ترامپ احساس می‌کند در مورد ایران به بن بست خورده/ تلویحا می‌گوید برجامِ اوباما آنقدر هم بد نیست

رویداد۲۴  آقای ترامپ برای مدتی طولانی از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ به عنوان بدترین توافق تاریخ کشورش نام برده است. او معتقد است که این توافق فاجعه آمیز به اندازه کافی مانع رفتار ایران در منطقه نشده است.

 در ادامه این مطلب آمده است: با وجود این، رئیس جمهور در هفته‌های اخیر تلویحا اشاره کرده است که شاید توافق آقای اوباما آنقدر هم بد نباشد.

آقای ترامپ بار‌ها از ایران درخواست کرده است که به میز مذاکره برگردد. ترامپ جاه طلبی‌های هسته‌ای تهران را به عنوان مهم‌ترین نگرانی خود توصیف کرده است. رئیس جمهور آمریکا روز سه شنبه در کاخ سفید گف: «پیشرفت زیادی انجام شده است و آن‌ها تمایل به گفتگو دارند».

بعضی اوقات به نظر می‌رسد آقای ترامپ به دنبال دست یابی به توافقی است که اساسا شباهت زیادی با توافق مذاکره شده در دولت قبل دارد، اگرچه او هیچ وقت این موضوع را تایید نخواهد کرد. ظاهرا مقامات ایرانی تلاش می‌کنند که نظر او را تغییر دهد. آن‌ها تاکید کرده اند که تنها در صورت برداشته شدن تحریم‌ها و بازگشت واشنگتن به برجام حاضر به مذاکره خواهند بود. بسیاری از مقامات اروپایی هشدار می‌دهند که توافق برجام در آستانه فروپاشی قرار دارد. به همین خاطر شاید آقای ترامپ احساس می‌کند که به بن بست برخورد کرده است و گزینه دیگری پیش روی او وجود ندارد.

آقای جرت بلنک مقام سابق وزارت خارجه آمریکا است که در پیاده سازی توافق برجام نقش داشت. او در مورد شرایط کنونی گفت: «دلیل مخالفت ترامپ با برجام این است که توافق باراک اوباما بود. در صورتی که همین توافق را به رئیس جمهور پیشنهاد کنید و آن را توافق ترامپ بنامید، با اشتیاق از آن استقبال خواهد کرد».

اما پیام‌های ضد و نقیض دولت ترامپ ناشی از تقابل بین دو گروه از مقامات در وزارت خانه‌های دفاع و وزارت خارجه است. آقای ترامپ در ماه مه ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای خارج شد و دوباره تحریم‌های اقتصادی را علیه ایران اعمال کرد. ترامپ معتقد است که مسائل غیرهسته‌ای از جمله حمایت ایران از گروه‌ها نیز باید در توافق هسته‌ای مذاکره می‌شدند. او همچنین به این موضوع اشاره کرده است که برخی بند‌های برجام بعد از چند سال منقضی می‌شوند.

ایران برای یک سال اصطلاحا از سیاست صبر استراتژیک پیروی کرد و به تعهدات خود در چارچوب توافق پایبند ماند. رهبران ایران امیدوار بودند که طرف‌های دیگر برجام از جمله بریتانیا، فرانسه، آلمان و روسیه به وعده‌های خود برای کمک به دور زدن تحریم‌های ترامپ عمل خواهند کرد. اما آن‌ها در عمل نتوانسته اند کمکی برای تهران فراهم کنند. به همین خاطر ایران در هفته‌های اخیر به تدریج برخی تعهدات خود را در چارچوب برجام به حالت تعلیق درآورده است.

تهران اخیرا از محدودیت تعریف شده در توافق برای غنی سازی اورانیوم عبور کرد و قول داده است که در ماه‌های آینده گام‌های بیشتری بر خواهد داشت. آمریکا همچنین تهران را متهم کرد که در حملات اخیر علیه نفتکش‌های تجاری در خلیج فارس نقش داشته، پنتاگون نیز در واکنش به تهدیدات ایران تعداد بیشتری از نیرو‌های آمریکایی را به منطقه اعزام کرده است.

هم زمان با افزایش تنش ها، ترامپ تاکید کرده است که تمایلی به جنگ ندارد. آقای ترامپ می‌گوید که حاضر است بدون هیچ پیش شرطی با ایرانی‌ها مذاکره کند. ماه گذشته ایران یک پهپاد جاسوسی آمریکا را در نزدیکی تنگه هرمز سرنگون کرد. ترامپ در نهایت بر خلاف نظر مشاورانش تصمیم گرفت که به این اقدام تهران واکنش نشان ندهد. در حال حاضر خواسته اصلی مطرح شده توسط ترامپ این است که ایران به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا نکند. در عوض، او قول داده است که به احیای وضعیت اقتصادی ایران کمک کند.

اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند که خواسته‌های ترامپ تا حدود زیادی شبیه به توافق سال ۲۰۱۵ به نظر می‌رسند. ترامپ روز سه شنبه گفت: «آن‌ها نمی‌توانند سلاح هسته‌ای داشته باشند. ما قصد داریم به آن‌ها کمک کنیم. ما دوست داریم که با آن‌ها همکاری کنیم. اما آن‌ها حق توسعه تسلیحات هسته‌ای را ندارند».

آقای ترامپ بعضی اوقات به مسائل دیگر از جمله حمایت مالی ایران از گروه‌های شبه نظامی و برنامه موشکی تهران نیز اشاره می‌کند، اما بیشتر صحبت‌های او بر روی تسلیحات هسته‌ای متمرکز بوده اند.

یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا در مصاحبه با ما گفت که توافق برجام همه نگرانی‌های ما را در مورد برنامه هسته‌ای ایران و رفتار آن‌ها در منطقه برطرف نمی‌کند. او گفت که دولت ترامپ به دنبال توافقی است که در آن نگرانی‌ها در مورد برنامه موشکی و حمایت تهران از تروریسم (!) نیز برطرف شوند.

مقامات اروپایی از درخواست واشنگتن برای پایبند ماندن تهران نسبت به تعهدات خود ابراز تعجب کرده اند. آن‌ها معتقدند که اقدامات اخیر ایران در خلیج فارس قابل پیش بینی بوده است. اروپایی‌ها می‌دانند که خروج ترامپ از برجام عامل ایجاد بحران کنونی بود. اما آن‌ها نگران تشدید تنش‌ها و بی ثبات شدن خاورمیانه هستند.

ظاهرا در حال حاضر دو گروه رقیب در داخل دولت ترامپ وجود دارند. هر دو کمپ برجام را توافقی ضعیف می‌دانند. اما گروه تحت رهبری جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ موضع سرسخت تری را اتخاذ کرده اند. آقای بولتون در گذشته بار‌ها خواستار تغییر حکومت در تهران شده است. ظاهرا هواداران او به دنبال نابودی کامل توافق و تشدید تحریم‌ها علیه تهران هستند.

یکی از مقامات دولت در مورد تفاوت اصلی بین این دو گروه گفت: «آقای بولتون تمایلی برای گفتگو با تهران ندارد. اما گروه دیگر معتقد است که رهبران ایران در نهایت تحت فشار به میز مذاکره باز خواهند گشت». در نتیجه، مقامات آمریکایی پیام‌های ضد و نقیضی را در مورد درخواست‌های خود از تهران منتقل کرده اند.

آقای ترامپ این هفته تاکید کرد که به دنبال تغییر نظامی در ایران نیست. در حاضر حاضر، رهبران ایران به دنبال بهره برداری از اختلافات داخلی در دولت ترامپ و همچنین شکاف بین واشنگتن و کشور‌های اروپایی هستند. هدف تهران از اقدامات اخیر خود، افزایش فشار بر کشور‌های اروپایی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا است.