خواهران سعودی چگونه از عربستان گریختند؟

رویداد۲۴ مها و وفا السبیعی به مدت پنج سال در حال برنامه ریزی برای فرار از عربستان سعودی بودند.

این دو خواهر امیدوار بودند روزی از دست خانواده خود خلاص شوند چراکه به گفته ما‌ها و وفا، همواره مورد آزار جسمانی نزدیکانشان بودند و تقریبا از هر نظری تحت کنترل خانواده قرار داشتند.

تسلط مردان خانواده بر این دو خواهر با استفاده از اپلیکیشن موبایل أبشر (Absher) تقویت شده بود. أبشر (در زبان محاوره عرب به معنای خبر خوب/ بله، حاضر است) اپلیکیشنی است که از سال ۲۰۱۰ از سوی وزارت کشور عربستان طراحی شده و برای بسیاری از خدمات دولتی مانند دریافت گواهینامه یا پاسپورت می‌توان از آن استفاده کرد. استفاده از این اپلیکیشن در ظاهر یک گام بزرگ برای مدرنیزه کردن رابطه پادشاهی سعودی با شهروندان این کشور است. اما این همه ماجرا نیست: أبشر خروج زنان به خارج از کشور را به اطلاع «سرپرستان/ قیم‌ها» می‌رساند: پدر، شوهر، جد پدری یا حتی برادر بزرگ‌تر درباره جا‌به‌جایی زنان خانواده تصمیم می‌گیرند.

در واقع مردان سعودی می‌توانند در این اپلیکیشن مشخصات همسران، خواهران و دختران خود را ثبت کنند و اگر آن‌ها خواستار خروج از کشور بودند با یک پیغام از این اقدام مطلع شوند. آن‌ها می‌توانند با استفاده از این اپلیکیشن اجازه سفر به زنان خانواده بدهند یا از سفر آن‌ها جلوگیری کنند.

وقتی این دو خواهر توانستند کشور را ترک کنند همچنان نگران بودند که این اپلیکیشن بتواند مکان آن‌ها را مشخص کند.

مها السبیعی ۲۸ ساله درباره این اپلیکیشن گفت: «این برنامه دشمن زنان است.»

در عربستان زنان از زمان تولد تا مرگ تحت قیومیت مردان هستند و نیاز به یک سرپرست مرد که معمولا پدر، شوهر یا برادر است دارند.

این دو خواهر در تاریخ اول آوریل، شرایط را برای فرار مناسب دیدند. آن‌ها توانستند اپلیکیشن أبشر را فریب دهند و نخستین پرواز عمر خود را تجربه کردند. مها و وفا از ریاض به استانبول رفتند و از آنجا به ترابزون ترکیه سفر کردند. از ترابزون با تاکسی به مرز گرجستان رفتند. هم اکنون آن‌ها در کشور سومی زندگی می‌کنند که نمی‌خواهند کسی از آن مطلع شود.

خواهران السبیعی به خیل فزاینده زنانی پیوستند که برای آزادی‌های بیشتر موفق به فرار از عربستان سعودی شدند.

بسیاری می‌گویند با وجود برخی اصلاحات در قوانین مربوط به حقوق زنان، نظام قیمومت جنسیتی عربستان سعودی بیشترین آسیب را به زنان وارد می‌کند که از جمله آن می‌توان به محدودیت‌ها در سفر اشاره کرد.

مها السبیعی در گفت‌وگویی که ماه آوریل گذشته در نزدیکی اقامتگاه امن خود در خارج از شهر تفلیس گرجستان داشت، گفت: «از اینکه برای چیز‌های کوچک مبارزه کنم خیلی خسته‌ام.»

اپلیکیشن أبشر در ماه‌های اخیر به‌ویژه در ایالات متحده آمریکا مورد انتقاد‌های شدید قرار گرفت. در ماه فوریه گذشته گروهی از نمایندگان دموکرات کنگره در نامه‌ای به شرکت اپل و گوگل خواستار حذف این اپلیکیشن از فروشگاه‌های اینترنتی خود شدند. مدیران این دو غول اینترنتی از پاسخگویی در این زمینه خودداری کردند.

سازمان دیده‌بان حقوق بشر با انتقاد از قوانین قیومیت عربستان می‌گوید دست‌کم از سه مورد اطلاع دارد که زنان سعودی توانستند با دسترسی به گوشی تلفن قیم تنظیمات مربوط به سفر خود را تغییر دهند.

مها و وفا علاقمند نیستند که چگونگی دور زدن اپلیکیشن ابشر را افشا کنند.

در اوایل ماه مه، این دو خواهر توانستند گرجستان را ترک کنند. آن‌ها توانستند یک ماه پس از ورود به کشور سوم، پناهندگی بگیرند. مها و وفا می‌خواهند مکان جدید خود را پنهان کنند تا خانواده هایشان احیانا نتوانند این دو خواهر را پیدا کنند.

خواهران السبیعی درباره خانه جدید خود سخن می‌گویند و کمی از سردرگمی و هیجان‌زدگی خود هم حرف می‌زنند.

وفا می‌گوید: «حس می‌کنم که هنوز خواب می‌بینم.»