نقد و بررسی سریال فریبا| داستان یک اینفلوئنسر یا فعال فضای مجازی از شبکه سه سیما

رویداد۲۴ | مازیار وکیلی: سریال تلویزیونی فریبا که (پیش از این عفیف نام گرفته بود) به کارگردانی محمود معظمی و فیلمنامه جواد صفوی از تاریخ ۲۲ دی ماه امسال پخش خود را از شبکه سه سیما آغاز کرده است. در این سریال ساناز سعیدی، حمیدرضا پگاه، علیرضا خمسه، نسیم ادبی، فرزاد حسنی، امیر دژاکام و ثریا قاسمی بازی می‌‌‌‌کنند.

سریال فریبا دست روی موضوع حساسی گذاشته و داستان یک اینفلوئنسر یا فعال فضای مجازی بنام فریبا را روایت می‌کند. صدا و سیما پیش از این تنها در یک سریال دیگر بنام سرجوخه به موضوع فضای مجازی و فعالین این حوزه پرداخته بود. در سریال فریبا هم مانند سریال سرجوخه داستان خیلی زود ابعادی امنیتی پیدا کرد تا مشخص شود که صدا و سیما قرار است این بار هم نگاهی امنیتی به فضای مجازی داشته باشد. نگاهی که می‌توان آن را مرتبط به نگاه کلان مدیران سازمان صدا و سیما دانست که فضای مجازی و اینترنت را مهم‌ ترین رقیب خود می‌دانند و قصد دارند با ساخت سریال‌هایی مانند فریبا و بیان مضرات این فضا توجه مخاطب را به سوی خود جلب کنند. در همین ده قسمت ابتدایی که از سریال پخش شده تماشاگر شاهد زندگی زنی است که حضور در فضای مجازی باعث شده تا تعادل میان زندگی شخصی و کاری‌اش به هم بخورد و همین موضوع بحران‌های زیادی را برای او رقم زده است.

سازندگان سریال تلاش کرده‌اند با فیلمبرداری بخش‌هایی از سریال در ترکیه از جذابیت لوکیشن‌های خارجی به نفع تماشایی شدن فریبا استفاده کنند اما این جذابیت‌ها خیلی زود به واسطه ریتم کند و شخصیت پردازی ناپخته سریال رنگ می‏‎‎‎‎‌بازد و فریبا را تبدیل به یک سریال معمول تلویزیون می‌کند. 

یکی از مشکلاتی که تلویزیون در راه نمایش زندگی حقیقی اینفلوئنسرهای فضای مجازی دارد عدم توانایی در نشان دادن سبک زندگی متفاوت این چهره‌ها است. بخشی از این مشکل به موضوع حجاب باز می‌گردد. اکثر اینفلوئنسرهای فعال در فضای مجازی پوششی متفاوت از پوشش رسمی دارند و صدا و سیما نمی‌تواند شخصیت‌های سریالش را با پوشش واقعی آن‌ها نمایش دهد. به همین خاطر طراحی کاراکتر اصلی یعنی فریبا باورپذیر از کار در نیامده و همین عدم باورپذیری باعث شده که مخاطب با شخصیت اصلی این سریال همذات پنداری نداشته باشد. از طرف دیگر بازیگران سریال هم (منهای بازیگران با تجربه‌ای مانند ثریا قاسمی و علیرضا خمسه) نقش‌های خود را به کلیشه‌‌‌ای ترین شکل ممکن ایفا کرده‌اند و می‌توان گفت به طور کلی بازی‌ها جز نقاط قوت فریبا به حساب نمی‌‌آیند. 

نظر منتقدان درباره سریال فریبا 

مازیار دهقان درباره این سریال نوشته است:« سریال «فریبا» با پرداختن به موضوعات روز و معضلات اجتماعی مرتبط با فضای مجازی، سعی در آگاهی‌بخشی به مخاطبان دارد. انتخاب بازیگران باتجربه در کنار چهره‌های جدید، ترکیبی جذاب را ایجاد کرده است. با این حال، موفقیت سریال در گرو نحوه پرداخت به جزئیات داستان و عمق‌بخشی به شخصیت‌هاست.» خبرگزاری مهر ضمن برشمردن نقاط ضعف این سریال درباره آن نوشته است:« شخصیت‌ها هم گاهی از واقعیت دور می‌شوند. خود فریبا و خلق و خویی که در شخصیت پردازی او وجود دارد توانسته به نقش نزدیک باشد اما شخصیت ترنم هنوز در برخی صحنه‌ها بلاتکلیف است. هرچند تا الان فقط ۷ قسمت از سریال روی آنتن رفته است و حتماً باید تا پایان سریال صبر کرد اما شاید به تصویر کشیدن زندگی یک بلاگر، چالش‌هایی که دارد و سبک زندگی او هنوز برای تصویری شدن در تلویزیون ملاحظاتی داشته باشد که باعث محافظه کاری کارگردانان یا فیلمنامه نویسان شود.» روزنامه اطلاعات هم درباره بازی بازیگران این سریال نوشته است:« علیرضا خمسه که ظاهرا به سریال پایتخت هم بازگشته است، می‌تواند با «فریبا» بار دیگر توانایی‌اش را ثابت کند. محمود پاک‌نیت هم که آثار فاخری چون روزی روزگاری، پدرسالار، پس از باران، شب دهم، شهرزاد، دخترم نرگس، گیلدخت و البته یوسف پیامبر را در کارنامه تلویزیونی‌اش به ثبت رسانده، با سریال فریبا به جمع مخاطبان تلویزیون برمی‌گردد تا به قول معروف مشخص شود «دود از کنده بلند می‌شود. شاید بتوان حضور ثریا قاسمی با کوهی از آثار درخشان را نقطه قوت سریال فریبا دانست. به هرحال مردم به قدری از این ستاره خاموش‌شدنی خاطره دارند که تجدید دیدار با ثریا می‌تواند بهانه‌ای برای دنبال کردن هر سریالی از جمله فریبا باشد. سریال فریبا می‌تواند به دنیای جذاب و چالش‌های جدید فضای مجازی و تأثیر آن بر زندگی روزمره نگاهی بیاندازد تا مخاطب از داستان‌ اجتماعی و پلیسی آن لذت ببرد.»