مسئولان دولتی، مدیر بحران نیستند/ رئیس جمهور در هیات دولت خانه تکانی کند‎

رویداد۲۴ محمدرضا باهنر، دبیر کل جامعه اسلامی مهندسین و عضو پیشین هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی که کمتر در رسانه‌ها حضور دارد، در گفت‌وگو با روزنامه رسالت، نقاط ضعف و قوت مجلس کنونی، به نحوه عملکرد دولت و دلیل ثبت نام نکردن خود را در مجلس دهم بازگو کرد. محمدرضا باهنر، رویکرد و تدبیرهای دولت یازدهم و دوازدهم، برای پیشرفت اقتصاد کشور را مناسب دانست و گفت: دولت تدابیرش بد نیست، اما به شدت محافظه کار است و به این سادگی حرکت نمی کند، بعضی از اعضای دولت هم که سن بالایی دارند و توان کار ندارند، رئیس جمهور باید یک خانه تکانی در هیئت دولت انجام دهد.
 

تا به حال چندین بار به این سوال پاسخ دادم، زمانی که من در مجلس ثبت نام نکردم فعالان سیاسی حدس و گمان های متفاوتی می زدند، یکی می گفت می خواهد برای ریاست جمهوری آماده بشود، دیگری می گفت ترسید رای نیاورد، هرکسی حدس و گمانی داشت اما پاسخ من به منتقدین خودم این بود که اگر شما بیست و هشت سال یک راهی را رفتید و سال بیست و نهم هم حوصله کردید بعد به من بگویید چرا ثبت نام نکردم.
 
واقعیت این است که احساس می کردم دیگر انگیزه کار کردن سنگین و فعال را در مجلس ندارم، بعد از پیروزی انقلاب تقریبا متوسط دوره نمایندگی هر فرد یک و نیم دوره بوده است، یعنی اگر دوره کل نماینده ها را باهم تقسیم کنیم، هر نماینده یک و نیم دوره تاب آورده است، حال هفت دوره تاب آوردن صبر و حوصله زیادی می خواهد.
 
به همین دلیل بود که من ثبت نام نکردم و همان زمان هم توضیح دادم، ولی من این موضوع را محرمانه نگه داشتم چون اگر از اطرافیان و مقامات و مسئولین سیاسی هرکس متوجه می شد که من دیگر قصد ثبت نام در مجلس را ندارم باز هم اصرار کنند و تکلیف شرعی به گردنم بگذارند. برای این که این اتفاق نیفتد این موضوع را کاملا محرمانه نگه داشتم، طوری که حتی دوستان جامعه مهندسین هم نمی دانستند، بعد از این هم که به مجلس رفتم بسیاری از دوستان نقد کردند، آقای دکتر لاریجانی که رئیس ما بودند معترض بودند که شما برای اینکه ثبت نام نکنید باید اجازه بزرگترها را می گرفتید. ما هم به شوخی گفتیم برای بله گفتن به اجازه بزرگتر نیاز است.
 
من به این تحلیل که عده ای می گویند از ترس رای نیاوردن در مجلس ثبت نام نکردم، دو دلیل نقض دارم؛ این مورد را ما قبلا داشتیم این طور نبوده که این رقابت ها بار اول باشد و بترسم که رای نیاورم، مجلس ششم هم خیلی وضع خراب بود و ما می دانستیم که رای نمی آوریم اما ثبت نام کردیم و فعال هم بودیم.
 
دلیل نقض دوم؛ من اگر خودم شخصا می خواستم به مجلس بیایم می توانستم از کرمان کاندید شوم، چون نمایندگان محترم کرمان آقای دکتر زارع و دیگران خیلی به من محبت کردند، البته نمی دانستند که من قصد ثبت نام ندارم، اصرار داشتند که شما از کرمان کاندید شوید ما هم در ستاد شما فعالیت می کنیم. هنوز هم تقریبا همه می دانند من اگر از کرمان ثبت نام کنم رای می آورم، بنابراین این دو دلیل، آن تحلیل را نقض می کند، این که در مجلس ثبت نام نکردم از ترس رای نیاوردن نبود، من دیگر انگیزه به مجلس رفتن را نداشتم.
 

فکر می کنم مجلس دهم اولین مجلسی است که یک فراکسیون اکثریت ندارد؛ یعنی سه فراکسیون دارد، این ها برای اینکه فراکسیون اکثریت بشوند باید دوتای آن ها با هم ائتلاف کنند، تا قبل از این همیشه مجلس از لحاظ سیاسی یک فراکسیون اکثریت داشت و یک اقلیت، فراکسیون های صنفی و امثالهم زیاد هستند اما فراکسیون سیاسی شاید از مجلس اول تا نهم همه یا اکثریت یا اقلیت بودند.
 
اما مجلس دهم فراکسیون اکثریت ندارد، به همین دلیل کار کردن در این مجلس سخت است، رئیس مجلس هم برای کار کردن گرفتار است. بعضی از اتفاقات را هم می بینیم که تقریبا غیر مترقبه است، به طور مثال در اسفند ماه مجلس سه وزیر را استیضاح کرد به استیضاح هیچ کدام هم رای ندادند و هر سه دوباره ابقا شدند.
 
این برای مجلس خوب نیست، این استیضاح های بی نتیجه یعنی چه؟ اگر استیضاح می کنید به آن رای بدهید، اگر هم رای نمی دهید استیضاح نکنید. افکار عمومی ممکن است با این عملکرد، مجلس دهم را سبک بشمرند، من سبک نمی شمرم بلکه معتقدم ساختار مجلس دهم طوری است که این کارها و هماهنگی ها را نمی توانند انجام دهند.
 

با وجود این سه فراکسیونی، مدیریت مجلس کار بسیار سختی است، هم مدیریتی که آقای لاریجانی می کند و هم کارهایی که فراکسیون ها انجام می دهند، در هر صورت باید تلاش کنند که فراکسیون ها تعامل قوی تر داشته باشند.
 

طبق مضامینی که مقام معظم رهبری به آن اشاره کردند؛ مجلس وظیفه اش ترسیم نقشه راه است و دولت باید در این نقشه حرکت کند، این مسئله یک اما دارد، این که نقشه راهی که مجلس تعیین می کند دولت باید توانایی حرکت در این مسیر را داشته باشد. نمی شود بدون اینکه ابزار لازم را در اختیار دولت باشد، توقع حرکت در آن مسیر را داشته باشیم، یعنی دست دولت را ببندیم و به پاهایش وزنه های سنگین وصل کنیم و توقع دویدن داشته باشیم.  
 
اینکه مجلس توان عملکرد دولت را داشته باشد بستگی به طراحی نقشه برای دولت توسط مجلس دارد. به طور مثال ما الان حدود 400 هزار میلیارد تومان پروژه نیمه تمام در تمام کشور داریم، این پروژه ها از زمان احمدی نژاد و قبل از ایشان کلنگ خورده است و همینطور تا به امروز نیمه تمام مانده است، نماینده جدیدی که به مجلس می آید قبل اینکه انتخاب بشود تا زمانی که به مجلس راه پیدا می کند به مردم وعده اتمام این پروژه ها را می دهد و قول می دهد که چون منطقه ما مظلوم و محروم است من یکسری پروژه جدید هم شروع می کنم.
 
ایشان رای می آورد و وارد مجلس می شود، چندین ماه هم در مجلس به همه چیز اعتراض می کند و بسیار هم فعال است، به تمام وزرا معترض است که چرا این پروژه ها تمام نمی شود تا اینکه می گویند برای اتمام این پروژه ها 400 هزار میلیارد تومان هزینه لازم است، لذا دولت نمی تواند 400 هزار میلیارد تومان را در یک سال تامین کند و این توقع بی جایی است.
 
بسیاری از این پروژه ها باید واگذار شوند، حتی به عقیده من یکسری از این ها را می شود رایگان به بخش خصوصی واگذار کنند، به طور مثال پروژه نیمه تمام بیمارستانی که الان 5 سال از کلنگ زدن آن می گذرد و تازه 30 درصد آن پیش رفته، تکمیل شدنش 15 سال زمان می برد، اما اگر به بخش خصوصی واگذار شود ، یک یا دوسال آماده خواهد شد، که این کار به نفع اقتصاد ملی است.  
 
اما به اینجا که می رسد نماینده رضایت نمی دهد و می گوید که نباید به بخش خصوصی واگذار شود، چرا بخش خصوصی فقط سود کند. بنابراین اینکه می گویند مجلس باید دولت را وادار به انجام کارهایی کند که می گوید، کارهایی که مجلس می گوید اول باید ممکن و عملیاتی باشد اگر تصمیمات مجلس عملیاتی بود و دولت به آن عمل نکند آن وقت می شود اعتراض کنند که ما بودجه، ابزار، نقشه و اجازه های لازم را به دولت دادیم حال چرا این کار را نکرد اما خیلی وقت ها مجلس از دولت کارهایی می خواهد که در توان دولت نیست و نمی تواند انجام دهد.
 

مجلس می خواهد عملیات های عمرانی کشور زودتر به پایان برسد اما دولت بودجه ندارد. رای دادن به انجام کاری،هنر نیست، مهم این است که امکانات فراهم شود، موانع مفقود و مقتضی هم موجود باشد.
 

دولت تدابیرش بد نیست، البته بگذریم از این دو سه ماه اخیر که در جریان بحران و مشکلات بعضی از تدابیرش قابل نقد است، علتش هم این است که مسئولینی که در دولت هستند مدیر زمان بحران نیستند، حتی خود مسئولین هم در جلسات خصوصی خودشان می گویند که ما مدیر زمان بحران نیستیم، مدیر زمان عادی هستیم. از این که بگذریم تدابیر دولت نسبتا بد نبوده است، ولی ما برای دولت به دو یا سه مشخصه باهم نیاز داریم، باید مدبر باشد و شجاعت تصمیم گیری داشته باشد و هم توان قدرت و اجرا داشته باشد، به طور مثال دولت نهم و دهم توان اجرا داشت، پر تحرک بود اما خرد جمعی را قبول نداشت، بسیاری از کارها را با تدبیر برویم جلو یا خوب در می آید یا بد، ببینیم چه می شود؛ انجام می داد. هزینه ها انجام می شد، از منابع انسانی و مالی ما صرف می شد اما به نتیجه مطلوب هم نمی رسید.
 
دولت یازدهم و دوازدهم تدبیرش خوب است، اما به شدت محافظه کار است و به این سادگی حرکت نمی کند، بعضی از اعضای دولت هم که سن بالایی دارند و توان کار ندارند، بنابراین در بحران های اخیر من معتقدم که باید دولت را حمایت کرد. رئیس جمهور هم باید یک خانه تکانی در هیئت دولت انجام دهد، آنهایی که واقعا توان جسمی و فکری ندارند را بازنشسته کند، چون بعضی هستند واقعا مدبرند اما از نظر سن و سال نمی توانند در روز 15 یا 20 ساعت کار کنند.  
 

ما در حال حاضر یک جنگ اقتصادی تمام عیار با 5+1 و در اصل با آمریکا داریم، در این جنگ اقتصادی، عملا جنگ نظامی از وزارت دفاع آمریکا به وزارت خزانه داری این کشور سپرده شده است. ما بعد از خروج آمریکا از برجام باید با اروپا در مورد برجام مذاکره و صحبت کنیم و به یکسری منافع متقابل برسیم، اگر اروپا هم از این توافق خارج شد آخرین راه حل و درمان این است که ما هم از آن خارج شویم.
 
اما خروج ما از برجام به معنای امروز در دنیا یعنی اعلان جنگ، یعنی ما می خواهیم برنامه هسته ای خودمان را تقویت کنیم، چرا که آمریکا برداشتش از تقویت هسته ای ما، نظامی است، هرچقدر هم ما بگوییم که صلح آمیز است، می گویند صلح آمیز به اندازه کافی دارید. درست هم می گویند ما الان برای مناقع صلح آمیز هم اورانیوم 3 درصدی داریم و هم می توانیم 10 درصدی تولید کنیم.
 

رئیس جمهور فرانسه می گوید من موافق نبودم که آمریکا از برجام خارج شود، اما در حال حاضر با این وضعیت هم می خواهیم که برجام ادامه پیدا کند اما من مدیرعامل شرکت توتال نیستم، توتال باید منافع شخصی و شرکتی خودش را در نظر بگیرد. یا همین چند روز اخیر رنو اعلام کرد که می خواهم شرکت خود را در ایران تعطیل کنم و در آفریقا سرمایه گذاری کنم، ما نمی توانیم پیش بینی کنیم که رفتار اروپایی ها چگونه خواهد بود باید صبر کنیم تا سیاست هایشان را ببینیم.
 

بعد از تحریم های اقتصادی و رفتن شرکت های اروپایی از ایران، آمریکا طرح تحریم نفت ایران را کلید زد که ما هم گفتیم اگر ایران نتواند نفت بفروشد کل منطقه هم نمی تواند نفت بفروشد. چرا که قرار سازمان اوپک بر این بود که از نفت به عنوان یک حربه سیاسی استفاده نکند. 

ما این توان را داریم که اگر نفت ما تحریم شود و به فروش نرسد، فروش نفت کل منطقه را هم متوقف کنیم، طبیعتا غوغایی هم در دنیا اتفاق می افتد، اگر یک جنگ جدی در تنگه هرمز رخ دهد خریداران نفت باید منتظر نفت هر بشکه 200یا300 دلاری باشند. بنابراین ما از اهرم هایی استفاده خواهیم کرد تا آنها از نفت به عنوان یک حربه سیاسی سوء استفاده نکنند، اروپا باید این تضمین را به ما بدهد که در فروش نفت خللی ایجاد نمی شود و پول نفتی که می گیریم در اختیار خودمان است و می توانیم هر کالایی که نیاز داشتیم بخریم، البته ما کالای تحریمی نمی توانیم بخریم و اصلا قصد خرید چنین کالاهایی را هم نداریم.
 
اما اگر ما در دارو و کالاهای اساسی خود با مانع روبه رو شویم آن زمان ما حتما تلافی می کنیم، بنابراین این مذاکره بهتر است به نتایج خوبی برسد، اروپایی ها باید موقعیت را بسنجند که منافع و مضراتشان در حمایت از برجام چیست و من امیدوارم که همه تلاش خودشان را بکنند که بی عقلی ترامپ برای عدم حضورش در برجام را جبران کنند.  
 

در حال حاضر نیاز نیست ما کار جدی برای حفظ برجام انجام دهیم، یکسری تعهدات را در برجام قبول کردیم، اگر چندین ماه هم طول بکشد ما چیزی از دست نمی دهیم، اگر تا 6 ماه دیگر مشخص شد که اروپا هم پایبند نیست، ما هم می توانیم از برجام خارج شویم.
 

ما هیچ مذاکره ای در این موارد با اروپا و آمریکا نخواهیم داشت، مذاکره ای که می کنیم فقط در مورد برجام است، قدرت موشکی و دفاعی ما هیچ وقت مورد مذاکره قرار نخواهد گرفت، هر زمانی که اروپا بخواهد از برجام خارج شود چه 6 ماه چه دو سال دیگر، ما هم از این توافق خارج خواهیم شد.  
 
در حال حاضر ضرورت ندارد که از برجام خارج شویم اما اگر کار به جایی برسد که نتوانیم از منافع برجام استفاده کنیم ما هم خارج می شویم. اروپا باید بفهمد که اگر منافع برجام برای ما تامین نشود، دیگر به این توافق پایبند نخواهیم ماند.