یافته‌های جدید درباره کووید۱۹/ چرا علائم کرونا در برخی بیماران تا چند ماه باقی می‌ماند؟

رویداد۲۴ نشریه اکونومیست در یادداشتی به نتیجه تحقیقات دانشمندان بر روی دلایل طولانی شدن علائم بیماری کرونا در برخی موارد اشاره کرده است. این نشریه یادداشت خود را با یکی از موارد آغاز کرده و نوشته: لورا که در دهه سوم زندگی‌اش است از ماه مارس متوجه بروز علائم کرونا شد. او در ابتدای بیماری علائم یک آنفولانزای سخت شامل سرفه‌های خشک، تب، تنگی نفس، از دست رفتن قدرت بویایی و حالت تهوع وحشتناک و بیحالی را تجربه کرده است. بعد از سه هفته استراحت همه این علائم رو به بهبودی گذاشت، اما وی ۵ ماه بعد از شروع بیماری هنوز به طور کامل درمان نشده است. بعضا این علائم برای یک یا دو هفته کاملا از بین می‌روند، اما دوباره برمی‌گردند. او می‌گوید این علائم بعضا به حدی سخت می‌شود که نمی‌تواند راه برود، چون نفس تنگی می‌گیرد.

در ماه مارس گذشته (اسفند ماه) بیماری کوید-۱۹ کشور به کشور سرایت کرده و پزشکان بر روی حفظ جان بیماران تمرکز کردند. سرعت انتقال و همرسانی داده‌ها و دانش، آزمایشات پزشکی و تجربی تلفات این بیماری را بعد از گذشت ۶ ماه کمتر کرده. در بریتانیا نیمی از بیمارانی که در آی سی در ماه آپریل بستری می‌شدند جانشان را از دست می‌داند. در اواخر ماه ژوئن نرخ مرگ و میر بیماری کمتر از ۳۰ درصد شد. کاهش مرگ و میر در همه گروه‌های سنی دیده می‌شد.

 

اکونومیست می‌نویسد: پزشکان در این مدت چیز‌های زیادی در یافته‌اند. آن‌ها متوجه شدند که نباید به سرعت بیماران کرونا را زیر ونتیلاتور ببرند چرا که منجر به آسیب‌های جدی به ریه می‌شود. پروتکل‌های درمانی با اضافه شدن داروی دگزامتازون به دارو‌های موثر که می‌تواند سیستم ایمنی بدن را افزایش دهد ارتقا پیدا کرده و نرخ بهبود بیمارانی که نیاز به اکسیژن داشتند نیز بالاتر رفته است.

 

در شرایط ثبات کنونی پزشکان و دانشمندان بر روی افرادی که از بیماری جان سالم به در برده‌اند تمرکز کرده‌اند. کسانی مانند لورا که بعد از گذشت مدت‌ها هنوز علائم بیماری را دارند. کسانی که آنقدر بیمار نبودند که بستری شوند، اما هنوز بهبودی کامل نیز پیدا نکرده و به زندگی عادی بازنگشته‌اند.

 

در بیشتر موارد، کوید-۱۹ یک بیماری مختصر است. بین یک سوم تا نیمی از مبتلایان هرگز متوجه علائم بیماری هم نمی‌شوند. در کسانی که علائم هم بروز می‌کند عمدتا بعد از گذشت دو تا سه هفته استراحت در منزل همه علائم مرتفع می‌شود. در اروپا تنها ۳ تا ۴ درصد بیماران نیاز به بستری شدن دارند.

---

بیشتر بخوانید:توصیه جدید سازمان بهداشت جهانی: کودکان بالای ۱۲ سال ماسک بزنند

اما همزمان مشخص شده برخی از افرادی که قبلا مبتلا شده‌اند برای مدت چند ماه علائم را مشاهده کرده‌اند. طولانی شدن دوره ریکاوری برای بیماران چیز معمولی نیست. تحقیقات نشان می‌دهد تعداد افرادی که برای مدت طولانی از علائم کرونا رنج برده‌اند بیشتر از بیمارانی است که بیماری‌هایی نظیر آنفولانزا را مدت‌های طولانی داشته‌اند.

 

از طرفی پزشکان می‌گویند مشکلات بعدی این بیماران نیز متنوع بوده و مواردی نظیر مشکلات ریه، قلب و روانی را شامل می‌شود. گزارش‌های مربوط به طولانی شدن بیماری از همان روز‌های اول پندمی کرونا وجود داشت، اما با ابتلای ۲۲ میلیون نفر از جمعیت جهان به این ویروس و با تجربه چندین مورد پیک بیماری در کشور‌های ثروتمند جهان، الگو‌های آماری در مورد اثرات طولانی مدت کرونا بهتر نمایان شده است.

 

به گزارش رویداد‌۲۴ یک نشریه پزشکی در بریتانیا در تاریخ ۱۱ آگوست به این نتیجه رسیده که تقریا ۶۰ هزار نفر از مبتلایان در بریتانیا مدت ها است علائم کرونا را دارند. یکی از عواملی که می‌تواند منجر به طولانی شدن مشکلات بیماری کرونا باشد شدت بیماری است. «ایال هال» مدیر مرکز تحقیقات پزشکی دانشگاه ناتینگهام می‌گوید ۳۰ تا ۵۰ درصد بیمارانی که به دلیل ابتلا به ویروس کرونا بستری شده‌اند بین ۶ تا ۸ هفته بعد از ترخیص هم علائم قابل توجهی داشتند. این نرخ برای بیمارانی که در آی سی یو بستری شدند بالاتر است.

 

اما حتی افرادی که بیماری را به صورت خفیف گرفته‌اند هم شامل این مشکلات می‌شوند. بر اساس داده‌های مبتنی بر ردیابی بیماران در آمریکا و انگلیس بیش از ده درصد این افراد هم برای مدت بیش از سه هفته علائم را احساس می‌کنند. بیحالی، تنگی نفس، بدن درد و مشکلات شناختی که بعضی آن را «مه مغزی» توصیف می‌کنند از جمله علائمی است که برای مدت طولانی باقی می‌مانند.

 

«آویندرا نیت» از انستیتوی ملی بهداشت آمریکا می‌گوید برخی بیماران برای مدت طولانی از بیماری‌های نظیر دیابت یا اختلال عملکرد تیروئید رنج می‌برند. برای دیگران نیز علائم شبیه به مواردی است که در سندرم خستگی مزمن دیده می‌شود. دلایل بیولوژیکی این سندروم هنوز مشخص نیست، اما داده‌های آمریکا نشان می‌دهد سه چهارم این موارد در اثر عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی رخ می‌دهند.

 

یک فرضیه این است که این سندروم نتیجه تضعیف سیستم ایمنی بدن بعد از یک دوره مبارزه با عفونت است. شاید ویروس کرونا نیز چنین واکنش‌هایی را در بدن بربی‌انگیزد. ویژگی بارز بسیاری از کیس‌های بیمار کرونا آسیب به ریه‌ها است. التهاب تهاجمی منجر به از بین رفتن بافت ریه و تشکیل اسکار یا بافت جوشگاه در ریه می‌شود. همین مساله مانع از رسیدن اکسیژن به خون می‌شود. این عوامل سبب می‌شود حتی یک ورزش سبک هم به تنگی نفس منجر شود. تحقیقات بر روی بیماران کرونایی که ار بیمارسان مرخص شده‌اند نشان می‌دهد ۲۰ تا ۳۰ درصد افراد دچار اختلال جریان اکسیژن شده‌اند.

 

دکتر هال می‌گوید افراد عمدتا در ۸۰ درصد موارد به سرعت بهبود پیدا می‌کنند، اما ۲۰ درصد باقیمانده سه تا ۶ ماه درگیر علائم می‌مانند و برخی موارد نیز این آسیب به ریه آنقدر طولانی می‌شود که با گذشت زمان بدتر شده و به یک بیماری مزمن و خطرناک در آینده تبدیل خواهد شد. مشکلات تنفسی ناشی از کرونا می‌تواند منجر به لخته شدن خون نیز شود. لخته‌ها جلوی جریان خون را می‌گیرند و جذب اکسیژن سخت‌تر نیز خواهد شد.

 

به گزارش رویداد‌۲۴ بیماری کرونا به قلب نیز آسیب وارد می‌کند. این ویروس می‌تواند منجر به التهاب بافت‌هایی که اعضای بدن را احاطه کرده‌اند و همچنین رگ‌های خونی که مواد مغذی را به بدن می‌رسانند شود. این فرآیند ماهیچه‌های قلب را تضعیف کرده و در نهایت منجر به نارسایی قلبی خواهد شد. لخته شدن خود برای قلب نیز مضر است. این لخته‌ها مانع از خون‌رسانی قلب به رگ‌ها می‌شوند و در طول زمان ماهیچه قلب تضعیف خواهد شد.

 

هنوز کسی دقیقا از عوارض قلبی ناشی از کرونا مطلع نیست. اما «کلاید یانسی» یک متخصص قلب و عروق در دانشگاه ایلینویز می‌گوید اخبار رسیده از آلمان نگران کننده است. نتیجه یک تحقیقات با استفاده از اسکن‌های ام آر آی نشان می‌دهد کرونا منجر به التهابات و تغییرات دیگر قلبی شده است. تغییرات مختصر بوده، اما حتی یک صدمه جزئی به قلب هم ممکن است به نارسایی قلبی منجر شود.

 

کمترین دانسته‌ها درباره تاثیرات بلند مدت کرونا بر مغز است. بیمارانی که علائم کرونا را برای مدت طولانی داشته‌اند از سردرد، سوزن سوزن شدن اعضای بدن و بی حسی در پا و سایر مشکلات عصبی شکایت داشتند. مشکلاتی که می‌تواند نشان دهنده وجود اختلال در عملکرد سیستم عصبی باشد که منجر به ضربان قلب نامنظم، خشکی دهان و مشکلات دستگاه گوارش می‌شود.

 

هنوز علت دقیق بروز بسیاری از علائم بیماری کرونا نامشخص است. مثلا دلایل کربویی در بیماران کرونا هنوز مشخص نیست. این کربویی بعضا در برخی موارد سبب شده بعد از بهبود علائم افراد بو‌ها را جور دیگری احساس کنند. تا این لحظه بهترین پیشنهادی که به افرادی که برای مدت طولانی بعد از بهبود بیماری علائم کرونا را داشته‌اند این است که به توانبخشی ریه یا قلب رجوع کنند.

 

این درمان‌ها و تراپی‌ها کیفیت تنفس بیماران را بهبود می‌بخشد. بریتانیا، بلژیک و برخی دیگر از کشور‌ها برنامه‌های ویژه توانبخشی برای بیمارانی که از کرونا خلاص شده‌اند ترتیب داده‌اند.

 

داده‌های بیشتری در این زمینه در راه است. مطالعات آمریکا، بریتانیا، چین و اروپا بر روی هزاران بیمار ثبت شده و نتایج اولیه آن ظرف چند ماه آینده منتشر می‌شود. اما فعلا و تا مدتی نامعلوم، کسانی که از تاثیرات طولانی مدت بیماری کرونا رنج می‌برند باید برای مدتی با علائم فیزیکی و حتی عدم اطمینان در مورد مدت زمان طولانی شدن این علائم دست و پنجه نرم کنند.