قوای سه گانه فهم مشترکی از قانون اساسی ندارند/ بعد از ۴۰ سال میتوان یک بار دیگر رفراندوم برگزار کرد
رویداد۲۴حسن روحانی صبح دوشنبه در همایش حقوق اساسی و شهروندی گفت: ارای مردم نقش بسیار اساسی دارد منتها ما در کشورمان متأسفانه نظام حزبی نداریم. وقتی شما در حکومتی به آرای مردم اتکاء میکنید که مردم باید رای دهند، اگر سیستم حزبی نداشته باشید کار مقداری سخت میشود یعنی با جنجال و سر و صدا نزدیک انتخابات و شعارهای مختلف ممکن است در هدایت مردم برای اینکه چه کسی و چه کسانی را انتخاب کنند مقداری سخت و مشکل میشود.
رییس جمهوری ادامه داد:، اما اگر نظام حزبی باشد راحتتر است در نظام حزبی مدام بحث و گفتگو و چارچوب را مشخص میکنند نظام و قانون اساسی ما هم حزبی نیست و بر مبنای حزب بنا نشده است یعنی در انتخابات به فرد را میدهیم به حزب رای نمیدهیم میخواهد مجلس یا شورای شهر یا خبرگان باشد. در ریاست جمهوری هم فیلتر حزبی نداریم.
روحانی اضافه کرد: به هر حال هر کشوری در انتخابات فیلترهایی دارد، ما فیلتر حزبی نداریم. این فیلتر از طریق شورای نگهبان اعمال میشود و حزبی نیست و ما اشکالات این چنین داریم که باید روی اینها فکر کنیم.
وی ادامه داد: بحث بازنگری قانون اساسی زمانی که مورد نیاز باشد، اشکالی هم ندارد. قانون اساسی معمولاً دیر به دیر در دنیا اصلاح میشود. ۳۱ سال است قانون اساسی تغییر نکرده است. قبلاً پس از ۱۰ ساله پس از ارتحال حضرت امام (ره) در قانون اساسی اصلاحاتی انجام گرفت. اما ۳۱ سال قانون اساسی تغییر نکرد و ممکن است زمانی تغییر کند.
قانون اساسی ایران مدرن است
رییس جمهوری افزود: قانون اساسی ما یکی از قانونهای اساسی قابل توجه در سطح جهان است و میتوانیم به آن ببالیم. از سال ۵۸ که این قانون اساسی تدوین شده و مخصوصاً جاهایی که درباره حقوق ملت آمده فصل ۳ قوانین روشن و اصول واضح و مدرن و چیزی است که میتوان آن را در دنیا به عنوان یک قانون اساسی مدرن عرضه کرد.
فهم همه از قانون اساسی یکی نیست/ قوای سه گانه فهم مشترکی از قانون اساسی ندارند
رییس جمهوری با تاکید بر اینکه ارکان حکومت یعنی دولت، مجلس و قوه قضاییه فهم مشترکی از قانون اساسی ندارند، تصریح کرد: قوا به مانند هم نمیاندیشند و ممکن است در مسائل فنی و مهم اختلاف نظر باشد. زیرا گاهی اوقات میشنویم که بعضی از نمایندگان مجلس میگویند ما باید بر کار وزرا نظارت کنیم که این نشان از برداشت ناقص از قانون اساسی است.
روحانی ادامه داد: البته نمایندگان در یک مفهومی ممکن است از وزار سوال کنند، ولی در قانون نظارت بر کار وزرا وجود ندارد و این رییس جمهوری است که بر کار وزیر نظارت میکند. به عبارتی نظارت بر کار وزیر از وظایف رییس جمهوری است و رییس جمهوری اختلاف دو وزیر را حل میکند و هماهنگی بین دو وزیر یا چند وزیر بر عهده رییس جمهوری است.
وی یادآور شد: مجلس در جاهایی که صلاح میداند میتواند استیضاح را در دستور کار قرار دهد و همچنن تحقیق و تفحص هم در جاهایی که میداند میتواند به مفهوم نظارت انجام دهد، ولی در قانون کلمه نظارت مجلس بر کار دولت ذکر نشده است.
رییس جمهوری با تاکید بر اینکه فهم و استنباط ما از قانون شبیه یکدیگر نیست، افزود: برنامه را برای دولت باید چه کسی باید بنویسد. البته در زمان رژیم گذشته به عنوان نمونه برنامه پنج ساله و شبیه آن نوشته میشد، ولی در جمهوری اسلامی و برنامه طبق اصل ۱۳۴ و اجرای قانون بر عهده رییس جمهوری است و به صراحت در قانون ذکر شده که خط مشی و برنامه به عهده ریس جمهوری است و وقتی برنامه و خط مشی بر عهده رییس جمهوری است، چند بار برنامه تعیین کنیم.
وی خاطرنشان کرد: یک موقع رییسجمهوری برنامه لازم را تعیین میکند تا انتخاب شود و در انتخابات برنامه را ارائه میکند و در مصاحبه با مردم و در اجتماعات برنامه را اعلام میکند.
رییس دولت دوازدهم اظهار کرد: متاسفانه فهم ما از قانون اساسی یکی نیست. درست است که پیشبینی شده اگر جایی تفسیر لازم بود، چه نهادی قانون اساسی را تفسیر کند. اما قبل از اینکه به تفسیر برسیم، برداشت و فهم خیلی مهم است که از این قانون اساسی چه برداشت و چه فهمی داریم. حتی ارکان حکومت یعنی دولت، مجلس، قوه قضائیه، اینها هم فهمشان مشترک نیست و مثل هم نمیاندیشند. گاهی در مسائل حتی مهم ممکن است اختلاف نظر باشد.
روحانی گفت:گاهی وقتها میشنویم که مثلاً بعضی از نمایندگان مجلس میگویند که ما باید بر کارگزاران نظارت کنیم. این برداشت ناقص از قانون اساسی است. به یک مفهومی ممکن است به عنوان سوال داشته باشیم، ولی ما نظارت نمایندگان بر کار وزرا و دولت به عنوان نظارت نداریم. آنکه در قانون اساسی آمده رئیس جمهور است که بر کار وزیر نظارت میکند و نظارت بر کار وزیر از وظایف رئیس جمهور است. به عبارتی نظارت بر کار وزیر از وظایف رییس جمهور است و رییس جمهور اختلاف دو وزیر را حل میکند و هماهنگی بین دو وزیر یا چند وزیر بر عهده رییس جمهور است.
رییس جمهوری یادآور شد: مجلس در جاهایی که صلاح میداند میتواند استیضاح را در دستور کار قرار دهد، و همچنن تحقیق و تفحص هم در جاهایی که میداند میتواند به مفهوم نظارت انجام دهد، ولی در قانون کلمه نظارت مجلس بر کار دولت ذکر نشده است.
وی با تاکید بر اینکه فهم و استنباط ما از قانون شبیه یکدیگر نیست، افزود: برنامه را برای دولت باید چه کسی باید بنویسد. البته در زمان رژیم گذشته به عنوان نمونه برنامه پنج ساله و شبیه آن نوشته میشد، ولی در جمهوری اسلامی و برنامه طبق اصل ۱۳۴ و اجرای قانون بر عهده رییس جمهور است و به صراحت در قانون ذکر شده که خط مش و برنامه به عهده رئیس جمهور است و وقتی برنامه و خط مش بر عهده رییس جمهور است، چند بار برنامه تعیین کنیم.
روحانی خاطرنشان کرد: یک موقع رئیسجمهوری برنامه لازم را تعیین میکند تا انتخاب شود و در انتخابات برنامه را ارائه میکند و در مصاحبه با مردم و در اجتماعات برنامه خود را اعلام میکند.
رییس دولت تدبیر و امیدگفت: اصل ۱۳۴ قانون اساسی میگوید تعیین خط و مشی بر عهده رییس جمهور است و مجلس برنامه پنج ساله تصویب میکند. درک و فهم این گونه مسایل که چگونه تلفیق میشوند بسیار مهم است. اساتید حقوق و حقوقدانان بر مبنای این قانون اساسی بر روی مواردی که موارد اختلاف نظر است، باید فکر کنند و نظر دهند و این بحث شود و پخته شود و ما به یک اجماع نظر در این مسایل برسیم.
رییس جمهوری بیان داشت: نکته بسیار مهم قانون اساسی این است که مسئول اجرای قانون اساسی چه کسی است؟ اصل ۱۱۳ قانون اساسی چند مساله دارد جایگاه رییس جمهور را تعریف میکند و میگوید رییس جمهور دومین مقام کشور است و عالیترین مقام رسمی کشور بعد از رهبری، رئیس جمهور است بلافاصله بعد از این میگوید مسئول اجرای قانون اساسی است، یعنی کسی که بعد از رهبری بالاترین مقام کشور است مسئولیت اجرای قانون اساسی را به عهده دارد و جز مواردی که البته بر عهده رهبری است.
وی افزود:این موضوع خیلی روشن و شفاف است وقتی اول و آخر این قانون خوانده میشود معنایش این است که رییس جمهور در قوه مجریه مسئول اجرای قانون اساسی است گفتن این حرف لغو است معلوم است هر کسی در بخش خود مسئول اجرای قانون است این موضوع گفتن ندارد و حرف بی خاصیت و بی معنایی است یکی از جاهای که تفسیر نمیخواهد همین نکته است و اختلاف برداشتی در این زمینه وجود ندارد.
به گفته رییس جمهوری، اصل ۵۹ قانون اساسی میتواند در مقاطعی که اختلاف نظر اساسی وجود دارد و اتفاق نظری وجود ندارد، مهم باشد. البته باید موضوع مهمی باشد و بحث و بررسی شود و در اختیار آرای عمومی و به رفراندوم گذاشته شود. البته سازوکار این اصل خیلی پیچیده است، ولی بعد از ۴۰ سال میتواند یک بار اجرا شود.
وی با بیان اینکه یکی از وعدههایی که به مردم دادم، حقوق شهروندی بود، تصریح کرد: گفتم منشور حقوق شهروندی را اعلام و به مردم اعلام کنیم. چند بار دوستان پیشنویسهایی را تهیه کردند تا آنکه من با تعدادی از حقوقدانان دیدار کردم. آنها سوال کردند مبنای شما برای نوشتن منشور حقوق شهروندی چیست و در چه جایگاهی میخواهی بنویسی. این لایحه است یا آئیننامه است.
روحانی اضافه کرد: خیلی بحث شد. گفتم مبنا اصل ۱۳۴ قانون اساسی است و بعد هم میتواند به شکل لایحه تبدیل شود. بعد از آن جلسات زیادی برگزار شد تا منشور منقحی تدوین شود و افرادی مسئولیت آن را برعهده داشتند.
وی با بیان اینکه ندیدم به این منشور کسی اشکال اساسی بگیرد، خاطرنشان کرد: ممکن است بگویند چند ماده دیگر به آن اضافه شود، ولی منشور منقحی است. به خاطر این بود که مردم بدانند حقوقشان چیست و مسوولان اجرایی کشور و سایر مسوولان هم بدانند که این حقوق و تکالیف وجود دارد.
رییس دولت دوازدهم افزود: این جزو افتخارات دولت یازدهم است که در دولت دوازدهم ادامه یافت. معاونت حقوقی اکنون این مسوولیت را برعهده دارد. البته دستیار ویژهای در این رابطه داشتیم. آنچه مهم است این است که حقوق شهروندی مورد توجه همه باشد و دولت با تاکید بر آنها اینها را اجرا کند.
روحانی با بیان اینکه گزارش مفصلی توسط معاونت اداری و استخدامی به ما داده شده که خیلی خوب بود که این منشور در ادارات مختلف در حال اجرایی شدن است، ابراز کرد: به اینکه حقوق شهروندی تدوین و منتشر شود اتکا نکردیم. تلاش کردیم حقوق شهروندی را اجرا کنیم. مردم بتوانند نظرات خود را اظهار کرده و آرای خود را نسبت به افراد در صندوق بیندازند.
وی با تاکید بر اینکه تلاش ما در دولت این بود که مردم نظر خود را بیان کنند و رای خود را بدهند و همه جناحها و احزاب نمایندگان خود را معرفی کرده و در انتخابات شرکت کنند، بیان کرد: هیچ مشکل امنیتی قبل، حین و بعد از انتخابات نداشتیم آزادیهای مردم در دانشگاهها، اجتماعات، اعتراضات، روزنامهها، رسانهها شرایط امروز از قبل دولت یازدهم بهتر است. البته تکنولوژی هم به ما کمک کرد.
این دولت نبود فضای مجازی در اختیار مردم نبود
رییس شورای عالی فضای مجازی با تاکید بر اینکه شفافیت زیادی هم بر اساس فضای مجازی ایجاد شده است، عنوان کرد: بودجه را الان همه مردم میدانند چگونه است. حضور مردم در صحنه نقد و اعلام نظر مردم شرایطش با گذشته متفاوت است. الان همه مردم یک رسانه دارند و میتوانند نظر خود را اعلام کنند.
وی ادامه داد: یکی از کارهای دولتهای یازدهم و دوازدهم فضای مجازی بود که به مردم هدیه کرد و مردم با موبایل هوشمند با همدیگر و با نیا در تماس هستند و بسیاری از اطلاعات را به شکل آنلاین در اختیار دارند.