راه حل پیش‌روی آمریکا، مذاکره است، اما نه بر سر یک توافق جدید هسته‌ای

رویداد۲۴ انتشار مطالب رسانه‌های خارجی با هدف اطلاع رسانی از نوع نگاه و برداشت آنان از تحولات صورت می‌گیرد و به منزله تایید آن از سوی «انتخاب» نیست.

آرون دیوید میلر در پولتیکو نوشت: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا گزینه ایده آلی برای واکنش نشان دادن به حملات اخیر علیه تاسیسات نفتی سعودی ندارد. تعدادی از مقامات دولت معتقدند که عدم واکنش آمریکا به طور جدی به اعتبار کاخ سفید خدشه وارد خواهد کرد. آن‌ها معتقدند که واشنگتن باید در مقابل اقدامات تهران بایستد و از شرکای منطقه‌ای خود دفاع کند. اما اقدام نظامی مستقیم آمریکا علیه ایران می‌تواند عواقب بدتری داشته باشد، زیرا احتمال خارج شدن کنترل اوضاع از دستان دو طرف افزایش پیدا می‌کند.

در ادامه این مطلب آمده است: دولت‌های آمریکا در دوره‌های گذشته همیشه نگران اوضاع امنیتی خاورمیانه بوده اند. ما معتقدیم که تنها راه ممکن برای خروج از بحران کنونی مذاکره است. در صورتی که تهران و واشنگتن راهی برای کاهش دادن تنش در خلیج فارس پیدا نکنند، احتمال درگیری نظامی بین دو کشور افزایش خواهد یافت.

البته دیپلمات‌های آمریکایی نباید به دنبال مذاکره بر سر یک توافق هسته‌ای جدید باشد. در شرایط کنونی دست یابی به چنین هدفی با توجه به سطح بی اعتمادی بین دو کشور بعید به نظر می‌رسد. در عوض، دو طرف با برداشتن گام‌های کوچک بیشتر باید به فکر کاهش تنش و جلوگیری از بروز جنگ در منطقه باشند.

عناصر تندرو در آمریکا دو استدلال برای پشتیبانی از اقدام نظامی علیه ایران ارائه می‌کنند. اول، آن‌ها معتقدند که بی تفاوتی نسبت به اقدامات اخیر تهران را جسورتر خواهد کرد تا در آینده دست به اقدامات دیگری بزند. دوم، دولت‌های آمریکا از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ به طور صریح اعلام کرده اند که محافظت از جریان آزاد نفت در خلیج فارس یکی از منافع حیاتی کشور خواهد بود. مطابق با این دیدگاه، هدف از حملات اخیر اختلال در جریان صادرات نفت عربستان بوده است و آمریکا باید از متحد منطقه‌ای خود دفاع کند.

برخی تحلیلگران نیز شرایط کنونی را با جنگ اول خلیج فارس مقایسه می‌کنند. دولت جرج اچ دبلیو بوش برای خارج کردن نیرو‌های عراقی از کویت عملیات طوفان صحرا را در سال ۱۹۹۱ آغاز کرد. اما این دو موقعیت شباهتی به یکدیگر ندارند. عراق بیش از ۱۰۰ هزار سرباز به داخل خاک کویت فرستاد و تلاش کرد تمام زیرساخت‌های نفتی این کشور را نابود کند. علاوه بر این، دولت بوش برخلاف ترامپ توانست حمایت جامعه بین المللی را برای بیرون راندن نیرو‌های صدام حسین از کویت جلب کند. اما جنگ اول خلیج فارس از یک لحاظ می‌تواند تجربه خوبی برای رهبران آمریکا باشد. باید توجه داشته باشیم که عملیات طوفان صحرا آمریکا را وارد یک جنگ سی ساله با عراق کرد. این جنگ تریلیون‌ها دلار برای آمریکا هزینه به دنبال داشت. در شرایط کنونی نیز هر گونه اقدام نظامی علیه تهران احتمالا بی پاسخ نخواهند ماند. در نتیجه شاهد تشدید درگیری در کل منطقه خواهیم بود.

اما چنانچه آمریکا واقعا به دنبال محافظت از جریان آزاد نفت در آب‌های خلیج فارس است، حمله به مواضع ایران می‌تواند نتیجه معکوسی برای ما به دنبال داشته باشد. نیرو‌های ایران به راحتی میتوانند در جریان عبور و مرور نفت کش‌های تجاری اختلال ایجاد کنند. تشدید تنش در منطقه به افزایش شدید قیمت انرژی در بازار‌های جهانی منجر خواهد شد. در شرایط کنونی مذاکره بهتر می‌تواند منافع آمریکا را برآورده کند. حتی متحدان اروپایی و عربی آمریکا از جمله عربستان و امارات از رویکرد نظامی حمایت نمی‌کنند.

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا حملات هفته گذشته را یک اقدام جنگی توصیف کرده بود. اما این واقعیت نباید فراموش شود که عربستان قربانی این حملات بوده است و واشنگتن هیچ تعهدی برای دفاع از منافع سعودی‌ها ندارد. البته در صورتی که سعودی‌ها تصمیم بگیرد که حملات [ادعایی]ایران را تلافی کنند، ترامپ می‌تواند حمایت لجستیکی یا عملیاتی را در نظر بگیرد.

اما جهان بینی و دیدگاه‌های شخصی رئیس جمهور آمریکا نیز می‌تواند به موفقیت دیپلماسی کمک کنند. او خود را بهترین معامله گر دنیا می‌داند. ترامپ بار‌ها در گذشته نشان داده است که تمایلی به استفاده از گزینه نظامی ندارد. اما در شرایط کنونی ظاهرا او استراتژی مشخصی برای موفق شدن ندارد. ترامپ بار‌ها پیشنهاد گفتگو با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران را مطرح کرده است. بسیاری از تحلیلگران سیاسی بعد از خروج جان بولتون، مشاور امنیت ملی تندروی رئیس جمهور از شورای امنیت ادعا کردند که رئیس جمهور احتمالا رویکرد جدیدی را در قبال تهران اتخاذ خواهد کرد. علاوه بر این، یک دستاورد دیپلماتیک می‌تواند شانس ترامپ برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده را افزایش دهد. او به خوبی می‌داند که تشدید تنش و افزایش قیمت نفت و گاز می‌تواند برای کمپین انتخاباتی او دردسرساز باشد.

در شرایط کنونی آشکار است که دولت ترامپ باید یک استراتژی مشخص برای از سرگیری مذاکره با تهران برای خود تعریف کند. البته بدون شک احتمال دست یابی به یک توافق جامع در مورد حوزه‌های مختلف پایین خواهد بود. دو طرف تمایلی برای عقب نشینی از برخی مواضع تمامیت خواهانه و غیرواقع گرایانه خود نشان نمی‌دهند. با وجود این، تهران و واشنگتن میتوانند نقشه راهی را برای کاهش تنش در خلیج فارس و جلوگیری از بروز درگیری نظامی ترسیم کنند. چنین توافقی مانع حملات [ادعایی]بعدی ایران علیه تاسیسات انرژی خواهد شد و جریان آزاد نفت در خلیج فارس را تضمین خواهد کرد.

رئیس جمهور آمریکا در ابتدا باید به طور صریح به ولیعهد عربستان هشدار دهد که کشورش برای دفاع از منافع سعودی‌ها وارد جنگ با ایران نخواهد شد. البته ارتش آمریکا می‌تواند به برطرف کردن نقاط ضعف سامانه‌های دفاع موشکی و تقویت قابلیت‌های سایبری عربستان کمک کند. اما آمریکا تنها در صورتی دست به اقدام نظامی علیه مواضع ایران خواهد زد که سربازان آمریکایی در منطقه مورد هدف قرار بگیرند یا اینکه نیرو‌های ایرانی مانع عبور و مرور کشتی‌های تجاری از تنگه هرمز شوند.

در هفته‌های اخیر فرانسه یک بسته اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری را به منظور قانع کردن ایران برای باقی ماندن در توافق هسته‌ای پیشنهاد کرده است. تحریم‌های آمریکا زندگی روزمره را برای مردم ایران دشوارتر کرده اند. به همین خاطر دولت ترامپ باید برداشتن بخشی از این تحریم‌ها را مد نظر قرار دهد. برای مثال، واشنگتن به تهران اجازه دهد که بخشی از صادرات نفت خود را در ازای پایبند ماندن به تعهدات هسته‌ای خود از سر بگیرد. دو طرف می‌توانند از این طریق زمینه مناسبی برای ادامه گفتگو‌ها در مورد مسائل دیگر فراهم کنند.

دو طرف همچنین می‌توانند گام‌های دیگری از جمله آزادی شهروندان‌های زندانی را برای کاهش تنش و اعتماد سازی بردارند. در صورتی که ایران آمادگی لازم برای متوقف کردن اقدامات تحریک آمیز خود در سرتاسر منطقه را داشته باشد، آمریکا نیز به تدریج می‌تواند بخشی از نیرو‌های نظامی خود را از خلیج فارس خارج کند.