پکن پس از تقویت شراکت با تهران و ریاض، اکنون در تلاش برای نزدیکی به تل‌آویو است

رویداد۲۴ نشنال اینترست در بلیز مالی نوشت: طبق گزارش ها، اسرائیل و چین از سال ۲۰۱۶ برای رسیدن به توافق تجارت آزاد کار می‌کنند. اکنون، به نظر می‌رسد که این توافق در آستانه تحقق است. در واقع، گزارش شده است که یکی از نمایندگان کنسولگری اسرائیل در هنگ کنگ به ساوت چاینا مورنینگ پست گفته است که اسرائیل و چین امیدوارند تا پایان سال جاری یک توافق تجاری امضا کنند.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: توافق تجارت آزاد بین اسرائیل و چین نشان دهنده رسمی شدن روابط رو به رشد بین دو دولت است. بر اساس داده‌های گمرک چین، تجارت سالانه بین اسرائیل و چین از ۲۵۰ میلیون دلار در دهه ۱۹۹۰ به بیش از ۲۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ رسیده است. چین در حال حاضر بزرگترین شریک تجاری اسرائیل در آسیا است.

این گفتگو‌ها نشان دهنده آخرین گام در تلاش چین برای افزایش نفوذ خود در خاورمیانه، پس از تلاش برای تقویت شراکت با دیگر بازیگران مهم منطقه، از جمله ایران، عربستان سعودی و شورای همکاری خلیج فارس (GCC) است. مقاله ساوت چاینا مورنینگ پست، انگیزه مذاکرات چین با اسرائیل را چیزی بیش از جاه طلبی اقتصادی تفسیر می‌کند. نویسنده آن خاطرنشان می‌کند که چنین پیمان تجاری با نشان دادن اینکه چین مانند گذشته تنها با کشور‌های عربی همسو نیست، کار با کشور‌های خاورمیانه را در موضوعات گسترده‌تر آسان‌تر می‌کند.

آیا صمیمیت فزاینده اسرائیل با چین روابط آن با ایالات متحده را به خطر می‌اندازد؟ بسیار بعید است. در ژانویه ۲۰۲۲، هاآرتص گزارش داد که اسرائیل "درباره معاملات مهمی که با چین منعقد می‌کند، واشنگتن را مطلع خواهد کرد و گفت که در صورت بروز مخالفت، این قرارداد‌ها را بازنگری خواهد کرد. " سپس، در ماه اوت، تایمز اسرائیل خاطرنشان کرد که به دلیل فشار روسای جمهور متوالی آمریکا، ابتدا دونالد ترامپ و اکنون جو بایدن، بسیاری در اسرائیل «دوره ماه عسل» بین دولتشان و پکن را پایان یافته می‌دانستند.

با این حال، در زمان انتشار گزارش هاآرتص در ابتدای سال، میدل ایست آی معتقد بود که «در نهایت، وعده اسرائیل به آمریکا در مورد چین در واقع کوته بینی با هدف کسب امتیازاتی از دولت بایدن به قیمت از دست رفتن منافع اقتصادی بلندمدت اسرائیل است». در نتیجه، گزارش‌های مربوط به یک توافقنامه تجارت آزاد قریب‌الوقوع بین چین و اسرائیل نشان می‌دهد که چین و اسرائیل می‌توانند امیدوار باشند که منافع اقتصادی خود را در اولویت قرار دهند، اگرچه هنوز مشخص نیست چنین توافقی تا چه حد به آن نتیجه منجر شود.

احتمالاً به چیزی بیش از یک توافق تجاری برای تأثیر معنادار بر روابط اسرائیل و ایالات متحده نیاز است. به هر حال، همین هفته، وزارت امور خارجه به دلیل آنچه که واکنشی ناکافی به قتل «شیرین ابوعاقله» روزنامه‌نگار فلسطینی-آمریکایی در ماه مه توسط نیرو‌های دفاعی اسرائیل تلقی می‌شد، به طور گسترده مورد انتقاد قرار گرفت. مقاله‌ای که اخیراً در مجله موزاییک توسط عساف اوریون، مدیر مرکز سیاست‌گذاری اسرائیل و چین در مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل نوشته شده، ادعا می‌کند که ترس از «سقوط اسرائیل در مدار چین» بسیار زیاد است. اوریون می‌نویسد: دولت یهود نتایج واقع بینانه‌ای گرفته است که ریشه در شناخت خطرات و مزایای ارائه شده توسط چین دارد و سیاست خود را بر این اساس ساختاربندی می‌کند. به همین ترتیب، اسرائیل مجبور نیست بین واشنگتن و پکن یکی را انتخاب کند، زیرا قبلاً اولی را انتخاب کرده است. اما اگر اسرائیل بخواهد با چین یک پیمان تجاری ببندد، چنین کاری برخلاف میل دو دولت متوالی ریاست جمهوری ایالات متحده خواهد بود.

علاوه بر این، حتی تصور روابط نزدیک‌تر بین اسرائیل و پکن می‌تواند بر روابط آمریکا با هر یک از این کشور‌ها و شاید به طور کلی‌تر بر نقش ایالات متحده در خاورمیانه تأثیر بگذارد.

تمرکز بر چین ابزار مفیدی برای کسانی است که بر ایالات متحده برای حفظ یک سیاست خارجی و دفاعی پرقدرت فشار می‌آورند. به عنوان مثال، با افزایش حضور چین در آفریقا در سال‌های اخیر، مقامات دولتی سابق این موضوع را مطرح کرده‌اند که ایالات متحده باید آمادگی مقابله با اقدام پکن را به عنوان راهی برای متعادل کردن نفوذ خود داشته باشد. در واشنگتن نیز، اجماع در مورد اینکه چین در حال رشد چالش‌های شدیدی را برای ایالات متحده ایجاد می‌کند، منجر به تصویب قانون چیپست و علم، لایحه سرمایه‌گذاری ۲۸۰ میلیارد دلاری در فناوری، با حمایت دو حزب شد.

برخی در ایالات متحده قبلاً ادعا کرده اند که درخواست برای کاهش حضور آمریکا در خاورمیانه در را برای چین باز کرده است تا به دنبال منافع اقتصادی و سیاسی خود در منطقه باشد و نفوذ آمریکا را با نفوذ خود جایگزین کند. امضای یک توافق تجاری دوجانبه با نزدیکترین شریک منطقه‌ای ایالات متحده مطمئناً این صدا‌ها را جسورتر می‌کند.

از دیدگاه اسرائیل، این نیز یک اتفاق جالب است. در ژانویه، عمر برغوتی، یکی از بنیانگذاران جنبش بایکوت، به میدل ایست آی گفت که اسرائیل پیشگیرانه و ناامیدانه تلاش کرده است که به طور استراتژیک به سمت چین، هند و سایر کشور‌های غیرغربی حرکت کند تا ضرر از دست دادن حامیان مالی خود در غرب را جبران کند [.]این تلاش شانس موفقیت کمی دارد. در این کشورها، بر خلاف آمریکا و اروپا، اسرائیل کاملاً فاقد اهرم استراتژیک است.

اگرچه اسرائیل همچنان به دلیل اتهامات نقض حقوق بشر و خشونت‌های مورد تایید دولت با محکومیت‌های بین المللی مواجه است، اخبار اخیر حاکی از آن است که پیش بینی برغوتی مبنی بر اینکه "چین فایده چندانی برای کشوری منفور مانند اسرائیل نخواهد داشت" ممکن است نادرست باشد. در واقع، اسرائیل و چین علیرغم نوسانات قبلی بین محکومیت و سکوت در مورد نقض حقوق بشر چین در سین کیانگ و حمایت همیشگی چین از تشکیل کشور فلسطین، توانسته اند یک رابطه همکاری را حفظ کنند.

با این وجود، برای اسرائیل، چین نمی‌تواند جایگزین ایالات متحده شود - و سعی هم نمی‌کند. بنابراین، اگر گزارش‌های مربوط به ماه‌های گذشته دقیق باشد، اسرائیل وارد یک توافق تجاری بالقوه تاثیرگذار بدون کسب نظر مثبت واشنگتن نخواهد شد پس اینکه در نهایت توافق تجاری بین چین و اسرائیل قریب الوقوع باشد، همچنان مورد تردید است.