید با اقدام تلافی‌جویانه اسرائیل بابت حملات موشکی مواجه خواهد شد ولی باید بگویم که متأسفانه این تحولات، احتمال این را هم بیشتر کرده است که رهبران ایران تصمیم بگیرند سیاست فعلی خودشان را کنار بگذارند و احتمال اینکه تصمیم به ساخت سلاح هسته‌ای بگیرند، تقویت شده است. شما اگر به تهدیدکردن یک کشور ادامه دهید، مطمئناً آن کشور راهی پیدا خواهد کرد که اگر بتواند، شما را از اقدام نظامی منصرف کند و سلاح‌های هسته‌ای راه خوبی برای انجام این کار هستند. چنین تصمیمی احتمال وقوع یک جنگ تمام‌عیار منطقه‌ای را بیشتر خواهد کرد. در حالی که اسرائیل مدام در حال دادن انگیزه‌های بیشتر به رهبران ایران برای حرکت به سمت یک بازدارندگی نهایی است، اگر چنین اتفاقی بیفتد، موفقیت‌های اخیر اسرائیل به شکل قابل توجهی کوته‌بینانه به نظر خواهد رسید.»
