صنعت آشفته؛ مدیریت آشفته!/ چرا بحران صنعت خودرو پایان نمی‌یابد؟

رویداد۲۴ ندا جعفری: سومین نمایشگاه بین‌المللی خودروی تهران در شهر آفتاب در هفته جاری آغاز به‌کار کرد و علاقمندان به این رویداد خودرویی روانه اتوبان تهران قم بشوند و آخرین تولیدات این صنعت را مشاهده کنند. مشاهدات خبرنگار اقتصادی رویداد۲۴ از نمایشگاه نشان می‌داد خودروسازهای مطرح خارجی  چندان تمایلی به حضور در نمایشگاه نشان نداده بودند. از سوی دیگر قیمت خودروها نیز موضوعی بود که بازدیدکنندگان را سر در گم کرده بود.

ماجرای اعلام تغییرات قیمتی انواع خودروهای مشمول قیمت‌گذاری از اوایل آبان ماه امسال آغاز شده بود و با وجود اعلام اظهارنظرهای مختلف مسئولان، خبری از اعلام قیمت‌های جدید در بازار نشد.

اما در روزهای اخیر اخبار تازه‌ای از ورود خودروهای در گمرک مانده و تعیین تکلیف این محصولات در روزهای آتی به گوش می‌رسد، طبق مصوبه جدید دولت، قرار است حدود سیزده هزار خودرو که مشمول مصوبه جدید دولت است از گمرکات کشور ترخیص شود و مسکن کوتاه مدتی برای بازار شب عید باشد.

قیمت خودر‌های تولید داخل در کلاس قیمت خودر‌های وارداتی یکسال پیش

شهرام درودی زاده به خبرنگار اقتصادی رویداد۲۴ می‌گوید: در حال حاضر در بازار خودرو، عرضه و تقاضا دچار مشکل اساسی است و صنعت خودرو که شامل فرآیند تولید خودرو اعم از مواد اولیه، قطعه‌سازی، وارادت و تامین نیاز خارجی و تکنولوژی فنی و....است، با مسائل و مشکلات متعددی روبروست اما بازار خودور (چه خودروی تولید داخل و چه وارداتی) مثل همه بازار‌ها عوامل و متغییر‌های خاص خود تحت تاثیر شرایط تحریمی قرار دارد و قیمت ارز و در نهایت تورم انتظاری در آن شکل گرفته است.

او با بیان اینکه در یکسال گذشته بازار خودرو دچار آشفتگی زیادی شده،  گفته دولت و سایر نهاد‌های حاکمیتی (اعم از شورای رقابت و..) از یک سو تلاش می‌کنند براوضاع مسلط شوند و از سویی دیگر با عدم سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری در این خصوص بر ابهامات می‌افزایند لذا هزینه‌های بی تصمیمی در خصوص بازار خودرو، آشفتگی‌های آن را عمیق‌تر کرده است.

این کارشناس صنعت خودرو معتقد است با افزایش قیمت ارز و تورم شکل گرفته به تبع نوسان‌های ارزی و عطش بازار برای تبدیل پول به دارایی و افزایش قیمت‌های مواد اولیه تولید قطعات شرایط پیچیده‌ای را برای صنعت خودرو خلق کرده است.

درودی زاده می گوید: هم اکنون دسته بندی‌های قیمتی خودرو در بازار دچار تغییرات اساسی شده و قیمت برخی از خودر‌های تولید داخل در کلاس قیمت خودر‌های وارداتی یکسال پیش قرار گرفته‌اند! و این خود باعث تشدید بحران شده است! و شوک قیمت خودرو مشابه اتفاقات سال‌های ۹۰ و ۹۱ است، اما به نظر می‌رسد عمیق‌تر نیز شده باشد، زیرا هنوز صنعت خودرو از شوک قبلی خارج نشده بود که وارد شوک جدید شد!

او با اشاره به افزایش قیمت خودرو‌های وارداتی به دلیل ممنوعیت واردات می‌گوید: افزایش قیمت ارز نهایتا باعث افزایش قیمت‌های خودروی داخلی نیز شد و بر طبق برآورد‌های بیش از ۵۰ درصد تولید خودروی داخلی به واردات ckd یا مواد اولیه تولید قطعات خودرو وابستگی دارد پس طبیعی است شاهد افزایش قیمت خودرو باشیم.

درودی زاده می‌گوید: صنعت خودرو و دو خودورساز اصلی کشور که نماد این صنعت در کشور هستند و حدود ۸۰ درصد بازار خودور را در اختیار دارند، دچار بحران خاص خود هستند و هم زمانی چالش‌های بازار خودرو و صنعت خودرو در این دو شرکت، مشکلات را عمیق‌تر کرده است.

این کارشناس خودرو ادامه می‌دهد: بحران‌هایی از جنس مدیریتی که مشکلات بنیادین و اساسی خودش را در چند دهه گذشته به همراه داشته نیز این صنعت را به عقب برده و حال با تشدید شرایط سخت در این بازار و البته تحریم‌ها بحران‌های پیدا و پنهان صنعت سرباز کرده و هم راستا شده‌اند، مشکلاتی از قبیل: دور بودن از تکنولوژی روز دنیا، عقب افتادگی در همکاری با خودروساز‌های جهانی در کنار عدم ایجاد یک زنجیره ارزش در صنعت که بخشی از مشکلات بخاطر نگا‌ه‌های متفاوت و متضادی است که هر بار با تغییر سیاست‌های دولت‌ها در ۴۰ سال گذشته شکل گرفته و بخشی از آن هم عدم وجود یک استراتژی دقیق دراز مدت در کل صنعت خودرو است، البته کش‌مکش‌های جناحی در مدیریت این شرکت‌ها نیز بی تاثیر نبوده و نیست.

سایپا طی پنج سال گذشته سه مدیرعامل به خود دید

او می‌گوید: عموم عمر مدیریت‌ها در صنعت خودرو کوتاه مدت است و مدیران به سرعت تغییر می‌کنند، در حالی که صنعت خودور نیاز به یک دوره ثبات مدیریتی دارد. سایپا طی پنج سال گذشته سه مدیرعامل به خود دیده است.

درودی زاده معتقد است در یکسال گذشته صنعت خودرو از سه جهت تحت فشار و چالش قرار گرفته است، از یک سو دخالت‌های دولت و نهاد‌های حاکمیت که تقریبا هیچ نتیجه‌ای جز درهم ریختگی بیشتر بازار نداشته است. موضوع دوم بهای تولید خودروست که بخاطر تورم ناشی از شوک ارزی با مشکل مواجه شده است و خودرساز‌ها نمی‌توانند به تعهدات و بدهی خود پاسخ مناسب بدهند و مسئله سوم تحریم‌هاست که باعث قطع همکاری شرکت‌های تجاری طرف داخلی شده است و تولید برخی از خودرو‌ها مشکل و حتی متوقف شده است.

بازار و صنعت خودرو دومینوی مشکلات خود را بر روی هم آوار می‌کنند!

او می‌گوید: زنجیره تولید خودرو دچار چالش عظیم است. خودروساز‌ها توان بازپرداخت بدهی‌های خود را به قطعه‌ساز‌ها ندارند، قطعه‌ساز‌های بخاطر افزایش قیمت مواد اولیه تولید (فولاد، مواد پتروشمی و...) نیاز به نقدینگی دارند در نتیجه توان لازم برای تولید را ندارند. هم زمان افت تولید خودرو باعث شده بخشی از ظرفیت تولید خودرو و قطعه‌سازی متوقف شود؛ به عبارت دیگر بازار و صنعت خودرو دومینوی مشکلات خود را روی هم آوار می‌کنند!

این کارشناس صنعت خودرو می‌گوید: حل مشکلات بازار خودرو و این صنعت یک فرایند حداقل ۵ ساله نیاز دارد که پیش نیاز آن همان شرایطی است که سایر صنایع و فعالان اقتصادی انتظار دارند؛ از ثبات در شرایط کلان اقتصادی تا ارتباط با صنعت روز دنیا، مشارکت در بازار‌های منطقه‌ای با خودروساز‌های تراز اول جهان در کنار ثبات سیاست‌گذاری در این حوزه.

صنعت خودرو وارد یکی از سخت ترین دوران تاریخ خود شده است، «کاهش تولید»، «کاهش تقاضا در بازار بخاطر تورم»، «مشکل در تامین تامین قطعه وارداتی»، «عدم ثبات‌های مدیریتی»، «بدهی‌های معوقه» در کنار «فشار‌های داخلی و خارجی جناحی» به صنعت مهمترین مشکلاتی است که تولیدکنندگان باید با آن دست و پنجه نرم کند!