افزایش سود بانکی پاشنه آشیل بازار سرمایه

رویداد۲۴ مریم بهنام راد- نرخ سود بازار بین بانکی درحالی مجدداً مسیر افزایشی را دنبال می‌کند که شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی تأکید بر کنترل و مدیریت این نرخ داشتند.

مسئولان بورسی هم امیدوار بودند که با ورود جدی بانک مرکزی به این موضوع شاید تغییری در بازار سرمایه ایجاد و بهانه ریزش‌های پی در پی گرفته شود.

این در حالی است که پیش تر رئیس کل بانک مرکزی در دیدار با رئیس سازمان بورس گفته بود: نرخ سود در بازار بین بانکی، طبیعتا متناسب با عرضه و تقاضا و مکانیزم بازار تعیین می‌شود، اما بانک مرکزی به عنوان بازارساز و در چارچوب سیاست پولی ضدتورمی که به تأئید دولت نیز رسیده است، در این بازار حضور دارد و نرخ سود در این بازار را در چارچوب مشخصی، کنترل می‌کند.

اما باوجود تأکید رئیس کل بانک مرکزی و مصوبه شورای پول و اعتبار برای کنترل نرخ سود بین بانکی، این نرخ تنها سه هفته مسیر نزولی را طی کرد و از دو هفته قبل مجدداً وارد مسیر صعودی شده است.

اما این تغییرات چه تأثیری بر بازار سرمایه دارد. در همین رابطه حمید رضا میر معینی کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: کنترل جریان واردات نقدینگی جدید به بازار موضوعی است که همواره بر آن تأکید شده است، اما ابزار‌هایی برای اجرای کامل آن هنوز از سوی دولت‌ها عملیاتی نشده و بازار سرمایه در خصوص حفظ و جذب نقدینگی جدید با مشکلات زیادی مواجه می‌باشد.

وی ادامه داد: باید پذیرفت افزایش نرخ بهره بانکی رابطه معکوسی با رشد بازار سرمایه دارد؛ زیرا افزایش نرخ بهره منجر به افزایش هزینه فرصت، کاهش ارزش سهام به دلیل کاهش نرخ و همچنین کاهش انگیزه سفته بازی در بازار‌های مالی می‌شود.

میر معینی گفت: ساختار بازار‌های مختلف کشور آنقدر حساسیت روی تغییر جزئی سود بین بانکی ندارد. از این رو این نوسانات نرخ سود خیلی اثر گذار بر جریان نقدینگی کشور ندارد.

بیشتربخوانید: نوسانات بی هدف در بورس

وی ادامه داد: اما افزایش سود بین بانکی تا حد زیادی مانع ورود پول و تقاضای جدید به بازارسرمایه می‌شود و این می‌تواند پاشنه آشیل بزرگی برای بازار به حساب می‌آید.

به گفته این تحلیلگر بازار سرمایه؛ واقعیت مهم این است که تصمیم گیری‌ها برای حل مشکل بازار جامع وکامل نیست. تمام مصوبات و تمیمات جزئی نگر هستند و هیچ یک از این اقدامات نمی‌تواند اهرم موثری برای کنترل بازار‌ها و توسعه راندمان آن‌ها باشد.

وی گفت: در حال حاضر نرخ بهره سود بین بانکی، زیر نرخ تورم است، از این رو تغییرات جزئی نیم – ۱ درصدی نرخ سود بین بانکی آن هم با جریان افزایش نرخ تورم خیلی بر بازار تأثیر گذار نیست.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد:، اما اگر نرخ بهره بانکی با جهش قابل توجهی مواجه شود در این صورت نقدینگی به شدت از بازار سرمایه خارج شده و آسیب جدی به بازار وارد خواهد کرد.

وی تصریح داشت: بانک مرکزی به صورت دستوری به تمام بانک‌ها فشار می‌آورد که اوراقی منتشر شده را خریداری کنند. بانک‌ها به دلایل مختلف که اثرگذار بر عرضه و تقاضای پول است، تغییر نرخ سود تسهیلات یا سود سپرده‌ها ممکن است به‌صورت کوتاه‌مدت دچار کمبود نقدینگی یا مازاد آن شوند.

این تحلیلگر بازار سرمایه تأکید داشت: با کمبود نقدینگی، برخی بانک‌های متقاضی پول وام‌گیرنده می‌شوند و از منابع مازاد نقدینگی سایر بانک‌های دیگر استفاده می‌کنند.

به گفته میر معینی؛ این نوع تبادلات بین بانکی معمولاً خیلی کوتاه‌مدت و در بیشتر مواقع به‌صورت یک شبه (over night) برای تسویه مطالبات بانک مرکزی است و اغلب روز بعد تسویه می‌گردد.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به وضعیت بانک‌ها و کمبود نقدینگی در بازار سرمایه گفت: با رویه بانک مرکزی، احتمال افزایش نرخ سود بین بانکی طی ماه‌های آینده زیاد است و این اقدام می‌تواند فصل جدید ریزش در بازار سرمایه را ایجاد کند.