آیا رئیسی می‌تواند تسلیحات پیشرفته روسی را خریداری کند؟

رویداد۲۴ زمانی که «ابراهیم رئیسی» رئیس جمهوری اصولگرای ایران در اواخر ماه جاری از روسیه بازدید می‌کند انتظار می‌رود که علاوه بر شکل دادن به توافق دفاعی مورد انتظار بین تهران و مسکو، روابط دوجانبه بین متحدان طبیعی را تعمیق بخشد.

به گزارش فرارو به نقل از تی ار تی، رئیسی قرار است قرارداد همکاری امنیتی و دفاعی ۲۰ساله به ارزش ۱۰ میلیارد دلار را با روسیه امضا کند که به طور بالقوه شامل خرید ماهواره نیز خواهد شد. قرارداد تازه به عنوان تمدید قرارداد پیشین که در سال ۲۰۰۱ میلادی امضا شد، قلمداد می‌شود که به طور خودکار هر پنج سال یکبار تمدید می‌شود. با این وجود، تهران در سال ۲۰۲۰ میلادی در تمدید این قرارداد قدری تعلل از خود نشان داد که نشان دهنده نیاز تشخیص داده شده برای به روزرسانی متن آن بود.

تمهید اصلی برای سفر رئیسی به روسیه مسیری است که توسعه همکاری‌های نظامی – فنی ایران و روسیه را هموار خواهد کرد. پس از لغو تحریم‌های تسلیحات سازمان ملل متحد، تهران مدعی شده که محصولات پیشرفته‌ای از صنایع دفاعی روسیه را به دست آورده است.

تاکید بر منحصر به فرد بودن تماس‌ها در این حوزه از سوی «محمد باقری» رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح ایران در سفر پاییزی‌اش به روسیه مطرح شد. با این وجود، آن مقام بلندپایه نظامی ایران یک موضوع را مطرح کرد: البته روابط بین مسکو و تهران قوی است، اما «هنوز به مرحله تشکیل یک بلوک نظامی» نرسیده است.

تهران انتظار دارد دست کم ۲۴ جنگنده سوخو - ۳۵ و جنگنده‌های چند منظوره فوق مانورپذیر از روسیه خریداری کند. جدی بودن عزم ایران آنجا مشخص می‌شود که نیروی هوایی آن کشور تاکنون ۳۲ خلبان را انتخاب کرده که در حال یادگیری چگونگی پرواز با سوخو – ۳۵ هستند. کارشناسان می‌گویند اگر مسکو و تهران در ژانویه به توافق برسند کار مقدماتی تقریبا بلافاصله پس از آن آغاز خواهد شد.

موضوع جداگانه، تمدید عمر مفید، تعمیر و نوسازی هواپیما‌های میگ -۲۹ و ۲۵ فروند سوخو -۲۴ است که در نیروی هوایی ایران در خدمت هستند.

بیشتر بخوانید: نفوذ روسیه بر مذاکرات وین چقدر است؟

همزمان این فرض وجود دارد که ایران ممکن است خواستار خرید سامانه پدافند هوایی اس -۴۰۰ از روسیه شود. با این وجود، توجه به این واقعیت که روسیه با اسرائیل برای محدود کردن فروش تسلیحات پیشرفته به کشور‌های «غیر قابل اعتماد» به توافق رسیده ممکن است سبب شود تهران از طرح این خواسته خودداری نماید. طرح یاعدم طرح این خواسته احتمالا آزمونی برای سنجش میزان اعتماد بین روسیه و ایران است.

کارشناسان تردید دارند ایران که کماکان تحت فشار ناشی از تحریم‌های غرب قرار دارد بتواند به طور کامل هزینه تمام قرارداد‌های دفاعی روسیه را بپردازد. در این راستا، ایران با تمام درخواست‌های تسلیحاتی گسترده‌اش آماده نوعی مبادله کالا به کالا یا تهاتر است: عرضه منابع نفتی در ازای دریافت محصولات نظامی.

در سال جاری، با توجه به کشف میدان گازی چالوس در بخش ایرانی دریای خزر که براساس برآورد‌ها ایران را قادر می‌سازد تا ۲۰ درصد از سوخت مورد نیاز کشور‌های اروپایی را پوشش دهد نگرانی کارشناسان غربی نسبت به این موضوع افزایش یافته که تهران می‌تواند در ازای دریافت نوعی حمایت نظامی و سیاسی از چین و روسیه توسعه و انتقال گاز از چالوس را به شرکت‌های تجاری آن دو کشور واگذار کند.

با این وجود، کارشناسان روسی با دیده تردید نسبت به چینن تهاتری میان ایران و روسیه نگاه می‌کنند. «یوری لیامین» کارشناس نظامی می‌گوید: «ایران می‌تواند با روسیه به مبادله کالا‌های کشاورزی و منابع طبیعی بپردازد و ظاهرا مذاکراتی در این زمینه در سطح متخصصان بین تهران و مسکو در حال انجام است»

با این وجود، آن گونه که «روسلان پوخوف» مدیر مرکز تحلیل استراتژی و فناوری خاطر نشان می‌سازد مسئله برای طرف روس چندان ساده نخواهد بود. این کارشناس می‌گوید: «ایران تحت تحریم قرار دارد و با مشکلات اقتصادی بزرگی مواجه است البته ایرانی‌ها برای تخفیف در خرید تسلیحات از ما اصرار و خواهش خواهند کرد. مسکو تنها می‌تواند وام بدهد اگر به ونزوئلا، اردن و بلاروس وام دادیم چرا نتوانیم به ایران نیز وام ارائه دهیم»؟