همه زنان ریاست جمهوری ۱۴۰۰ / از شیرین عبادی تا شهیندخت مولاوردی
رویداد۲۴ از زمانی که کدخدایی گفته بود زنان میتوانند برای انتخابات ریاست جمهوری نامزد شود، این سوال برای فعالان سیاسی مطرح شده بود که اگر بنا به معرفی نامزد زن باشد، مهمترین آنها چه کسانی هستند. اگرچه وقتی حتی زنان برای تصدی پست استانداری شانسی ندارند، طبیعی است که احتمال ریاست جمهوری آنها تقریبا نزدیک به صفر باشد. با این حال در این گزارش وضعیت هشت نفر از زنان مهم عرصه سیاست ایران را بررسی کردهایم. افرادی که اگر روزی سیاست چهره زنانهای داشته باشد، میتوانند گزینههای موثر در انتخابات ریاست جمهوری در ایران باشند.
۱) شهیندخت مولاوردی، ایدهآل اصلاح طلبان
اصلاح طلبان در انتخابات مجلس یازدهم اصلاح طلبان قصد داشتند مولاوردی را به عنوان سرلیست خود معرفی کنند، اما شورای نگهبان به او حتی اجازه نامزدی در انتخابات را نداد. مولاوردی از فعالان حقوق زنان بود که به خاطر قانون منع به کارگیری بازنشستگان از دولت روحانی بیرون آمد. او حزب کوچکی به نام جمعیت دفاع از حقوق بشر زنان نیز راه اندازی کرده است. مولاوردی در انتخابات مجلس یازدهم رد صلاحیت شد و بعید است شورای نگهبان صلاحیت او را برای انتخابات ریاست جمهوری تایید کند. مولاوردی فعلا با ماجرای عجیب محکومیت به خاطر قرارداد دولت با سازمان ملل روبرو شده است.
۲) مرضیه وحید دستجردی، چهره اصولگرایان
در حالی که عموما اصولگرایان کمتر از اصلاح طلبان به زنان برای حضور در مسئولیتها فرصت دادهاند، اما تنها وزیر زن در تاریخ جمهوری اسلامی از میان اصولگرایان است. دستجردی اتفاقا در انتخابات سال گذشته جمنا هم رای بالایی به دست آورد و مورد اطمینان اصولگرایان سنتی، اصولگرایان مدرن و حتی احمدی نژادی هاست. با این حال ایده رئیس جمهور زن برای اصولگرایان آنقدرها جذابیت ندارد.
انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ تنها دورهای بود که برخی چهرههای سنتی هم از حضور زنان حمایت کردهاند، با این حال اینکه این حمایت در جریانهای سیاسی ایران به عمل تبدیل شود، فعلا دور از ذهن است.
بیشتر بخوانید: زنان، انتخابات ۱۴۰۰ و این بازی تکراری آقای سخنگو!
۳) شیرین عبادی، گزینه منتقدان
عبادی وکیل دادگستری و تنها ایرانی برنده جایزه نوبل است و سالهاست یکی از زنان فعال در داخل و از مقطعی خارج از کشور بوده است. نامزدی شیرین عبادی البته در سیاست ایران غیر ممکن است، اما منتقدان نظام نظر موافقی نسبت به شیرین عبادی دارند.
۴) الهه کولایی سخنگوی دولتی که تشکیل نشد
در انتخابات سال ۸۴، مصطفی معین تصمیم گرفت معاون اول و سخنگوی ستاد خود را معرفی کند. به این منظور محمدرضا خاتمی به عنوان معاون اول و الهه کولایی به عنوان سخنگو انتخاب شدند. معین در انتخابات ۸۴ پیروز نشد و کولایی هم از دولت بازماند و از همان سال به دانشگاه بازگشت و البته فعالیتهای سیاسیاش را نیز ادامه داد.
الهه کولایی استاد دانشگاه تهران است و بعد از سال ۸۸ به سیاستمدارن نزدیک به محمدرضا عارف نزدیک شده است. البته کولایی هم از مجلس هشتم به بعد برای ورود به مجلس رد صلاحیت شده است و بعید است بتواند نامزد انتخابات شود.
۵) معصومه ابتکار، گزینه خط امام
دانشجویان پیرو خط امام، یک جریان موثر در گروههای اصلاح طلب هستند. از آن جمع معصومه ابتکار مشهورترین زن بود که سابقه معاونت دو رئیس جمهور و عضویت شورای شهر تهران را هم در کارنامه دارد. ابتکار برای انتخابات ۱۴۰۰ میتواند یک گزینه جدی باشد چرا که بر خلاف دیگر چهرهها، سابقه رد صلاحیت نداشته است. ابتکار یک بار سال ۹۲ به عنوان گزینه بخشی از جریان اصلاح طلب برای شهرداری تهران هم مطرح شده بود، اما در نهایت به این مسئولیت نرسید.
۶) پروانه سلحشوری، سیاستمدار توییتری
اگر سیاستمداران دیگر این فهرست قدیمی هستند، سلحشوری جدیدترین چهره جریان اصلاح طلب است که اتفاقا در توییتر هم طرفداران زیادی دارد. سلحشوری، در زمان نمایندگی و بعد از آن در بسیاری موارد صحبتهایی کرده است که با استقبال جریان اصلاح طلب و منتقد مواجه شده است. اخیرا عبدالله ناصری هم پیشنهاد کرده است فردی مثل سلحشوری از طرف اصلاح طلبان نامزد انتخابات شود.
۷) فائزه هاشمی، زن ایده آل کارگزاران
کارگزاران سازندگی همیشه اعتقاد دارد برای هر مسئولیتی یک نفر از خانواده هاشمی رفسنجانی میتواند ایفای نقش کند. درباره انتخابات ۱۴۰۰ هم وقتی بحث حضور زنان مطرح شد، دختر آقای هاشمی جدیترین گزینه بود. فائزه البته رادیکالترین فرزند هاشمی هم محسوب میشود و رفتارهایی مثل حضور در منزل یک زندانی بهایی، او را در موقعیتی متفاوت قرار داده است. او هم مثل بسیاری چهرههای دیگر این فهرست سابقه رد صلاحیت در انتخابات مجلس را دارد.
بعید است جریانهای سیاسی کشور روی یک گزینه زن توافق کنند و همچنین بعید است زنی بتواند با تکیه بر احزاب زنانه، ستادی کشوری سازماندهی کند. زنان ایران برای انتخابات هنوز به ابتدای راه نرسیده اند. اما مقایسه این فهرست با مردان حاضر در عرصه انتخابات شاید این را نشان دهد که لااقل از مردان در موقعیت مشابه چیزی کم ندارند.
نمیتوان از ریاست جمهوری زنان در ایران سخن گفت و نامی از اعظم طالقانی نیاورد. دختر مرحوم طالقانی، بارها و بارها نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد تا به روند رد صلاحیت زنان اعتراض کند. وی مدتی پیش درگذشت و فرماندار تهران حتی با نامگذاری یک خیابان به نام او مخالفت کرد، اما اگر روزی زنی به عنوان نامزد ریاست جمهوری ایران معرفی شود، بی شک یکی از دلایل آن، تلاشهای اعظم طالقانی بوده است.