ارتباط سیستم ایمنی بدن با بیماری ام‌اس چیست؟

رویداد۲۴ سیما صابری: سیستم ایمنی سالم بدن از شما در برابر ورود مواد مضر به بدن و ایجاد عفونت یا بیماری محافظت می‌کند. در بیماری MS، سیستم ایمنی بدن شما بد کار می‌کند و شروع به حمله به سیستم عصبی مرکزی می‌کند. CNS شما از مغز، نخاع و اعصاب بینایی چشم شما تشکیل شده است. حملات سیستم ایمنی به CNS شما ممکن است علائم مختلفی از جمله تاری دید، بی حسی و گزگز در نواحی مختلف بدن، ضعف عضلانی و بسیاری عوامل دیگر را ایجاد می‌کند. در این مقاله، نحوه عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن و اتفاقاتی که در ام اس رخ می‌دهد، می‌خوانید. همچنین درباره اینکه چگونه دارو‌های مختلف اصلاح کننده بیماری می‌توانند به مهار چنین حملاتی کمک کنند، می‌خوانیم.

نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن

سیستم ایمنی شما مجموعه پیچیده‌ای از اندام ها، پروتئین‌ها و سلول‌ها است که در کنار همدیگر کار می‌کنند تا بدن شما را در برابر عوامل خارجی محافظت کنند. عوامل خارجی شامل باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها، انگل‌ها و سلول‌های سرطانی هستند که همگی در صورت عدم حمله و تخریب ممکن است باعث عفونت و بیماری شوند. نوعی از گلبول‌های سفید خون به نام لنفوسیت نقش مهمی در عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن شما ایفا می‌کند.

نحوه فعالیت لنفوسیت‌ها

لنفوسیت‌ها در بدن شما از طریق سیستم لنفاوی حرکت می‌کنند، که شبکه گسترده‌ای از اندام ها، گره‌ها و عروق است که مایع شفاف و آبکی به نام لنف را به جریان خون شما برمی گرداند. دو نوع اصلی لنفوسیت وجود دارد:

-سلول‌های B در مغز استخوان (بخش مرکزی اسفنجی استخوان‌های شما) رشد می‌کنند. آن‌ها پروتئین‌های Y شکلی به نام آنتی بادی تولید می‌کنند که مواد خارجی را شناسایی کرده و روی آن‌ها قفل می‌کند تا آن‌ها را از بدن خارج کند.

بیشتر بخوانید:  بیماری ام اس چیست؟

-سلول‌های T در غده تیموس (یک اندام کوچک واقع در زیر استخوان سینه) بالغ می‌شوند. آن‌ها با آزاد کردن مواد شیمیایی که باعث التهاب و آسیب می‌شوند به هر گونه عامل خارجی پاسخ می‌دهند. آن‌ها همچنین سلول‌های B و سایر سلول‌ها را برای شرکت در حمله سیستم ایمنی فعال می‌کنند.

هنگامی که سیستم ایمنی بدن شما بد کار می‌کند، لنفوسیت‌ها و سایر سلول‌های سیستم ایمنی شروع به تخریب بافت خود می‌کنند و فکر کنید که یک مهاجم خارجی است در حالی که اینطور نیست. این پدیده به عنوان یک بیماری خود ایمنی شناخته می‌شود.

بیماری خودایمنی می‌تواند بر یک یا چند نوع بافت در بدن شما تأثیر بگذارد. بیش از ۱۰۰ بیماری خودایمنی شناخته شده وجود دارد و علائم خاص آن بستگی به این دارد که کدام بافت مورد هدف قرار گرفته و آسیب دیده است. به طور کلی اکثر متخصصان ام اس را یک بیماری خودایمنی می‌دانند. گفته می‌شود، از آنجایی که هیچ آنتی ژن خاصی شناسایی نشده است، برخی از متخصصان ترجیح می‌دهند MS را یک بیماری «واسطه ایمنی» بنامند.

تغییرات ناشی از ام اس

در بیماری ام اس، سیستم ایمنی شما گیج می‌شود و سلول‌های T را می‌فرستد تا از سد خونی مغزی شما (BBB) عبور کرده و وارد سیستم عصبی مرکزی شما شوند. BBB لایه‌ای از سلول‌های نزدیک به هم است که در مویرگ‌های مغز قرار دارد. هدف آن این است که به عنوان یک فیلتر یا سد راه باشد و از ورود مواد مضر به مغز جلوگیری کند. سلول‌های T هنگامی که در CNS قرار می‌گیرند، مواد شیمیایی التهابی را آزاد می‌کنند که به میلین، رشته‌های عصبی (آکسون‌ها) و سلول‌های سازنده میلین (به نام الیگودندروسیت) آسیب می‌رسانند. آن‌ها همچنین سلول‌های B و انواع دیگر سلول‌های سیستم ایمنی را برای ادامه حمله جذب و تحریک می‌کنند.

نقش میلین در ام اس

میلین پوشش چربی است که رشته‌های عصبی را احاطه کرده و عایق می‌کند. علاوه بر محافظت از رشته‌های عصبی، میلین همچنین به سیگنال‌های عصبی اجازه می‌دهد تا به سرعت و کارآمد منتقل شوند. هنگامی که میلین و رشته‌های عصبی آسیب می‌بینند و از بین می‌روند، بافت اسکار به نام "اسکلروز" تشکیل می‌شود و ارتباط بین سیستم عصبی مرکزی و بقیه بدن شما مختل می‌شود. با این اختلال در سیگنال‌های عصبی، علائم مختلفی ممکن است رخ دهد.

علائم و عوارض ام اس

بسته به اینکه کدام سیگنال عصبی تحت تاثیر قرار می‌گیرد، علائم ام اس بسیار متغیر است.

علائم شایع ام اس عبارتند از:

احساسات غیر طبیعی (به عنوان مثال، بی حسی و سوزن سوزن شدن، سوزن سوزن شدن)

خستگی

مشکلات عضلانی (مانند ضعف، سفتی و اسپاسم)

تاری یا دوبینی

اختلال عملکرد مثانه

اختلال شناختی (مشکلات تفکر و حافظه)

افسردگی

مشکل در راه رفتن و مشکل در حفظ تعادل

اگر علائم ام اس شدید شود یا به خوبی مدیریت نشود، ممکن است عوارض مختلفی ایجاد کند. به عنوان مثال، اختلال عملکرد مثانه می‌تواند باعث عفونت مکرر دستگاه ادراری یا سنگ کلیه یا آسیب شود. اختلال عملکرد مثانه درمان نشده نیز ممکن است به ضعف و اسپاسم ام اس کمک کند.

سایر عوارض احتمالی ام اس عبارتند از:

زخم ها: نواحی از هم گسیختگی پوست که پس از نشستن یا دراز کشیدن در یک وضعیت برای مدت طولانی ایجاد می‌شود.

پوکی استخوان: وضعیتی است که در آن استخوان‌ها ضعیف شده و به دلیل بی‌تحرکی یا عارضه جانبی مصرف استروئید‌ها برای عود‌های ام‌اس از بین می‌روند.

پنومونی آسپیراسیون: عفونت ریه ناشی از استنشاق ذرات غذا به دلیل مشکلات بلع و یا ناتوانی در پاکسازی مخاط از بینی یا گلو رخ می‌دهد.

درمان حملات ایمنی چیست؟

درمان زودهنگام با درمان‌های اصلاح‌کننده بیماری (DMT) بهترین گزینه را برای جلوگیری از آسیب دائمی مرتبط با سیستم ایمنی به CNS و به تاخیر انداختن ناتوانی ارائه می‌دهد. مشخص شده است که DMT‌ها تعداد و شدت عود شدن ام اس را کاهش می‌دهند. عود کردن بیماری زمانی رخ می‌دهد که بیمار علائم جدید یا بدتر شود. پس از عود، دوره‌های بهبودی علائم بهبودی رخ می‌دهد. همچنین مشخص شده است که DMT‌ها پیشرفت طبیعی بیماری را که در آن علائم به تدریج بدتر می‌شود و ناتوانی انباشته می‌شود، کند می‌کنند. DMT‌های متعددی برای درمان ام اس تایید شده اند و از نظر مشخصات عوارض جانبی و نحوه تجویز آن‌ها منحصر به فرد هستند.DMT‌ها همچنین از نظر نحوه عملکرد متفاوت هستند. برخی از DMT‌ها با محدود کردن تعداد سلول‌های سیستم ایمنی که می‌توانند وارد CNS شوند عمل می‌کنند، در حالی که برخی دیگر با فعال شدن یا حرکت سلول‌های T یا B تداخل می‌کنند.