ابربدهکاران بانکی که نامشان در مناظره انتخاباتی خوانده نشد، چه کسانی هستند؟

رویداد۲۴ مناظره سوم انتخابات یک اتفاق عجیب داشت؛ کاندیداهای اصولگرا به عبدالناصر همتی طعنه می‌زدند که با بدهکاران بانکی مماشات کرده و او توضیح می‌داد که بدهی‌های کلان مربوط به دوره‌های پیش از او بوده است و برای باور بیشتر موضوع ناگهان در میانه بحث‌ها از جای خود بلند شد و کاغذی به دست رئیسی داد و گفت این لیست بزرگترین بدهکاران بانکی است که به رئیسی می‌دهم و اگر خودش صلاح می‌داند این اسامی را بخواند. کسی البته این اسامی را نخواند تا متوجه شویم مناظره‌های تلویزیونی اگر یک برنده بزرگ داشت، آن برنده بدهکاران بزرگ بانکی بودند که شانس این را داشتند نام آنها از تریبون صداوسیما گفته نشود.

بلافاصله بعد از مناظره در شبکه‌های اجتماعی همه از این حرف می زدند که این ۱۱ نفر چه کسانی هستند و چه قدرتی دارند که هیچ کدام از کاندیدا چه همتی و چه رئیسی جرات خواندن اسامی آنها و اعلام آنها را ندارند. اما ماجرا شهامت داشتن نداشتن کاندیدا یا نفوذ پرقدرت ابربدهکاران نبود، لیست ابربدهکاران به یک دلیل انتخاباتی میان همتی و رئیسی پاسکاری شد و در نهایت توسط هیچ کدام آنها خوانده نشد.

ساعاتی بعد از مناظره تصویری از لیستی که همتی به رئیسی داده بود، منتشر شد. لیستی که این اسامی در آن به چشم می‌خورد: رسول دانیال زاده، عظام (عباس ایروانی)، صدر هاشمی نژاد، العقیلی، اقدامیان، فلاحتیان، شفیعی، گرامی، ایزدپناه، رستمی صفا و ریخته‌گران. این ۱۱ نفر، کسانی هستند که پیشتر پرونده قضایی داشته و محکوم شده‌اند یا منتظر محاکمه هستند یا قبلا نامشان در رسانه‌ها به عنوان بدهکار بانکی آمده بود و هیچ اقدامی تاکنون برای برخورد با آنها صورت نگرفته است و یک نفر آنها هم اصلا در قید حیات نیست. باتوجه به حرف همتی که گفت، بدهی این ۱۱ نفر مربوط به ده سال پیش است، به نظر می‌رسد لیست منتشرشده در رسانه‌ها همان لیست همتی است.‌

بیشتر بخوانید: طفره دولت از افشای نام بدهکاران بانکی/ ابربدهکاران بانکی چطور وام هنگفت گرفتند و پس ندادند؟

برای آشنایی بیشتر با این افراد سوابق آنها را بررسی کرده‌ایم:

رسول دانیال زاده

به گزارش رویداد۲۴ اولین ابربدهکار بانکی در لیست همتی، دانیال زاده است. آبان ۱۳۹۸ وقتی قوه قضاییه خبر استرداد رسول دانیال زاده از آلمان به ایران را منتشر می‌کرد، کسی باور نمی‌کرد که بالاخره اینترپل در یک پرونده با ایران همکاری کرده است؛ چه آنکه معمولا فراریان از ایران توسط اینترپل به کشور تحویل داده نمی‌شدند. دادستان تهران درباره او توضیح داده که از دهه هفتاد ابتدا نفوذ خود را بر یک شعبه بانک (بانک ملی شعبه فردوسی تهران) آغاز کرد و هر آنچه می‌خواست و از طریق همین شعبه انجام می‌داد؛ بدون ضمانت وام و ال‌سی می‌گرفت و با همین وام‌های کلان کارخانه می‌خرید و برج‌سازی می‌کرد و به واسطه همین کار با مدیران دولتی آشنا شد.

حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده شاهین‌شهر افشا کرده که دانیال‌زاده از طریق خیریه پولشویی می‌کرده و با همین پوشش خانه ۱۶ میلیارد تومانی در تجریش را به «الف غ» همسر حسین فریدون برادر حسن روحانی هدیه کرده است.

به گفته حاجی دلیگانی این ارتباط آنقدر زیاد بوده که دانیال زاده برای نزدیک شدن بیشتر به مسئولان، چکی به مبلغ ۲۵۰ میلیون تومان برای مراسم ختم مادر یکی از مسئولان پرداخت کرده است. دلیگانی نامی از این مقام دولتی نیاورده است.

در نهایت، ۲۲ آبان ۱۳۹۸ پس از گذشت یک ماه از علنی شدن موضوع فرار دانیال زاده به صورت رسمی قوه قضاییه اعلام کرد که با کمک سربازان گمنام امام زمان (عج) دانیال زاده در کشور آلمان شناسایی و به کشور بازگردانده شد.

رسول دانیال زاده به جرم تشکیل شبکه ارتشا، و به دلیل آنکه بعد از تشکیل پرونده به کشور بازگشت، با لحاظ تخفیف به ۱۵ سال حبس تعزیری محکوم شد.

عظام (عباس ایروانی)

دومین نامی که در لیست دستنویس همتی، به عنوان ابربدهکار بانکی ثبت شده، عظام یا همان گروه قطعات خودرویی عظام است. عباس ایروانی مدیرهلدینگ عظام است که پرونده اتهامات مالی‌اش به همراه ۶ نفر دیگر در سال ۹۸ به دادگاه رفت. ایروانی متهم به بدهی ۳ هزار میلیار تومانی بانکی و فساد ۷۶۴ میلیون دلاری بود. اتهام اولیه ایروانی افساد فی‌الارض بود، اما بعد از جلسات محاکمه، دادگاه این اتهام را به اخلال در نظام اقتصادی تقلیل داد.

گزارش نماینده دادستان نشان می‌دهد، ایروانی با خیلی‌ها در بدنه دولت ارتباط نزدیک داشته است. دادستان مدعی است گروه قطعه‌سازی خودرو عظام با رشوه دادن به مسئولان گمرک و جعل اسناد، قطعات را از کشور چین وارد کرده و روی آن‌ها برند ایرانی می‌زده است. همچنین در کیفرخواست دادستان آمده که این شرکت به صورت غیرقانونی قطعات بنزین‌سوز را با عنوان گازسوز به کشور وارد و به جای پرداخت عوارض ۲۰ درصدی، تنها ۵ درصد را پرداخت کرده است.

در جلسات دادگاه گفته شده مسئولان شرکت عظام برای پیشبرد فعالیت‌های خود به بسیاری از مسئولان و کارمندان سازمان‌های دولتی رشوه داده‌اند؛ به ادعای متهمان این پرونده، ایروانی جز مسئولان گمرک به بسیاری دیگر از مسئولان هم رشوه‌هایی داده است. پرداخت رشوه به مدیران بانک مسکن و ملی، مسئولان وزارت صمت، مسئولان اداره‌های صنعت و معدن استان‌های مختلف و شرکت‌های خودروسازی سایپا و ایران‌خودرو ازجمله اقدامات ایروانی بوده است. چند ماهی است که جلسات دادگاه ایروانی و گروه عظام خاتمه یافته، اما هنوز این پرونده به صدور حکم نرسیده و در قوه قضائیه معطل مانده است.

صدر هاشمی نژاد

«کارآفرین برتر ایرانی»، «امپراتور مالی» و «رهبر کارآفرینی در ایران»، این‌ها القابی است که روزی برچسب نام صدر هاشمی نژاد بود. صدر هاشمی نژاد فرزند بنیانگذار بانک اقتصاد نوین، اولین بار نه در ایران بلکه در جهان به عنوان متهم نامش برده شد. فایننشال تایمز سال ۱۳۹۷ در گزارشی ادعا کرد که صدرهاشمی نژاد مدیر عامل بانک ایرانی - مالتایی «پیلاتوس» متهم به پولشویی است.

در این گزارش مشخص شده بود صدر هاشمی نژاد با دولت‎‌های خاتمی، احمدی‎ نژاد و روحانی رابطه نزدیکی داشته است. هاشمی نژاد در همان سال، در ویرجینیا بازداشت شد و جلسات دادگاه او در ادامه برگزار شد، اما در نهایت دادگاه رای به برائت او داد. در این سوی جهان، در ایران نیز او متهم به عدم پرداخت معوقات کلان بانکی خود است، اما هنوز که پای او به دادگاهی در ایران کشیده نشده است.

محمد سعید العقیلی

لیست ابربدهکاران بانکی نکات عجیب و غریب زیادی دارد، از جمله اینکه این لیست آن قدر بیات شده که برخی از اسامی در آن را غیرقابل دسترس کرده است. محمد سعید العقیلی یکی از آنهاست که حالا از دنیا رفته و اصلا در قید حیات نیست که از افشای نامش ترسی داشته باشد.

العقیلی یکی از همدستان بابک زنجانی بود و به عنوان دلال نفتی شهرت داشت. فردی که گفته می‌شد افتخار خود را نداشتن شناسنامه ایرانی می‌داند و آغاز فعالیت‌های اقتصادی‌اش به دوران محمود احمدی نژاد بازمی‌گردد. العقیلی آن قدری نزد آن دولت محبوب بود که مشایی معاون احمدی نژاد در نامه‌ای به رییس وقت بانک مرکزی شخصا دستور داده بود هرگونه مساعدتی با العقیلی در بانک مرکزی انجام شود. ماحصل این مساعدت تسهیلات کلانی شد که العقیلی از بانک‌ها دریافت کرد و هرگز بازنگشت و زمانی اسمش به عنوان ابربدهکار بانکی برده شد که هم دست او از دنیا کوتاه است و هم دست خزانه از بازگشت پول‌های برده شده توسط او.

محمدجواد اقدامیان

محمدجواد اقدامیان مالک برند‌های مشهوری همچون «ویستا وینا بست» هفتمین دریافت‌کننده بیشترین تسهیلات از بانک سرمایه است. اقدامیان با هشت شرکت وینابست، ویستابست، آتیه‌سازان سارا، پارت پولاد، ساران کالا، مهندسی همراهان فناوری اطلاعات، پلیمر پلاست پارس و تهران تولید توانسته طی سال‌های ۸۶ تا ۹۱ هشت فقره وام از بانک سرمایه دریافت کند که براساس آخرین صورت مالی بانک سرمایه، وی در پایان سال ۹۷ درمجموع حدود ۵۱۱ میلیارد و ۴۰۳ میلیون تومان به بانک سرمایه بدهکار بوده است.

اقدامیان درمجموع ۱۹۵ میلیارد تومان وثیقه نزد بانک سرمایه دارد که ۹۸ میلیارد تومان آن چک بانکی، ۸۷ میلیارد تومان سفته و ۱۰ میلیارد تومان نیز سند ملکی است. اقدامیان هم از جمله کسانی است که سرنوشت او چندان مشخص نیست و هیچ خبری مبنی بر اینکه او در زندان است یا آزاد یافت نمی‌شود.

مهدی فلاحتیان

مهدی فلاحتیان همان کسی است که با علی دیواندری رییس سابق پژوهشکده پولی و بانکی در دولت روحانی، هم‌پرونده‌ای بود. او ۲۲۰ میلیون درهم تسهیلات از بانک ملت دریافت کرده و بانک ملت در ازای آن حتی کپی شناسنامه هم از او نخواسته بود. این تسهیلات درحالی به فلاحتیان داده شده که او نامش به عنوان بدهکار بانکی در سیستم ثبت بوده، دیواندری گفته که از این تسهیلات باخبر بوده است. مهدی فلاحتیان در حال حاضر در زندان است.

خانواده گرامی

نسل سوم خانواده قدیمی گرامی که از دهه ۳۰ در صنعت چای فعال بوده‌اند و صاحب «چای گلستان» هستند، حوزه خودرو را هم به تجارت خانوادگیشان اضافه کردند. ورود به همین عرصه برایشان گرچه سود هنگفت داشت، اما بدنامی هم به بار آورد و اکنون آن‌ها به پنج بانک بدهکارند و بدهی آن‌ها به بیش از ۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان می‌رسد.

دو شرکت آسان موتور، نماینده هیوندایی و اطلس خودرو و نمایندگی کیاموتورز متعلق به آن‌هاست و البته سابقه واردات میتسوبیشی و کوماتسو نیز دارند و نماینده جیلی موتورز چین در ایران هم هستند. سرنوشت خانواده گرامی هم مانند برخی دیگر از اعضای این لیست است، نه خبری از محاکمه آن‌ها موجود است و نه خبری از بازگشت پول‌های بانک و بدهی‌های آنها.

خانواده ایزدپناه و هفت الماس

خانواده ایزدپناه که صاحب شرکت هفت الماس هستند، جزو بدهکاران بزرگ بانک اقتصاد نوین هستند و مدیران وقت این بانک بی‌حساب و کتاب میلیارد‌ها تومان وام به آن‌ها داده و این خانواده هم زحمت بازگشت منابع را به خودشان نداده‌اند. هنوز مشخص نشده که آیا آنها بدهی خود را پرداخت کرده‌اند یا نه.

محمد رستمی صفا

محمد رستمی صفا بنیانگذار گروه صفا و بدهکار بزرگ بانک پارسیان است. او از پیمانکاران قدیمی شرکت ملی گاز است که در دوران کاری خود نیز مرتکب تخلفات مالی از جمله پرداخت رشوه و گردش غیر قانونی وجوه در سیستم بانکی برای دریافت وام شده بود.

محمد رستمی صفا ۲۸ شهریور ۸۵ موفق شد ۲۸.۸ درصد سهام بانک پارسیان را که در مالکیت ایران خودرو بود، به ارزش حدود ۲۹۳ میلیارد تومان بخرد. این معامله نام دومین معامله بزرگ آن زمان بورس ایران پس از معامله صدرا را به خود گرفت، اما ۱۳ روز بعد یعنی ۱۰ مهر، بورس معامله یاد شده را به دلیل دیر رسیدن ضمانتنامه لغو کرد. نکته جالب اینجاست که رستمی صفا از بدهکاران سنگین بانک پارسیان بوده و هست و با اخذ وام از این بانک مبلغ ۲۹۳ میلیارد تومان از وجوه خود بانک برای خرید بانک هزینه کرد.

رستمی صفا به تحمل ۳ سال حبس تعزیری محکوم شد، اما به دلیل فقدان پیشینه کیفری، دادگاه تجدیدنظر مجازات حبس او را به جزای نقدی یک میلیارد تومانی تقلیل داد.

بهروز ریخته گران

بدشانس‌ترین و محبوس‌ترین فرد این لیست ۱۱ نفره شاید ریخته‌گران باشد که در زندان است و البته آن قدر وضع مالی خوبی هنوز هم دارد که سختی حبس را با پول خرج کردن و خیریه راه انداختن کم کند.

اوج داستان ریخته‌گران از خرید بخش قابل توجهی از سهام بانک سرمایه شروع می‌شود. او در اسفند سال ۸۶، یعنی زمانی که محمدباقر قالبیاف شهردار تهران بود، برای خرید بانک سرمایه اقدام می‌کند. شهرداری تهران در آن زمان، مالک ۳۸ درصد از سهام بانک سرمایه بود. آن‌طور که در رسانه‌ها گفته می‌شود او یک قرارداد با شهرداری تهران امضاء می‌کند که در ازای تأمین ۸۰ هزار تن میلگرد برای ساخت تونل توحید، بلوک ۳۸ درصدی سهام بانک سرمایه به او واگذار شود. دادستان گفته ریخته‌گران بدون پرداخت هیچ مبلغی و با ارائه یک حواله جعلی انبار آهن، مالک ۳۸ درصد سهام بانک سرمایه می‌شود و شهرداری تهران وقتی برای گرفتن میلگرد مراجعه می‌کند تنها با یک انبار خالی در شورآباد تهران روبرو می‌شود.

بنا به گفته نماینده دادستان در جلسات دادگاه بانک سرمایه، این بانک در ۱۴ هزار میلیارد تومان از اموال فرهنگیان خیانت در امانت کرده است. ۴۷ درصد از سهام بانک سرمایه مربوط به صندوق ذخیره فرهنگیان و ۳۸ درصد از سهام مربوط به گروه ریخته‌گران (برادران ریخته‌گران) بوده است. بنا بر کیفرخواست صادره برای متهمان بانک سرمایه، این سهام‌داران اصلی در مجموعه بانک سرمایه به منظور پرداخت تسهیلات کلان اعمال نفوذ کرده‌اند که در نتیجه آن خسارت زیادی به اقتصاد کشور تحمیل شده است.