سونامی فشار روی تهران/ ایران و غرب به دیپلماسی پنهان روی آوردند

رویداد۲۴ علی بیگدلی استاد روابط بین الملل درباره فشار بر روی جمهوری اسلامی ایران و وضعیت مذاکرات احیای برجام توضیحاتی ارائه داد.

به گزارش فرارو، او می‌گوید:

اروپا و آمریکا در تلاش هستند ایران را تحت یک فشار فزاینده قرار دهند تا نه تنها در خصوص مسائل هسته‌ای، بلکه درباره موضوع حضور و عملکرد جمهوری اسلامی در منطقه هم بتوانند اعمال نظر کنند و امتیازاتی دریافت کنند.

هنوز برجام به طور کامل نمرده است و راه‌هایی وجود دارد که بتوان این توافق را احیا کرد. حتی من معتقدم که هرچند نامرتب، اما مذاکراتی در پشت پرده در جریان است. اصلا به طور کلی وقتی جوزف بورل به عنوان یک دیپلمات و سیاستمدار محافظه کار مدعی می‌شود که هنوز برجام نمرده است و می‌توان آن را احیا کرد، پس نباید شک کرد که هنوز این امکان وجود دارد.

جوزف بورل جز افرادی است که در روند دستیابی به توافق هسته‌ای و کاهش تنش میان ایران و اروپا نقش بسیار پررنگ و تاثیرگذاری دارد. حتی می‌توان گفت یکی از دلایل مهم در عدم قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در لیست گروه‌های تروریسی اتحادیه اروپا، همین رایزنی‌های جوزف بورل بود. او بعد از تصمیم پارلمان اروپا، با برخی از مقامات اروپایی دیدار و گفتگو کرد تا مانع از این تصمیم شود؛ لذا من فکر می‌کنم یک دیپلماسی پنهان میان ایشان و مقامات ایرانی نیز در جریان است که بعید نیست در کوتاه مدت خبر‌های جدیدی منتشر شود.

تمام راه‌های رسیدن به توافق برجام یا همان احیای برجام، مسدود نشده است و هر سه طرف به شدت نیاز دارند که توافق مورد نظر محقق شود. آمریکایی‌ها به این توافق نیاز دارند، زیرا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری قرار دارند و دموکرات‌ها خیلی دلشان می‌خواهد در این زمان با یک دستاورد وارد این کارزار سیاسی شوند. اما از طرف دیگر همانطور که می‌بینید، تاکید دارند که برجام از دستور کار آن‌ها خارج شده است. دلیلش هم این است که می‌خواهند با امتیازات بیشتر به این توافق دست پیدا کنند. یعنی کاهش فعالیت ایران در منطقه. هیچ موضوعی برای آن‌ها مهمتر و جذاب‌تر از کاهش تحرکات ایران در منطقه نیست و مسئله موشکی و حقوق بشر در جایگاه‌های بعد از این موضوع قرار می‌گیرند و اولویت‌های بعدی آمریکایی‌ها هستند.

درباره اروپا هم آنچه مشاهده می‌شود، صرفا یک نمایش قدرت است. اروپایی‌ها در تلاش هستند فشار بر ایران را تا حدی افزایش دهند که زمینه برای یک مذاکره و توافق مناسب فراهم شود. البته به نظر من عملا تا این جای کار طرف اروپایی و امریکایی تا حدود بسیار زیادی موفق بودند. آن‌ها سونامی از فشار بر ایران به راه انداختند که به جرات می‌توان گفت طی این ۴۳ سال بی‌سابقه است و ایران هیچ وقت تحت این میزان فشار نبوده است. البته در طرف مقابل تهدید ایران مبنی بر خروج از NPT را هم نباید نادیده گرفت. این دقیقا موضوعی است که اصلا طرف اروپایی و آمریکایی نمی‌خواهند با آن مواجه شوند. زیرا این کار تمام موضوع هسته‌ای و مذاکرات را پیچیده خواهد کرد.

در کنار همه این‌ها ایران هم نیاز به این توافق دارد. شرایط اقتصادی ما به حدی خراب است که ادامه این روند، می‌تواند تبعات داخلی بسیار زیادی داشته باشد. از طرف دیگر همانطور که عرض کردم ما زیر فشار یک سونامی قرار داریم که هرروز قوی‌تر می‌شود و توان ما کمتر؛ لذا اگر می‌خواهیم از زیر این فشار بین‌المللی خارج شویم یا حداقل شدت و حدت آن را کاهش دهیم و یک تغییر مثبت در اقتصاد داخلی ایجاد کنیم، ما هم نیازمند برجام هستیم؛ بنابراین هر سه طرف این معادله به احیای این توافق نیاز دارند. اما تفاوت این است که آن‌ها اهرم فشار و قدرت دارند و می‌توانند به گونه‌ای عمل کنند که ایران را در منگنه قرار دهند.

واقعیت این است که ما دو راه بیشتر نداریم. یکی این است که سعی کنیم مذاکرات را به جریان بیاندازیم و اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها را پای میز مذاکره بکشانیم یا اینکه به سمت کره شمالی شدن پیش برویم. این دو راه نتیجه سیاست خارجی منفعلانه و اشتباهی است که طی این مدت داشتیم. متاسفانه دستگاه دیپلماسی کشور به شدت در این مدت، عملکرد ضعیفی داشت و روز به روز ایران را بیشتر در موضع ضعف قرار داد و حالا دیگر راهی جز همین دو مورد که گفتم، نداریم.