نافع بن هلال کیست؟

رویداد۲۴ هدی کاشانیان: یکی از صحابی امام علی (ع) و از شهدای کربلا، نافع بن هلال بَجَلی یا نافع بن هلال جَمَلی است که به اشتباه به او هلال بن نافع (از افراد سپاه عمرسعد) می‌گویند. او در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان شرکت داشت. نافع در عذیب هجانات به کاروان امام حسین پیوست و روز عاشورا در کربلا به شهادت رسید.

زندگینامه نافع بن هلال

او اهل کوفه و از قاریان قرآن و حدیث و از اصحاب علی به شمار می‌رفت و در جنگ‌های صفین، جمل و نهروان شمشیر زده بود، وقتی حسین بن علی به سوی عراق آمد، به سوی او شتافت و در راه به کاروان پیوست. او سفارش کرده بود اسبش را که کامل نام داشت از کوفه برایش بیاورند و عمرو بن خالد و دوستانش این کار را کردند.

بیشتر بخوانید:  ابولهب کیست؟

 در روز عاشورا هنگامی که عمرو بن قرظة، از یاران امام، کشته شد و برادرش علی بن قرظة که در سپاه کوفه بود، به خونخواهی او به میدان آمد، نافع بن هلال بر او حمله کرد و او را مجروح ساخت. یارانش برای نجات او حمله کردند و نافع بن هلال با آنها درگیر شد. رجز می‌خواند و می‌گفت: «اگر مرا نمی‌شناسید خود را معرفی می‌کنم: من از قبیله جَمَلی هستم و آیین و دینم همان دین حسین بن علی است.»

نافع بن هلال  و واقعه کربلا

نافع بن هلال قبل از شهادت مسلم بن عقیل از کوفه خارج شد. او یکی از چهار نفری بود که در عذیب الهجانات، به امام حسین (ع) پیوستند. حضرت از آنان احوال مردم کوفه را پرسید و آنان در پاسخ گفتند: اشراف و بزرگان کوفه به جهت رشوه‌هایی که گرفته‌اند علیه شما هستند و بقیه مردم، دلشان با شما ولی شمشیرشان علیه شما است. در برخی منابع به جای نافع بن هلال از جابر بن حارث سلمانی یاد شده است.

نافع بن هلال  و تجدید بیعت با امام حسین (ع)

روز دوم محرم، امام حسین (ع) وارد کربلا شد. حضرت اهل بیت (ع) و یارانش را جمع کرد و خطاب به آنان سپس سخنانی ایراد کرد. پس از سخنان امام (ع) اصحاب در حمایت از آن حضرت (ع)، یکی پس از دیگری برخاستند و بر بیعت مجدد خود با ایشان پای فشردند. نافع، پس از زُهِیر بن قِین، سخنانی در حمایت از امام ایراد کرد.

نافع بن هلال و موضوع آوردن آب برای امام حسین (ع)

به گزارش رویداد۲۴ پس از اینکه به دستور عمر بن سعد، آب را بر اردوگاه امام حسین (ع) بستند، امام حسین (ع) حضرت ابوالفضل را شبانه با سی سوار و بیست پیاده از جمله نافع بن هلال، به سوی فرات برای آوردن آب فرستاد. نافع در جلوی آنان در حرکت بود تا به شریعه فرات رسیدند. آنان مقداری آب به خیمه‌ها رساندند.

نافع بن هلال  و روز عاشورا

نافع بن هلال تازه ازدواج کرده بود و چون روز عاشورا اراده میدان داشت، همسرش او را از رفتن منع کرد؛ ولی او بر یاری امام(ع) اصرار ورزید، و چون امام (ع) از قضیه آگاه شد، هلال را فرمود: همسرت نگران است و من دوست ندارم در جوانی به فراق یکدیگر مبتلا شوید؛ اگر می‏‎خواهی عیالت را بردار و از این بیابان برو. هلال گفت:‌ ای پسر رسول خدا( ص) اگر در سختی تو را رها کنم و سراغ عیش و نوش خود روم، فردای قیامت پاسخ جدّت رسول خدا (ص) را چه گویم.

گفته شده است در روز عاشورا پس از آنکه عَمرو بن قَرَظَه انصاری به شهادت رسید، برادرش علی، که از سپاهیان عمر بن سعد بود، به امام اعتراض کرد و به آن حضرت حمله کرد. اما نافع بن هلال او را مجروح ساخت.

شهادت نافع بن هلال

لشکر عمر بن سعد در حمله دسته جمعی او را محاصره کرده و هدف تیر و سنگ‌ قرار دادند و بازوان او را شکسته و او را به اسارت گرفتند. شمر و گروهی از یارانش، او را نزد عمر بن سعد آوردند. عمر بن سعد به او گفت: «ای نافع! وای بر تو! چرا با خود چنین کردی؟» نافع در حالی‌که خون بر محاسنش جاری بود گفت: «پروردگار من از قصد من آگاه است.» «به خدا سوگند، من به جز تعدادی که مجروح ساختم دوازده نفر از شما را کشتم و خودم را ملامت نمی‌کنم، اگر بازوان من سالم بود نمی‌توانستید مرا اسیر کنید.»

عمر بن سعد به شمر دستور داد تا او را بکشد! نافع به شمر گفت: «به خدا قسم‌ ای شمر! اگر تو از مسلمین باشی بر تو سخت خواهد بود که خدا را ملاقات کنی، در حالی‌که خون‌های ما را برگردن داشته باشی. خدا را سپاس می‌گویم که مرگ ما را به دست بدترین خلقش، قرار داد!» سپس به دست شمر به شهادت می‌رسد.