زندانیان ایرانی در آمریکا که قرار است با دوتابعیتی‌ها مبادله شوند، چه کسانی هستند؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: به گزارش المانیتور پنج ایرانی به نام‌های مهرداد معین انصاری، کامبیز عطار کاشانی، رضا سرهنگ‌پور کافرانی، امین حسن‌زاده و کاوه افراسیابی،  قرار است در یک مبادله زندانی با آمریکا در ازای آزادی مراد طاهباز، سیامک نمازی، عماد شرقی و دو تن دیگر به انضمام آزاد شدن ۶ میلیارد دلار سرمایه بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی آزاد شوند.

جالب اینجاست که پیش از انتشار نام این پنج نفر برخی رسانه‌های ایرانی مدعی شده بودند دلیل محرمانه ماندن نام آنها، تصمیم این زندانیان برای عدم بازگشت به ایران و قصدشان برای ادامه زندگی در خارج از کشور بعد از آزادی بوده است! افرادی که قرار است مبادله شوند، همگی زندانی نیستند و برخی از آنها صرفا متهم شده‌اند و حتی مشخص نیست اتهامات قرار است برداشته شود یا خیر! رویداد۲۴ در این گزارش جزییات بازداشت و زندگی ایرانیان که قرار است به زودی با زندانیان آمریکایی مبادله شوند را مورد بررسی قرار داده است.

کاوه افراسیابی کیست؟

کاوه افراسیابی شهروند ایرانی است که کارت اقامت دائم در آمریکا را دارد. او به اتهام «لابی‌گری غیر قانونی برای جمهوری اسلامی ایران» در آمریکا در ماه ژانویه سال ۲۰۲۱ در خانه‌اش در شهر «واترتاون» ایالت ماساچوست آمریکا بازداشت شده است. افراسیابی به نقض قانون «فارا» یا ثبت ماموران خارجی در آمریکا متهم شده است.

به گزارش رویداد۲۴ در متن شکواییه دادگستری آمریکا علیه افراسیابی آمده که او دست‌کم ۲۶۵ هزار دلار از دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد از سال ۲۰۰۷ دریافت کرده و این هزینه بدون بیمه درمانی افراسیابی است که دفتر از سال ۲۰۱۱ تقبل کرده است.

کاوه افراسیابی در دفاعیات خود گفته همکاری‌اش با دفتر نمایندگی ایران یک «کار پاره‌وقت مشاوره» برای دولت ایران بوده است. یکی از درخواست‌های افراسیابی که قاضی آن را رد کرد این بود که به او اجازه داده شود از روند محاکمه مرخصی موقت بگیرد تا بتواند به لژیون بین‌المللی تشکیل‌شده توسط دولت اوکراین بپیوندند و با «تجاوز روسیه» مقابله کند.

بر اساس اطلاعاتی که افراسیابی در وبسایت خود به نام «کاوه افراسیابی دات‌کام» منتشر کرده، او دانش‌آموخته علوم سیاسی دانشگاه‌های تهران، بوستون و کالج بنتلی است و به عنوان محقق در دانشگاه‌های هاروارد، برکلی، بنگهامتون، مرکز پژوهش‌های استراتژیک تهران و موسسه مطالعات استراتژیک پاریس فعالیت کرده است.

افراسیابی بار‌ها تحت عنوان «استاد سابق دانشگاه تهران در رشته علوم سیاسی» در رسانه‌های مختلف از جمله «میدل ایست‌آی» و «فارن افیرز» یادداشت نوشته، اما سابقه‌ای از استادی او در دانشگاه تهران وجود ندارد.

او موسس و مدیرعامل یک سازمان غیر دولتی به نام «صلح جهانی بین ادیان» هم بوده و تحت همین عنوان در سال ۲۰۲۰ مصاحبه‌ای از او در وبسایت رسمی سامان ملل متحد منتشر شده است. بازداشت افراسیابی در آخرین روز حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید اعلام شد.

افراسیابی سال‌ها به عنوان استاد دانشگاه بوستون با رسانه‌های ایرانی نزدیک به حاکمیت از جمله تسنیم و فارس گفتگو می‌کرد. خبرگزاری فارس علت بازداشت افراسیابی را «حمایت از مواضع ایران» خوانده و گفته بود بازداشت او در راستای سیاست فشار حداکثری ترامپ و «مخالفت با هرگونه پیام در حمایت از ایران» از سوی تحلیلگران «مستقل» خوانده بود. وزارت خارجه بازداشت افراسیابی را «گروگانگیری آشکار علیه اتباع ایرانی» خواند.

سخنگوی وقت وزارت خارجه ایران کاوه افراسیابی به عنوان «استاد شناخته‌شده دانشگاه» نام برد و گفته «این چندمین باری است که آمریکا در کشور‌های مختلف با ادعا‌های بی‌اساس اقدام به ایجاد مشکل برای اتباع ایرانی می‌کند و دست به گروگان‌گیری می‌زند.»

مطالبی برای مطالعه بیشتر

مهمترین مذاکرات تبادل زندانیان ایران با کشورهای جهان

مهمترین پرونده‌های جاسوسی ایران در تاریخ انقلاب

مانع بزرگ مذاکرات با غرب؛ اختلاف بر سر تبادل زندانی چهارم آمریکا در ایران

چه کسی نزار زاکا زندانی آمریکایی لبنانی را آزاد کرد؟

شیو ونگ؛ عکاسی مخفی از آرشیو وزارت خارجه برای تحقیق یا جاسوسی؟

مهرداد انصاری کیست؟

مهرداد انصاری ایرانی ۴۲ ساله مقیم امارات متحده عربی و آلمان به اتهام صادرات غیرقانونی اقلام نظامی دو منظوره به ایران بازداشت و به ۵ سال حبس در آمریکا محکوم شد. او ۱۴ مارس ۲۰۲۰ از کشور گرجستان به آمریکا مسترد شد و سه روز بعد در دادگاه فدرال سن آنتونیو تگزاس تفهیم اتهام شد.

بر اساس کیفرخواست دادگاهی در غرب تگزاس، مهرداد انصاری با هماهنگی با هم‌دستان خود، قطعاتی را که قابلیت‌های نظامی و غیر نظامی دو منظوره داشته‌اند برای ایران خریداری کرده است. این قطعات در صنایعی همچون هسته‌ای، موشکی، ارتباطات رادیویی، جنگ الکترونیک، و پارازیت‌های رادیویی کاربرد داشته‌اند.

بر اساس اسناد ارائه شده در دادگاه، انصاری از طریق شرکت‌های خود به نام‌های «گلف گیت سی کارگو» و «گلوبال مرکانت» در دوبی و با همدستی «سوزان ییپ» شهروند تایوانی و «مهرداد فومنی» شهروند ایرانی، این اقلام را به ایران منتقل کرده است.

در این کیفرخواست آمده که از اکتبر ۲۰۰۷ تا ژوئن ۲۰۱۱، ییپ و فومنی ۱۰۵ هزار قطعه به ارزش ۲ میلیون دلار را برای ایران از شرکت‌هایی در سراسر جهان خریداری کرده‌اند. بر اساس این کیفرخواست، وظیفه انصاری این بوده که اقلام به خصوصی را کمپانی مرکزی در تگزاس خریداری کند تا قطعات خریداری شده توسط فومنی و ییپ توسط این قطعات، آزمایش شوند. ییپ در سال ۲۰۱۲ بازداشت و به دو سال زندان محکوم شده. مهرداد فومنی همچنان متواری است. دولت ایران تا امروز هیچ واکنشی به خبر بازداشت انصاری نشان نداده است.

امین حسن‌زاده کیست؟

امین حسن‌زاده شهروند ایرانی-آمریکایی ۲۷ ساله است که سال ۲۰۱۹ به اتهام سرقت اسرار محرمانه فنی و ارسال آن‌ها به ایران در آمریکا محکوم شده است. او متهم شد که از ژانویۀ ٢٠١۵ تا ژوئن ٢٠١٦ از شرکتی که در آن کار می‌کرده صد‌ها مورد اطلاعات فنی و محرمانه را سرقت کرده و برای افرادی از جمله برادرش که با نهاد‌های نظامی ایران مرتبط است ارسال کرده است.

بر اساس گزارش‌های پلیس فدرال آمریکا، حسن‌زاده کارمند و مهندس شاغل در دانشگاه میشیگان بوده و به اتهام سرقت اموال، کلاهبرداری و سوءاستفاده از ویزا، مجوز کار و اطلاعات بازداشت شده است. او همچنین به دروغگویی درباره خدمت به ارتش ایران هم متهم شده است. مقام‌های آمریکایی می‌گویند، امین حسن‌زاده قبل از اقامت در آمریکا، در واحد موشک‌های کروز وابسته به سازمان صنایع هوافضای ایران کار کرده، اما هنگام درخواست ویزا این سابقه را پنهان کرده است.

پلیس فدرال آمریکا گفته حسن‌زاده اسناد محرمانه و داده‌های فنی را از کارفرمای خود دزدیده است و به اطلاعات حساس از جمله اطلاعاتی درباره «ابررایانه فوق سریع که در صنایع هوافضا کاربرد دارد» دسترسی داشته و اسناد محرمانه را برای افراد مختلفی از جمله برادرش سینا حسن‌زاده در ایران ارسال کرده است.

در گزارش‌های پلیس آمریکا گفته شده که امین حسن‌زاده روی دو پروژه مهم و ارزشمند در شرکت که حاوی اطلاعات محرمانه‌ای درباره تحقیق و توسعه در حوزه هوا فضا بوده کار می‌کرده است. این پروژه‌ها چندین میلیون دلار ارزش داشته‌اند.

به گفته یکی از مهندسان شرکت، با اینکه او اجازه نداشته اطلاعات را از محل کارش خارج کند یا از طریق ایمیل شخصی به کسی بفرستد، تنها شش روز بعد از شروع کار، سرقت اطلاعات و داده‌های فنی از جمله اطلاعات محصولات مهم این شرکت را آغاز کرده است. نام این شرکت فاش نشده است.

مقام‌های فدرال می‌گویند سینا حسن‌زاده برادر امین حسن‌زاده، در چندین شرکت مرتبط با صنایع نظامی و فضایی ایران از جمله شرکت «کاوش سامانه آریا» و «بسامد آزما» فعالیت داشته و از جمله روی طرح‌هایی مثل موشک‌های کروز و برنامه‌هایی مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران کار کرده است. مقامات جمهوری اسلامی ایران و وزارت خارجه تاکنون واکنشی به بازداشت امین حسن‌زاده نشان نداده‌اند.

کامبیز عطار کاشانی کیست؟

دادگاه درال بروکلین، تیرماه ۱۴۰۱ اعلام کرد یک ایرانی دو تابعیتی به نام «کامبیز عطار کاشانی» را به توطئه برای صدور غیرقانونی کالا، فناوری و خدمات ایالات متحده به ایران، از جمله دولت ایران، اعتراف کرده است.

بر اساس این گزارش «کامبیز عطار کاشانی» شهروند ایرانی-آمریکایی که در زمان اعلام حکم ۴۴ سال داشته، «بدون دریافت مجوز‌های لازم» و بر خلاف قوانین اقتصادی ایالات متحده، دست به این اقدامات زده و به ۲۰ سال حبس و پرداخت ۵۰ هزار دلار جریمه محکوم شده است.

بر اساس اسنادی که در پرونده عطار کاشانی آمده است، او و شرکای او با کمک دو شرکت در امارات متحده عربی از فوریه سال ۲۰۱۹ تا ژوئن ۲۰۲۱ بدون دریافت مجوز‌های لازم از وزارت خزانه‌داری آمریکا کالا‌های الکترونیکی و فناوری و خدمات از شرکت‌های مختلف آمریکایی خریده و این اقلام و خدمات را به دست مصرف‌کنندگان نهایی در ایران از جمله دولت جمهوری اسلامی رسانده است.

دادگاه آمریکا مدعی شده که کاشانی در این پرونده، به عنوان بازوی بانک مرکزی ایران عمل کرده که از نظر دولت آمریکا در تحریم است. باشگاه خبرنگاران جوان، رسانه اینترنتی صداوسیما در پی بازداشت کامبیز عطار کاشانی وزارت خارجه دولت روحانی را به بی‌عملی محکوم کرده بود. این رسانه در گزارشی گفته بود «چرا وزارت خارجه موضع مشخصی در مورد آقای کاشانی نداشته است؟»

کاظم غریب‌آبادی معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر مرداد ماه سال گذشته زمانی که به نظر می‌رسید ایران و آمریکا آماده امضای توافق مبادله زندانی‌اند، در توییتر خود نام عطار کاشانی را به عنوان زندانی که به ناحق در آمریکا بازداشت شده اعلام کرد و خواستار آزادی او به همراه رضا سرهنگ‌پور شد.

رضا سرهنگ‌پور کفرانی کیست؟

مرداد ماه ۱۴۰۰ دادگاهی در واشنگتن یک شهروند ایرانی ساکن کانادا را به صادرات غیرقانونی لوازم آزمایشگاهی از ایالات متحده به ایران متهم کرد. نام این فرد «رضا سرهنگپور کفرانی» معروف به «رضا سرهنگ» است که به توطئه، پولشویی، نقض قانون مربوط به صادرات و عدم عرضه اطلاعات مربوط به صادرات در دادگاهی در آمریکا متهم شده است.

بر اساس کیفرخواست صادره، این ایرانی که در زمان بازداشت ۴۶ سال سن داشت متهم شده که به همراه شریکش در شرکت «پرولایف گلوبال» که دفتر اصلی آن در کانادا است، در سال ۲۰۱۶ سه دستگاه طیف‌سنجی حجمی و یک دستگاه نمونه‌برداری خودکار را از یک شرکت آمریکای به قیمت تقریبی ۱۱۱ هزار دلار خریداری کرده و پس از انتقال به کانادا، از‌آن جا به امارات عربی متحده فرستاده تا از این طریق به ایران فرستاده شود. ژورنال مونترال بعد از بازداشت رضا سرهنگ گفته بود بازداشت او به عنوان موسس شرکت «آوی لایف» در کانادا منجر به بیکاری کارگران شده است.

مرداد ماه سال گذشته در حالی که وزارت خارجه ایران اعلام آمادگی برای تبادل سریع زندانی با آمریکا کرده بوده، کاظم غریب‌آبادی معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران در توییتر خود نوشت: «آمریکا ده‌ها تن از ایرانیان بی‌گناه را به بهانه دور زدن تحریم‌های ظالمانه و غیرانسانی‌اش بازداشت کرده است. دو نفر اخر از بازداشت‌شدگان، آقایان سرهنگ‌پور و عطار کاشانی هستند. همه زندانیان بی‌گناه باید بلافاصله آزاد شوند.»

غریب آبادی درباره سرهنگ‌پور گفته بود او در «شرایط غیرانسانی» نگهداری می‌شود. بر اساس گفته‌های غریب‌آبادی، سرهنگ پور در این مدت در زندان نبوده و از آنجایی که ساکن آمریکا هم نیست، «مجبور شده اجاره بهای آپارتمانی را بپردازد که در آن حبس شده است.»

معاون قوه قضاییه گفته در این مدت سرهنگپور از خدمات درمانی اضطراری محروم شده و مجبور شده هزینه‌های سنگین درمان را هم خودش بپردازد و «این یک رفتار ظالمانه است.»

آیا ایرانی دیگری به اتهام کمک به جمهوری اسلامی در آمریکا بازداشت است؟

ماه می سال ۲۰۲۱ دولت روحانی گفتگو‌های غیر مستقیم برای مبادله زندانیان با آمریکا را آغاز کرد. علی ربیعی، سخنگوی وقت دولت ایران اعلام کرد که ایران از ایالات متحده خواسته تمامی زندانیان ایرانی را که به گفته وی به ناحق به دلیل نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران بازداشت شده‌اند، آزاد کند.

ربیعی نامی از این زندانیان یا تعداد آن‌ها نبرد، اما همان زمان گمانه‌زنی رسانه‌های آمریکای نشان می‌داد ۱۳ ایرانی در ازای آزادی چهار دوتابعیتی از جمله سیامک نمازی، باقر نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی آزاد شوند.

رسانه «صدای آمریکا» که یک رسانه دولتی آمریکاست در گزارشی از وجود یک فهرست ۱۳ نفره از ایرانیان بازداشت شده در آمریکا خبر داد که یا به دلیل جرایم ادعایی یا اثبات‌شده توسط پلیس فدرال، محدودیت‌هایی در تحرکات آن‌ها به وجود آمده یا در زندان هستند.

بر اساس این گزارش این ۱۳ ایرانی شامل هفت ایرانی-آمریکایی دوتابعیتی، دو شهروند ایرانی با اقامت دائم آمریکا و چهار شهروند ایرانی بدون وضعیت قانونی در ایالات متحده بود. در بین اسامی این ۱۳ نفر، نام سه تن از پنج زندانی که قرار است در آینده نزدیک با آمریکا تبادل شوند، دیده می‌شد.

اما به جز پنج زندانی نام برده شده، از بین ایرانیان دوتابعیتی آمریکایی، افرادی به نام‌های «بهروز بهروزیان»، «رضا اولنگیان» و «مهدی هاشمی» به اتهام نقض تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران در بازداشتند. علاوه بر آنها، یک دوتابعیتی ایرانی-آمریکایی دیگر به نام «منصور ارباب سیار» به اتهام توطئه با مقامات ایرانی برای ترور سفیر عربستان در ایالات متحده در سال ۲۰۱۱ در حال گذرندان حکم زندان خود است.

دو ایرانی-آمریکایی دیگر به نام‌های «حسنعلی مشیر فاطمی» و «صدر عماد واعظ»، به اتهام نقض تحریم‌های آمریکا به زندان معرفی شده‌اند، و «پوران آزاد» همسر عماد واعظ به اتهامی مشابه به یک سال حبس تعلیقی در خانه با محدودیت رفت و آمد محکوم شده است.

دو ایرانی ساکن کانادا به نام‌های «آرش یوسفی جم» ۳۲ ساله و «امین یوسفی جم» ۳۳ ساله هم به نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران از طریق تبانی برای صادرات غیرقانونی به ایران، تلاش برای قاچاق کالا از ایالات متحده و پولشویی متهم شده و در آمریکا تحت بازداشتند. «سید سجاد شهیدیان»، در اکتبر ۲۰۲۰ به اتهام نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران به گذراندن دوره محکومیت و دو سال آزادی تحت نظارت محکوم شده است.