آیا عربستان پس از خروج سامانه‌های پاتریوت آمریکا، به سلاح روسیه متوسل می‌شود؟

رویداد۲۴ الخلیج آنلاین نوشت: پس از تصمیم ریاض برای تنوع دادن به منابع واردات سلاح و تجهیزات نظامی اش، روابط آمریکا و عربستان شاهد مرحله‌ای از سستی است.

 در ادامه این مطلب آمده است: براساس گزارش اسوشیتد پرس، طی هفته‌های اخیر، آمریکا تعدادی از سامانه‌های دفاعی پیشرفته خود از جمله پاتریوت را از عربستان خارج کرد. این در حالی است که به تاخیر افتادن سفر وزیر دفاع آمریکا به عربستان، پیش بینی‌هایی را در مورد روابط بین دو کشور به دنبال داشته است.

چشم پوشی آمریکا

در این میان، کریستین اولریشن، پژوهشگر اندیشکده جیمز بیکر در دانشگاه رایس، تاکید می‌کند که تعلل دولت آمریکا و عدم پایبندی آن در قبال دولت‌های حاشیه خلیج فارس، کاملا مشخص است و سیاستگذاران در عربستان و باقی منطقه، معقدند اوباما، ترامپ و بایدن تصمیماتی اتخاذ می‌کنند که به نادیده گرفتن این کشور‌ها منجر می‌شود.

در طول ماه‌های گذشته، ایالات متحده در چارچوب تلاش برای مقابله با چالش چین و روسیه، تغییراتی را در استقرار نیرو‌های نظامی خود اعمال کرد. شاهزاده ترکی الفیصل، رئیس سابق دستگاه اطلاعات عربستان، در پاسخ به سوال شبکه «سی ان بی اس» در هفته گذشته گفت: خروج سامانه‌های پاتریوت از عربستان، به معنای نیت آمریکا برای کمک به عربستان در دفاع از خود در برابر دشمنان خارجی نیست.

فیصل تصریح کرد که ایالات متحده باید با جدیت به حمایت از خاورمیانه فکر کند، بویژه پس از خروجی که از افغانستان داشته و موجب بروز بحران در کابل شد.

این در حالی است که موید الونداوی، کارشناس مسائل خاورمیانه می‌گوید: دولت‌ها در تنوع دادن به نیاز‌های خود در زمینه سلاح، آزاد هستند، اما برخی دولت‌های تولید کننده سلاح تلاش می‌کنند شروطی را در مورد چگونگی استفاده از این سلاح‌ها تعیین کنند. عربستان کاملا متکی به سلاح آمریکا و غرب بوده و هنوز سراغ سلاح‌هایی که در شرق تولید می‌شود، نرفته است.

بیشتر بخوانید: ایران و عربستان در مسیر تنش زدایی/ سفارتخانه‌ها در تهران و ریاض بازگشایی می‌شوند؟

وی در گفتگو با الخلیج آنلاین گفت: پاتریوت دقت لازم را نداشت و حتی نمی‌توانست در برابر سلاح‌های ضعیفتر مقاومت کند، از این رو، عربستان گزینه‌های جایگزینی دارد که می‌تواند عملکرد بهتری نسبت به پاتریوت داشته باشد.

قحطان الخفاجی، دیگر کارشناس سیاست راهبردی معتقد است که خروج سامانه‌های پاتریوت آمریکا از عربستان، باعث شک و تردید برخی تحلیلگران شده، چرا که زمان این خروج با ادامه حملات پهپادی حوثی‌ها و تهدید امنیت عربستان همراه شده است.

به اعتقاد الخفاجی، عربستان می‌داند که پاتریوت در برابر پهپادی حوثی‌ها کارساز نیست، همانطور که واشنگتن می‌داند خطری عربستان را تهدید نمی‌کند که نیازمند وجود پاتریوت در آن باشد.

طبق گزارشها، ریاض گام‌های بلندی در مسیر نزدیکی با مسکو برداشته و این مهم در ۲۳ آگوست ۲۰۲۱ در جریان برگزاری مذاکرات روسی سعودی برای همکاری در زمینه دفاع هوایی، آشکار شد.

این امر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا را به واکنش واداشت و وی به عربستان در مورد تحریم آن به دلیل همکاری نظامی با مسکو، هشدار داد.

به عقیده تحلیلگران، گرایش عربستان به روسیه و دیگر دولت‌های بزرگ، دربردارنده پیام واضحی برای شریک آمریکایی آن است، مبنی بر اینکه خلأ حاصل از خروج آمریکا با دولت‌های دیگر پر می‌شود و امتیاز‌های بزرگی که واشنگتن از طریق مشارکت با دولت‌های منطقه به دست آورده، ابدی نیست و نمی‌تواند بدون پرداختن بهایی از سوی آمریکایی‌ها ادامه داشته باشد.

از سوی دیگر، قحطان الخفاجی بعید نمی‌داند که زمان تصمیم خارج کردن سامانه‌های پاتریوت، یک نوع فشار سیاسی باشد، تا به این شکل به عربستان فشار وارد شود و این کشور بداند که توجه آمریکا به آن دیگر مانند سابق نیست.

به عقیده الخفاجی، فکر تنوع دادن به منابع واردات سلاح به عربستان، فکر تازه‌ای نیست، همانطور که رسانه‌های سعودی از دو سال پیش از برنامه‌هایی برای خرید سلاح روسی و بویژه اس ۴۰۰ خبر دادند. اما به نظر نمی‌رسد واشنگتن اجازه ادامه این روند را به عربستان بدهد و در مقابل، دولت جو بایدن نرمش‌هایی را در برابر نظام ایران نشان داده، به شکلی که این نرمش‌ها با منافع عربستان در تعارض است.

کارشناسان بر این عقیده اند که خروج پاتریوت می‌تواند بیش از هر عامل دیگری باعث تحریک سعودی‌ها برای یافتن جایگزین سامانه‌های دفاع هوایی آمریکایی باشد.

به نظر می‌رسد عربستان تصمیم قاطعی برای تامین امنیت خود به دور از دیکته آمریکا دارد، به همین دلیل معاملات سلاح بزرگی را ترتیب داده است. به گفته موید الونداوی، تحلیلگر مسائل نظامی، اهتمام عربستان به یافتن جایگزین‌هایی برای ایالات متحده، غافلگیر کننده نیست، اما این پیام مهم را به آمریکا می‌رساند که سعودی‌ها می‌توانند از فشار‌های واشنگتن رها شوند. با این وجود، روابط بین عربستان و آمریکا همچنان مانند دو متحد باقی می‌ماند و در کنار آن، سعودی‌ها به ارتباطات محکمتر با مسکو امیدوارند.

در حالی که الخفاجی معتقد است روابط بین ریاض و واشنگتن وسیعتر از آن است که تحت تاثیر اختلافات آن‌ها در یک دوره زمانی مشخص قرار بگیرد، تصریح می‌کند که عربستان مجبور است در روابط خود با ایالات متحده تجدید نظر کند، در مقابل واشنگتن نمی‌تواند عربستانی که وزنه سنگینی در جهان عربی اسلامی دارد را نادیده بگیرد.