جولان ویروس کرونا در سایه اختلاف روحانی و نمکی/ واکسن کرونا، بخریم یا منتظر تولید بمانیم؟

رویداد۲۴ گویا ماجرای واکسن کرونا در ایران سرِ درازی خواهد داشت. ابهام، عدم برنامه ریزی، عدم شفافیت و پاسخگویی و عدم وجود متولی اگر در همه حوزه‌ها در کشور تاکنون جانِ مردم را به لب رسانده، موضوع واکسن کرونا نیز قرار نیست سرنوشت متفاوتی از این همه بی نظمی در کشور نصیبش شود.

در حالی که روند تولید یا خریداری و تزریق واکسن کرونا در اغلب کشور‌های جهان مسیر روشن خود را طی می‌کند، در ایران، اما همچنان بر سر خرید یا تولید واکسن کرونا دعوا است.

تولید واکسن ایرانی کرونا که قرار بود به گفته وزیر بهداشت از اواخر خرداد ماه به مرحله تولید انبوه برسد، وضعیت مشخی ندارد. انتشار کلیپی از روند ساخت کارخانه تولید واکسن کرونای ایرانی در فضای مجازی و از سوی یک مقام وزارت بهداشت، صدای بسیاری از کاربران را درآورد و این تردید را ایجاد کرد که اساسا چگونه قرار است از اواخر بهار واکسن ایرانی کرونا به تولید انبوه برسد وقتیشرکت‌های تولید کننده در حال ساخت کارخانه آن هستند؟ بسیاری از مقامات و رسانه‌ها نیز آمار و ارقام و وعده‌های وزارت بهداشت و دیگر متولیان امر ساخت واکسن کرونای ایرانی را مورد تردید قرار دادند؛ همزمان نگرانی‌ها در کشور درخصوص زمان دقیق تزریق واکسن کرونا به اولویت‌های مختلف مردم نیز بیشتر و بیشتر شد.

در همین شرایط، روند واکسیناسیون کرونا در جهان با دقت بسیار بالایی در جریان است و در آمریکا روزانه ۳ میلیون دوز واکسن کرونای فایزر و مدرنا در حال تزریق به مردم است و تاکنون بیش از ۱۹۰ میلیون نفر از جمعیت این کشور در قبال کرونا واکسینه شده اند. در اروپا نیز وضعیت به همین منوال است و در کشور‌های خاورمیانه نیز روند تزریق واکسن کرونای چینی و آمریکایی در جریان است.

بیشتر بخوانید:چرا هیچکس ویروس کرونا را در کشور جدی نمی‌گیرد؟/ در ایران فقط توکل کنید!

روز گذشته خبری منتشر شد که تا اندازه‌ای قابل توجه بود. ایران قرارداد خرید ۶۰ میلیون دوز واکسن کرونای روسی اسپوتنیک را با مسکو امضا کرده و قرار است خط تولید مشترک میان دو کشور نیز راه اندازی شود. این خبر را کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه اعلام کرده است.

همزمان رئیس جمهور نیز اعلام کرد که کشور نمی‌تواند تا تابستان منتظر تولید واکسن کرونای داخلی شود و باید شرکت‌های خصوصی اقدام به خرید واکسن کرونا از خارج از کشور کنند. حسن روحانی همچنین اعلام کرد که هر شرکتی در مسیر خرید واکسن اگر دچار مشکلی شد می‌تواند با دفتر ریاست جمهوری مکاتبه کند.

گویا اختلاف نظر میان رئیس جمهور و وزیر بهداشت که در هفته های اخیر مشهود شده است، به خرید واکسن نیز کشیده شده و حالا پاستور مسیر خود را از وزارت بهداشت جدا کرده است. اخیرا مقامات وزارت بهداشت تلویحا رئیس جمهور را مسئول پیک چهارم کرونا معرفی کرده و گفته بودند رئیس جمهور مانع از تعطیلی و اعمال محدودیت های شدید در کشور در ایام نوروز شده بود. روحانی در پاسخ به این موضوع نیز گفته بود باید صدای واحدی از وزارت بهداشت شنیده شود و در مقابل نمکی، وزیر جنجالی بهداشت نیز گفته بود که رئیس جمهور نباید انتظار تک صدایی داشته باشد.

حالا علاوه بر واکسن کرونای روسی، گزینه های دیگری نیز برای خرید پیش روی کشور است از جمله واکسن کرونای چینی، اما خبرهای خوبی از این واکسن به گوش نمی رسد. در حالی که واکسن کرونای روسی عملکرد نسبتا قابل قبولی از خود برجای گذاشته است خبر‌های خوبی از واکسن چینی شنیده نمی‌شود.

وضعیت واکسن کرونا در جهان

رییس مرکز کنترل بیماری‌های واگیردار چین روز شنبه رسما اعلام کرده مقامات چین در نظر دارند واکسن‌های کرونا را با هم ادغام کنند چرا که واکسن‌های چینی کارآمدی لازم را ندارند. اما سوال اینجاست که چرا این اظهارنظر مقام چینی اهمیت دارد؟

اظهارات گائو فو در کنفرانس خبری در شهری جنوب غربی چین در چنگ دومارک اولین تجربه اعتراف یک مقام بهداشتی چینی درباره عدم کارآمدی واکسن تولید این کشور است.

گائو گفته مقامات چینی دو گزینه برای حل مشکل کارآمدی واکسن چینی مد نظر دارند. یکی اینکه این واکسن را با واکسن‌های دیگر ادغام کنند که به این کار «ایمنی زایی ترتیبی» گفته می‌شود و دیگر گزینه نیز افزایش تعداد دوز واکسن تزریقی است.

به گفته کارشناسان ادغام چند نوع واکسن می‌تواند نرخ کارآمدی آن‌ها را بالا ببرد. دانشمندان انگلیسی گفته‌اند که در حال مطالعات بالینی برای ترکیب واکسن کرونای انگلیسی آکسفود-آسترازنکا را واکسن فایزر آمریکایی‌اند.

اواخر سال گذشته میلادی شرکت سینوفارم اعلام کرده بود که واکسن کرونای تولیدی‌اش ۷۹.۳ درصد کارآیی دارد، اما همان زمان هم کارشناسان گفته بودند که این اطلاعات دچار مشکل است و یک سری داده در مورد آن محاسبه نشده است.

نهاد‌های بهداشتی چین واکسن سینووک را یک سال پیش تایید کردند. بخش عمده فاز سه آزمایشات انسانی این واکسن در برزیل، ترکیه و اندونزی انجام شده و نرخ کارآیی این واکسن نیز از ۵۰ تا ۹۱ درصد اعلام شده.

تائو لینا کارشناس واکسن که در کنفرانس خبری گائو شرکت کرده بود به خبرگزاری اس سی ام پی گفته سطح آنتی بادی که واکسن‌های چینی ایجاد می‌کنند بسیار پایین‌تر از واکسن‌های تولید شده به روش MRNA در جهان است و نرخ کارآمدی آن هم به همان نسبت پایین‌تر است.

او گفته بر همین اساس هم طبیعی است که واکسن‌هایی که با روش ویروس ضعیف شده تولید شده‌اند کارآمدی کمتری هم داشته باشند. با این حال او گفته نباید انتظار داشته باشیم یک واکسن عالی وارد بازار شود.

به گفته رییس مرکز مقابله با بیماری‌های واگیردار چین، تا امروز ۳۴ میلیون نفر از چینی‌ها هر دو دوز واکسن کرونای چینی را دریافت کرده اند و ۶۵ میلیون نفر نیز یک دوز واکسن را تزریق کرده‌اند.

چرا ایران باید نگران واکسن کرونا چینی باشد؟

از سوی دیگر چین میلیون‌ها دوز از واکسن کرونای تولید خود را به سراسر جهان صادر کرده است. به گزارش اکسیوس، چین ۳۳ درصد واکسن جهان را تا امروز تامین کرده است. این کشور تقریبا ۶۲ درصد واکسن‌های تولیدی خود را به دیگر کشور‌ها ارسال کرده است.

خبرگزاری شینهوا چین در ماه بهمن گزارشی از صادرات واکسن چینی منتشر کرده بود که نشان می‌داد تا آن زمان چین به ۲۷ کشور واکسن‌های خود را صادر کرده و به صورت رایگان نیز در اختیار ۵۳ کشور کم درآمد جهان قرار داده است. در اسفند ماه نیز خبرگزاری‌های داخلی کشور از واردات ۲۵۰ هزار دوز واکسن سینوفارم اهدایی چین خبر دادند.

از واردات واکسن کرونای چینی هم بگذریم واکسن ایرانی نیز با تکنولوژی مشابه واکسن‌های چینی تولید شده است. واکسن کوو ایران برکت که توسط ستاد اجرایی فرمان امام تولید شده یکی از پنج پروژه واکسن کرونای ساخت ایران است که روش ساخت آن همانند واکسن چینی سینوفارم و سینووک است.

مینو محرز عضو کمیته علمی ستاد مبارزه با کرونا پیشتر گفته بود واکسن‌های ایرانی مشابه نمونه‌های چینی و روسی واکسن کرونا هستند و با ویروس ضعیف شده تولید شده اند. کووایران احتمالا اولین واکسن ایرانی کرونا خواهد بود که به مرحله تولید انبوه می‌رسد.

واکسن‌های کرونای ساخت آمریکا و واکسن کرونای انگلیسی همگی با استفاده از فناوری mRNA تولید شده اند. در حال حاضر اسرائیل تنها جایی است که موفق شده تقریبا تمام جمعیت خود را واکسینه کند. این رژیم از همان ابتدای توزیع واکسن کرونا با عقد قرادادی با شرکت فایزر آمریکا تعداد بالایی از این واکسن را وارد کرد و در عوض وعده داد که نتیجه آزمایش واکسیناسیون عمومی را در اختیار این شرکت قرار دهد.

کانال ۱۲ صدا و سیمای اسرائیل روز یکشنبه اعلام کرده این کشور به مصونیت جمعی دست پیدا کرده است.

زیست‌شناس شاغل در مؤسسه علوم ویزمن، به کانال ۱۲ گفت: «با توجه به اینکه بیش از ۴.۹ میلیون اسرائیلی به طور کامل واکسینه شده‌اند، تعداد موارد روزانه ویروس کرونا ۹۷ درصد کاهش یافته است؛ بنابراین می‌توان گفت که ما به مصونیت جمعی رسیده‌ایم و می‌توانیم محدودیت‌ها را کاهش دهیم.»