احتمال صدور بیانیه مشترک ایران و آمریکا پیش از ضرب الاجل سوم اسفند
رویداد۲۴ الجزیره نوشت: در سایه فرصت محدود دولت جدید آمریکا برای نجات برجام، به نظر می‌رسد بایدن که تمایل زیادی برای احیاء این توافق دارد، به زودی برنامه خود را اعلام کند.
در ادامه این مطلب آمده است: «تعهد در مقابل تعهد»؛ رئیس جمهور دموکرات آمریکا شروط خود برای بازگشت به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را اینگونه خلاصه می‌کند.
به عبارت دیگر، بایدن آماده پیوستن مجدد به جمع امضا کنندگان توافق هسته‌ای و در ادامه، رفع تحریم‌های جمهوری اسلامی است، به شرطی که تهران هم به تعهدات برجامی خود بازگردد.
در حالی که تهران در پاسخ به تحریم‌های آمریکا، خروج تدریجی از توافق هسته‌ای را آغاز کرد، اکنون خواستار رفع کلیه تحریم‌های واشنگتن است.
انتظار می‌رود طی روز‌های آینده مسئولان ایرانی دست به اقدامی بزنند که باعث نگرانی تحلیلگران و دیگر طرف‌های حاضر در توافق هسته‌ای شود.
به موجب قانونی که مجلس شورای اسلامی ایران که اصولگرایان بر آن سیطره دارند، تصویب کرده، در صورت عدم لغو تحریم‌های آمریکا، دولت باید فعالیت بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را کاهش دهد. همانطور که محمد جواد ظریف در اظهارات قبلی خود تاکید کرده مهلتی که در این قانون برای رفع تحریم‌ها مشخص شده، تا حدود ۲۱ فوریه (سوم اسفند) است.
بیشتر بخوانید: خطیب‌زاده: تعهدات طرف‌های برجامی تا هفته اول اسفند انجام نشود، اجرای پروتکل الحاقی متوقف خواهد شد
کلسی دافنبورت، کارشناس منع گسترش تسلیحات هسته ای، معتقد است کاهش تعهداتی که تا کنون از سوی تهران در مورد برجام اتفاق افتاده، بخصوص در بحث غنی سازی اورانیوم، می‌توانند به سرعت به حالت قبل بازگردند.
اما دافنبورت هشدار می‌دهد نقض‌هایی که ایران برای ماه‌های آینده، برنامه ریزی کرده، خطرناکتر بوده و بازگشت از آن دشوار است، بویژه مساله بازرسی‌های آژانس، چراکه هر ممانعتی در برابر بازرسی تاسیسات هسته‌ای ایران، گمانه‌ها درمورد فعالیت‌های غیر قانونی (!) ایران را تقویت می‌کند.
در مرحله بعد، در صورتی که اصولگرایان تندرو در انتخابات ریاست جمهوری ایران پیروز شوند، اوضاع پیچیده‌تر می‌شود.
آیا هنوز فرصت برای احیا برجام وجود دارد؟
یک دیپلمات سابق در اتحادیه اروپا هشدار می‌دهد که ۲۱ فوریه به سرعت در حال نزدیک شدن است و ضروری است که یک اقدام دیپلماتیک صورت گیرد. وی افزود: ده روز آینده به شدت مهم خواهد بود، چراکه مشخص خواهد کرد که آیا قادر به متقاعد ساختن ایران برای عدم توقف بازرسی‌ها هستند یا نه.
در همین حال، یک منبع اروپایی نیز تاکید کرد که با فرا رسیدن ۲۱ فوریه، بازگرداندن امور به شرایط بهتر، تقریبا غیر ممکن می‌شود، چرا که بحث بازرسی از تاسیسات هسته‌ای ایران، خط قرمز روسیه و چین است.
جان ولفستال، مشاور بایدن در دوره‌ی معاونت ریاست جمهوری اش، معتقد است که ایالات متحده و ایران به فکر صدور بیانیه‌ای قبل از تاریخ ۲۱ فوریه هستند، تا نیت مشترک خود برای احترام و پایبندی دوباره به توافق را نشان دهند.
آیا آمریکایی‌ها و ایرانی‌ها وارد مذاکره می‌شوند؟
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به سوال خبرنگاری درمورد ۲۱ فوریه گفت که «ما هیچ موعد و ضرب الاجل دقیقی را مشخص نمی‌کنیم.»
در حال حاضر، دولت بایدن تمرکز خود را روی تماس‌هایی با متحدان اروپایی اش و دولت‌های دیگر امضا کننده توافق هسته‌ای گذاشته و تا مرحله بعدی، مذاکره مستقیم با تهران را آغاز نمی‌کند.
اما به اعتقاد مشاور سابق کاخ سفید در دوره اوباما، در پشت پرده، مسئولان آمریکایی مذاکره خود با مسئولان ایرانی را شروع کرده اند.
توماس کانتریمان، معاون وزیر خارجه در دوره اوباما، معتقد است که رئیس جمهور فعلی، می‌تواند برای اثبات حسن نیت خود، برخی تحریم‌ها را برطرف کند.
اما به نظر می‌رسد مادامی که ایران گام اول را برندارد، این امر غیر ممکن است. این در حالی است که سران هر دو کشور قصد دارند نشان دهند که تحت فشار تسلیم نمی‌شوند.
جمهوریخواه و برخی دموکرات‌ها موافق از سرگیری مذاکره با تهران نیستند و بایدن را تشویق می‌کنند بدون ضمانت‌های عملی، به اغوش ایران نرود.
گزینه دیگر، صدور «بیانیه تصمیم متقابل تهران و واشنگتن و تعهد بازگشت کامل به برجام»، پیش از مذاکره بر سر شروط و جدول زمانی است. به گفته یک منبع اروپایی، قاره پیر می‌تواند محور مذاکرات بین ایران و آمریکا، روسیه و چین باشد.
تحلیگران بر این عقیده اند که اقدامات آمریکا نظیر کمک در زمینه واکسن‌های کرونا یا کمک‌های انسانی و ضمانت‌های اقتصادی نظیر موافقت با درخواست ایران برای دریافت وام از صندوق بین المللی پول، همگی در راستای اعتماد سازی صورت گرفته است.
