آخرین پرده از مجادله‌های جنجالی آیت‌الله یزدی

رویداد۲۴ جدال لفظی آیت‌الله یزدی با آیت‌الله آملی لاریجانی دو رییس پیشین قوه قضائیه در حالی به چالش مهمی در کشور بدل شده و واکنش‌های فراوانی در پی داشته است که مجادله‌های لفظی از این دست که یک طرف آن آیت الله یزدی است، پیش از این نیز سابقه داشته است. این مجادله‌ها پس از گذشت مدتی و با میانجیگری دیگر علما و سکوت طرفین فروکش کرده است، برخی از آن‌ها اهمیت تاریخی پیدا کرده اند، اما آخرین جدال مهممترین آن‌ها بوده است.

انتشار سخنان آیت الله یزدی در حضور جمعی از حوزیان بازتاب گسترده‌ای داشته و واکنش‌های زیادی را بر انگیخته است.

آیت الله یزدی در آن سخنان انتقادات تندی از آیت الله آملی لاریجانی رییس پیشین قوه قضائیه، حسن روحانی رییس جمهور و آیت الله علوی بروجردی داشت. یزدی خطاب به حسن روحانی گفت که "اگر نمیتوانی مملکت را اداره کنی، برو کنار. "

او همچنین با اشاره به احتمال اعلام مرجعیت آیت الله علوی بروجردی گفت: "اگر چنین فردی تابلو هم بزند، تابلویش را پایین می‌آوریم؛ هیچ تعارفی هم نداریم، چون مرجعیت نمی‌تواند بازیچه باشد. "

آیت الله یزدی همچنین درباره شایعه نامه آیت الله آملی لاریجانی به رهبر انقلاب و تهدید به مهاجرت به نجف گفت: «خوب بروید، آیا با رفتن شما قم به‌هم می‌خورد؟ شما در قم بودنتان هم خیلی موثر نبود؛ چه رسد که نجف بروید. رییس دفتری که ۱۰ سال، جای مهمی را اداره کرده دستگیر می‌شود، بعد اعتراض می‌کند که چرا گرفتید؟! به اسم مدرسه علمیه، کاخ ساختند! آیا ارث پدرت بود؛ از کجا آوردی ساختی؟»

این اظهارات تند با واکنش از سوی دولت و آیت الله بروجردی روبه رو نشد، اما آملی لاریجانی با نگارش نامه‌ای به آیت الله یزدی به تندی به او تاخت. او گفت: «هیچگاه نگفته که اگر فلانی را دستگیر کنید به نجف می‌روم و هیچگاه از هیچ فرد متخلف یا فاسدی حمایت نکرده و نخواهم کرد.»

لاریجانی در پاسخ به اینکه آیت الله یزدی گفته اند ساختمان حوزه علمیه، ولی عصر شبیه کاخ است، نوشت: «وقتی ساختمان مرکز تحقیقات دبیرخانه خبرگان که با لطایف‌الحیل از دست مسئولین آن وقت درآوردید و به عنوان نائب رئیس مجلس خبرگان محل کار خود قرار دادید، در همین قد و قواره و وزن بود، نفرمودید کاخ ساخته‌اند، بلکه با اشتیاق تمام به آن ساختمان نقل مکان فرمودید.»

او سپس خطاب به آیت الله یزدی گفت: "آیا جز با صدای بلند و داد و قال، به مسئولین و بزرگان توهین کردن و افترا زدن و تحقیر کردن، کار دیگری هم کرده‌اید؟ "

از دو روز پیش تاکنون بسیاری از فعالان سیاسی و مذهبی در کشور به جدال آیت الله یزدی و آیت الله آملی لاریجانی واکنش نشان داده اند. حتی کار به جایی رسیده که آیت الله مکارم شیرازی از مراجع قم با انتشار پیامی خطاب به این دو چهره خواستار عذرخواهی آن‌ها از یکدیگر شده است. آیت الله نوری همدانی نیز در این باره با یزدی و آملی لاریجانی تماس تلفنی برقرار کرد.

همچنین آیت الله جنتی دیر شورای نگهبان نیز با انتشار نامه‌ای از گفت و گوی خود با یزدی و آملی لاریجانی خبر داده است. او در این نامه نوشت: «من امروز در گفتگویی که با این دو بزرگوار داشتم هر دو بر حفظ آرمان‌های انقلاب و ضرورت حفظ و صیانت از ارکان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و نیز پرهیز از اختلافات و بهانه ندادن به دست دشمنان مردم و نظام تأکید داشتند و انشاءالله به زودی هر دو عزیز را در کنار یکدیگر خواهیم دید.»

به این ترتیب ممکن است به زودی شاهد حل و فصل اختلافات میان آیت الله یزدی و لاریجانی باشیم. این اتفاق می‌تواند مانند موارد پیشین حداقل در ظاهر امر رخ دهد و جدال دو طرف متوقف شود.

آیت الله یزدی ۸۸ ساله، دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه است. او سابقه ریاست قوه قضاییه، ریاست مجلس خبرگان رهبری را در کارنامه دارد. او از فق‌های منصوب رهبر انقلاب در شورای نگهبان است.

نامه جنجالی به آیت الله شبیری زنجانی

اما سابقه آیت‌الله یزدی در طرح مسائل جنجالی و انتقاد از چهره‌های شناخته شده طولانی است. پیش از ماجرای اخیر او سال گذشته نامه‌ای خطاب به آیت الله شبیری زنجانی از مراجع تقلید قم نوشت و از اینکه این مرجع تقلید با رییس دولت اصلاحات دیدار کرده بود به شدت انتقاد کرد.

یزدی از آیت الله شبیری زنجانی خواست که شئون مرجعیت را رعایت کند. او در این نامه تاکید کرد "چگونه می‌شود، حضرتعالی که فرصتی برای ملاقات با هیات رئیسه مجمع عمومی اساتید را ندارید، فرصت می‌کنید در منزل آقایی در تهران حاضر شوید و با این آقایان ملاقات داشته باشید! "

این نامه انتقادات فراوانی به دنبال داشت و برخی چهر‌های شاخص حوزه آن را زیر سوال بردند. حتی کار به جایی رسید که آیت الله علوی گرگانی، از مراجع تقلید نیز در تماس با آیت الله شبیری و در انتقادی تلویحی از نامه آیت الله یزدی گفت که تبادلات میان بزرگان باید محترمانه و مخفیانه باشد.

ظاهرا آیت الله یزدی برآوردی از میزان واکنش‌ها به این نامه خود نداشت؛ از همین رو، با افزایش انتقاد‌ها از او، بیانیه‌ای به نام مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم صادر شد که در آن با حمله به منقدان آیت الله یزدی نوشته شده بود: «گروهی در پی بهانه‌ای برای زدودن غبار از چهره فتنه‌گران هستند.»

با این حال، تردید‌هایی درمورد اینکه آیا این بیانیه واقعا از سوی مجمع عمومی جامعه مدرسین صادر شده بود یا خیر ایجاد شد. آیت الله سید محمد غروی، عضو ارشد جامعه مدرسین در گفتگویی از این بیانیه اظهار بی‌اطلاعی کرد.

با تداوم حواشی مربوط به آن نامه، دفتر آیت الله شبیری زنجانی در اطلاعیه‌ای عنوان کرد که درباره این نامه «تاکنون هیچ موضعی اتخاذ نکرده است». حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا باباخانی درباره نظر حضرت آیت الله شبیری زنجانی درخصوص این نامه به شفقنا گفت: «دفتر یا حضرت آیت الله شبیری زنجانی نظری در خصوص این نامه ندارند و طلاب و شاگردان ایشان، پاسخ می‌دهند.» او تصریح کرد: "هم دفتر و هم حضرت آیت الله موضع خاصی نداشته و فعلا سکوت را پیش گرفته اند. "

به این ترتیب با سکوت آیت الله شبیری زنجانی و واکنش‌های تند به آیت الله یزدی ماجرا آرام آرام فروکش کرد و دیگری پیگیری نشد.

رقابت پر حاشیه با آیت الله هاشمی رفسنجانی

آیت الله محمد یزدی در سال ۸۸ نیز پای به میدان مجادله با آیت الله هاشمی رفسنجانی گذاشت. او در موارد متعددی از رفتار سیاسی و سخنان آیت الله هاشمی رفسنجانی انتقاد کرد. این انتقادات پس از مواضع هاشمی رفسنجانی درباره انتخابات جنجالی دوره دهم ریاست جمهوری مطرح شد.

یزدی نامه هاشمی پیش از انتخابات سال ۸۸ به رهبر انقلاب را تلاشی برای "انقلاب مخملی" خوانده بود. او در آن مقطع مدام از دولت احمدی نژاد حمایت می‌کرد.

یزدی درباره اینکه آیت الله هاشمی پس از انتخابات ۸۸ در نماز جمعه حاضر نشد، گفته بود: "اگر ایشان بعد از انتخابات می‌خواست نماز جمعه بیاید اصلا نمی‌توانست و شرایط به گونه‌ای بود که اصلا برایش امکان نداشت که نماز جمعه بیاید. "

در مورد دیگری از سخنان آیت الله یزدی علیه هاشمی رفسنجانی، در زمستان سال ۸۸ با نقل جمله‌ای از هاشمی رفسنجانی مبنی بر اینکه "رهبری را فرد اصلح برای حل مشکلات می‌دانم" او را به توهین به رهبری متهم کرد.

یزدی گفته بود: "رهبری بار‌ها و بار‌ها بر خودداری خواص از دو پهلو حرف زدن تاکید کرده اند و ایشان در سخنان خود بار‌ها خواسته اند که هاشمی به آغوش نظام بازگردد، ولی هاشمی با موضع گیری‌های خود هر روز از نظام دورتر می‌شود. "

هاشمی رفسنجانی در پاسخ به این اظهارات گفت: "همانگونه که قبلا هم گفتم جوابم تاکنون به سخنان توام با عصبانیت و غرض آلود ایشان سلام بوده است، ولی با صحبت‌های دیروز ایشان و اطلاعات رسیده، این بار بوی توطئه به مشام می‌رسد. "

هاشمی مهم‌ترین دلیل آن حملات را مواضع خود درباره لزوم رعایت حقوق مردم و همچنین دفاع از شخص رهبری و پرهیز از افراط بر اساس عقیده و اعتقاد قلبی اش برشمرد.

درآن مقطع اختلاف آیت الله هاشمی و یزدی آرام آرام فروکش کرد. حداقل به صورت علنی کمتر از آن صحبت شد. ظاهرا در آن ماجرا نیز پادرمیانی برخی چهره‌ها باعث شد که حملات آیت الله یزدی و پاسخ‌های هاشمی رفسنجانی متوقف شود.

با این حال میان آن‌ها همیشه حالت رقابت وجود داشت. این رقابت در اسفند ماه سال ۹۳ اوج گرفت. جاییکه پس از درگذشت آیت الله مهدوی کنی رییس وقت مجلس خبرگان آیت الله محمد یزدی برای ریاست این مجلس کاندیدا شد و هاشمی رفسنجانی نامزد شد و تلاش کرد که یزدی رییس خبرگان نشود، اما شکست خورد. هاشمی در دوبار رای گیری فقط ۲۵ رای کسب کرد و یزدی رییس مجلس خبرگان شد.

اما دقیقا یک سال بعد یعنی در انتخابات اسفند ماه سال ۹۴ آیت الله یزدی نامزد انتخابات خبرگان از تهران شد که با شکست سختی مواجه گردید. لیست پیشنهادی هاشمی رفسنجانی و اصلاح طلبان در تهران توانست موفق شود و آیت الله یزدی هفدهمین رای انتخابات را کسب کرد و از رسیدن به مجلس خبرگان باز ماند.

او در آخرین نطقش در خبرگان گفت: "خوشبختانه برای دوره پنجم خبرگان من رأی نیاوردم و در آینده در خدمتتان نیستم و از این اتفاق خوشحالم. "