شهرداری به جان دکه‌داران افتاده است/ اتهام: فروش سیگار

حدود یک قرن پیش بود که فروشندگان جراید روزنامه‌ها را زیر بغل می‌گرفتند و فریاد می‌زدند، «روزنامه، روزنامه»، «خبر‌های داغ»، «خبرهای داغ» این کار بیشتر در مراکز شهرها شکل می‌گرفت؛ چند ‌سال بعد به علت توسعه مسافت شهری فروش روزنامه با دوچرخه انجام شد؛ این کار هم دردسرهای خودش را داشت؛ تا این‌که فروشندگان روزنامه تصمیم گرفتند میز کوچکی را تهیه کنند و روزنامه‌ها را روی آن بگذارند و خود کنار آن بنشینند، بعدها به دلیل سرما و گرما و همچنین برای در امان ماندن روزنامه‌ها از باران، برف و باد این میزها تبدیل به دکه شدند.

حالا بعد از گذشت سالیان‌ سال یک‌هزار و ٢٠٠ دکه مطبوعات در پایتخت فعالیت دارند؛ اما این روزها شرکت ساماندهی شهرداری تهران به دلایلی مانند فروش دخانیات و خوراکی، سد معبر و نظافت‌نکردن چهره دکه تعدادی از آنها را تعطیل و یا آنها را جریمه می‌کند.

«مگر ما چقدر فروش داریم»

«محمد قربانی» دکه‌دار میدان صادقیه در این‌باره می‌گوید: «در حال حاضر روزنامه‌ها در سوپرمارکت‌های محلی هم به فروش می‌رسد و از سوی دیگر با آمدن سیستم‌های اینترنتی و موبایل‌ها کمتر کسی اخبار را از طریق روزنامه دنبال می‌کند، همین موضوع باعث کاهش فروش روزنامه می‌شود؛ به همین دلیل ما باید برای تأمین مخارج‌مان محصولات دیگری را در کنار روزنامه‌ها به فروش برسانیم.»
او ادامه می‌دهد: «مگر برای فروش یک نسخه روزنامه چقدر نصیب ما می‌شود؛ شما تصور کنید روزانه من ٢٠٠ روزنامه به فروش برسانم که از هر نسخه ١٠٠تومان برایم سود داشته باشد که در روز می‌شود ٢٠هزار تومان حال شما حساب کنید باید هزینه اجاره دکه، برق، حقوق کارگر و... را با این هزینه پایین پرداخت کنم.»
محمد ذخار، دکه‌دار میدان المپیک نیز درخصوص مشکلات دکه‌اش می‌گوید: «شهرداری نزدیک به ١٠ بار دکه‌ام را به دلایل گوناگون جابه‌جا کرده و از دو ‌سال پیش تاکنون تلفن دکه قطع شده و مخابرات هیچ اقدامی برای نصب مجدد آن نکرده است؛ علت این موضوع را که از مخابرات جویا شدیم، مطرح کردند که به دلیل نبود پست مخابرات در اطراف دکه‌ام نمی‌توانند خط تلفن را نصب کنند.» به گفته ذخار «شهرداری مدام درباره کثیف‌بودن دکه با ما برخورد می‌کند؛ اما به این فکر نمی‌کند دکه ما را جايی قرار داده است که آب لوله‌کشی در اطراف آن نیست تا بتوانیم آن را تمیز کنیم.»
از دیگر دکه‌داران شهر تهران «محمد غلامی» است، او می‌گوید تاکنون تذکر کتبی در خصوص به فروش‌رساندن دخانیات به او ابلاغ نشده، اما شهرداری اقدام به پلمپ دکه‌ام به دلیل فروش دخانیات کرده است: «ما از درآمد دکه‌مان خرج خانواده‌مان را تأمین می‌کنیم و تعطیل‌شدن دکه‌ها باعث مشکلات اقتصادی برای خانواده‌های‌مان می‌شود. با تعطیل‌کردن دکه‌ها بسیاری از شهروندان که مشتری ما هستند از این اقدام شهرداری گله‌مند می‌شوند؛ چرا که نمی‌توانند روزنامه‌های مورد علاقه‌شان را تهیه کنند.»
یکی دیگر از دکه‌داران شهر تهران که نمی‌خواهد نامش در گزارش بیاید، می‌گوید: «روزنامه‌فروشی درآمدی ندارد، قیمت فروش روزنامه که مشخص است و بیشتر از آن‌که نمی‌توانیم در اختیار مشتریان قرار دهیم؛ از سوی دیگر هر روز از ساعت ٧صبح تا ١٠ شب به شکل یک‌سره در دکه مشغول به فعالیت هستیم و آن طور که باید این نوع فعالیت ارزش مالی برای دکه‌داران ندارد.»
او ادامه می‌دهد: «دکه‌ها هم که به شکل مناسبی طراحی نشده‌اند و با یک باران و باد روزنامه‌ها از بین می‌رود و باید خسارت خراب‌شدن روزنامه‌ها را پرداخت کنیم.»
شهرداری
هیچ‌گونه همکاری با اتحادیه ندارد
در این میان «حسین فکری» رئیس اتحادیه دکه‌داران مطبوعات که دل‌ پری از شرکت ساماندهی شهرداری تهران دارد، می‌گوید: «شرکت ساماندهی شهرداری تهران هر کاری را که خودش بخواهد انجام می‌دهد و تا به حال هیچ‌گونه همکاری با اتحادیه دکه‌داران مطبوعات پیرامون مشکلات دکه‌ها نداشته است.» او ادامه می‌دهد: «از ٤ سال پیش تاکنون با شرکت ساماندهی مذاکره کرده‌ایم تا قرارداد دکه‌داران مطبوعات را به شکل مکتوب و رسمی بین دکه‌داران با این شرکت منعقد کنند که متاسفانه شرکت ساماندهی توجهی به این موضوع ندارد؛ این در حالی است که در ‌سال گذشته اجاره دکه را شرکت ساماندهی
صد درصد افزایش داده است.»
به گفته فکری «در پایتخت یک‌هزار و ٢٠٠دکه مطبوعات وجود دارد و تصور کنید شهرداری از هر یک از دکه‌ها تنها ٣٠٠هزار تومان اجاره بگیرد، درآمد قابل توجهی هر ماه برای شرکت ساماندهی به وجود می‌آید، آن وقت شرکت ساماندهی بدون هماهنگی با اتحادیه از دکه‌داران طلب هزینه ساخت دکه با طراحی جدید می‌کند. این در حالی است که دکه متعلق به شهرداری است؛ بنابراین دکه‌داران وظیفه ساخت دکه جدید را ندارند.»
رئیس اتحادیه دکه‌داران مطبوعات ادامه می‌دهد: «به‌دلیل جابه‌جایی‌های گوناگون دکه‌های مطبوعات از سوی شرکت ساماندهی، ١٥٠ دکه معلوم نیست به چه مکانی منتقل شده‌اند و اتحادیه دکه‌داران مطبوعات از سرنوشت این تعداد دکه بی‌اطلاع است، این درحالی است که اتحادیه بارها نامه‌هایی را به شرکت ساماندهی ارسال کرده است تا در زمینه جابه‌جایی، پلمپ، طراحی جدید دکه و... نظر این اتحادیه را بخواهد که متاسفانه مسئولان شرکت ساماندهی تمایلی به این همکاری ندارند.»
او به مسئولان شرکت ساماندهی توصیه می‌کند در صورتی که به مشکلات دکه‌داران مطبوعات بی‌توجه باشند، در آینده با مشکل اساسی روبه‌رو خواهند شد: «دکه‌دارها محیط کوچکی دارند و نمی‌توانند این حجم روزنامه را در دکه خود جا دهند و مجبورند تعدادی از آنها را در کنار دکه‌ها برای فروش بگذارند که این موضوع نیز از نظر شرکت ساماندهی سد معبر محسوب می‌شود و با دکه‌داران برخورد می‌کند. این در صورتی است که همه جراید و مطبوعات تمایل دارند دکه‌داران روزنامه و نشریات‌شان را در معرض دید مردم قرار دهند.»
با همکاری مشکلات برطرف شود
«احمد حکیمی‌پور»، عضو شورای شهر تهران هم در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «موضوع مشکلات دکه‌های روزنامه‌فروشی در تهران از سالیان ‌سال است که وجود دارد و هنوز مشکل این صنف به شکل اساسی برطرف نشده است.»
او ادامه می‌دهد: «از همان دوره نخست شورای شهر تهران مشکل دکه‌های روزنامه‌فروشی مطرح شده بود و طبق قانون شرکت ساماندهی شهرداری تهران مسئولیت رسیدگی به این دکه‌ها را بر عهده دارد که متاسفانه بعد از سالیان زیاد هنوز شرکت ساماندهی شهرداری تهران و اتحادیه دکه‌داران مطبوعات به یک تصمیم واحد نرسیده‌اند.»
این عضو شورای شهر تهران ادامه می‌دهد: «هرازگاهی باخبر می‌شویم که شرکت ساماندهی به‌دلیل فروش دخانیات، نازیبایی چهره شهری و ایجاد سد معبر دکه‌های روزنامه‌فروشی را جابه‌جا یا اقدام به پلمپ می‌کند که این موضوع باعث نارضایتی دکه‌داران شده است، چرا که از هر یک از دکه‌ها ٢تا ٣خانوار امرار معاش می‌کنند.»
حکیمی‌پور پیشنهاد می‌دهد: «شرکت ساماندهی و اتحادیه دکه‌داران مطبوعات یک دکه مناسب جایگزین این دکه‌های فعلی کنند تا مشکل سد معبر و نازیبایی شهری که مدنظر شرکت ساماندهی است برطرف شود و دیگر شاهد تعطیلی و پلمپ دکه‌ها نباشیم.»
دکه جدید در راه است
اما آن‌سوی ماجرا، مشکلات دکه‌داران را «بهنام یزدانی»، معاون هماهنگی امور مناطق شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران بازگو می‌کند. او که مسئولیت رسیدگی به امور دکه‌های مطبوعات شهر تهران را در شرکت ساماندهی بر عهده دارد، به «شهروند» می‌گوید: «دکه‌های روزنامه‌فروشی یک قصه طول و دراز دارند. درحال حاضر نزدیک به یک‌هزار و٢٠٠ دکه در شهر تهران وجود دارد. این دکه‌ها سالیان گذشته در اختیار تعدادی از افراد جامعه قرار گرفت و شرکت ساماندهی شهرداری تهران هرسال با این دکه‌ها قرارداد می‌بندد، اما به دلیل این‌که قانون و قواعد مناسبی در زمان راه‌اندازی دکه‌ها در نظر گرفته نشده بود، تعدادی از دکه‌داران بعد از چندسال فعالیت دکه‌شان را به افراد دیگر می‌فروختند. این نوع معاملات به ١٠٠میلیون تومان نیز رسیده است. از همین‌رو، این افراد که هزینه زیادی را برای این دکه‌ها به فروشندگان قدیمی پرداخت کرده‌اند، اقدام به فروش محصولات دیگر شامل نوشابه، دخانیات، پفک و... می‌کنند که همکارانم مجبور می‌شوند با این دکه‌های متخلف برخورد کنند.»
او درباره این‌که سالیان ‌سال است شرکت ساماندهی می‌خواهد دکه‌های جدید برای دکه‌های مطبوعات بسازد تا مشکل سد معبر و نازیبایی مبلمان شهری برطرف شود، اما این طرح هنوز به اجرا نرسیده است، علت آن چیست؟ پاسخ می‌دهد: «طرح بنای دکه‌های جدید ریخته شده است، اما به چند دلیل هنوز مورد بهره‌برداری قرار نگرفته‌اند. یکی از دلایل آن این است که طرح جدید دکه‌ها باید مورد تأیید اتحادیه دکه‌داران باشد، دومین دلیل مربوط به هزینه بالای ساخت دکه جدید برای دکه‌داران است که باید تسهیلات بانکی برای این طرح در نظر گرفته شود و در آخر اگر این طرح مورد تأیید اتحادیه قرار بگیرد و منابع مالی آن تأمین شود نزدیک به ٥سال طول می‌کشد تا کارخانه سازنده اقدام به ساخت این تعداد دکه کند و درحال حاضر به شکل نمونه در میدان انقلاب یک دکه با طرحی جدید نصب شده است.»
یزدانی درباره این‌که در تعدادی از مناطق شهر تهران تعداد دکه‌های روزنامه‌فروشی بسیار کم است، می‌گوید: «ما معتقد هستیم که دیگر نباید این دکه‌ها توسعه پیدا کند، بلکه باید روزنامه‌ها در فروشگاه‌ها و محیط‌های مناسب در برج و مجتمع‌ها به فروش برسد، در نتیجه شرکت ساماندهی به‌دلیل این‌که دکه‌های روزنامه‌فروشی از سالیان‌سال در شهر تهران راه‌اندازی شده‌اند، با آنها مدارا می‌کند و تمایلی ندارد که به تعداد آنها اضافه کند.»

*شهروند