توقف ترزیق آسترازنکا در اروپا/ دلیل تردید درباره واکسن انگلیسی آسترازنکا چیست؟
رویداد۲۴ لیلا فرهادی: سازمان غذا و داروی آمریکا به واکسن آسترازنکا مجوز استفاده اضطراری نداده است. تا یک هفته پیش دلیل عدم اعطای مجوز، عدم انتشار نتایج تحقیقات بالینی و انسانی عنوان شده بود، اما روز ۲۲ مارس شرکت دارویی استرازنکا نتیجه تحقیقات خود در فاز آزمایش بالینی در آمریکا را منتشر کرد و مدعی شد که این واکسن ۷۹ درصد موثر بوده و هیچ تاثیر جانبی قابل توجهی نداشت. همان شب موسسه ملی بهداشت آمریکا بیانیه‌ای صادر کرد و اعلام کرد نسبت به نتایج اعلام شده تردید دارد و فکر میکند این داده‌ها قدیمی بوده‌اند.
این بیانیه غیر معمول سوالاتی را درباره تاثیر و ایمنی واکسن کرونای آسترازنکا در جهان ایجاد کرد. نشریه کانورسیشن آمریکا به برخی سوالات درباره واکسن آسترازنکا-آکسفورد پاسخ داده است.
واکسن آسترازنکا چطور کار میکند؟
این واکسن از همان نوع واکسن جانسون اند جانسون علیه ویروس کروناست. این نوع واکسن‌ها از آدنو ویروس غیر فعال استفاده می‌کنند و بدن فرد دریافت کننده واکسن متوجه ورود پروتئین خارجی شده و سیستم ایمنی خود را برای واکنش به این عفونت فعال میکند. به این ترتیب سیستم ایمنی قادر است برای بیماری بعدی مشابه ایمنی لازم را در خود ایجاد کند.
واکسن جانسون اند جانسون از آدنو ویروس انسانی استفاده میکند، اما واکسن آسترازنکا از آدنو ویروسی استفاده میکند که به طور معمول منجر به ایجاد بیماری سرماخوردگی در شامپانزه‌ها می‌شود. این ویروس نمی‌تواند در بدن انسان تکثیر شده و فرد دریافت کننده را بیمار کند.
بیشتر بخوانید: نکاتی که دولت درباره ویروس کرونای انگلیسی به شما نمی‌گوید/ ایران از تجربه بریتانیا عبرت می‌گیرد؟
آیا واکسن آسترازنکا موثر است؟
نتایجی که در ۲۲ مارس منتشر شده نشان می‌دهد این واکسن تا ۷۹ درصد در پیشگیری از ابتلا به انواع خفیف کرونا و تا ۱۰۰ درصد در ابتلا به انواع شدید این ویروس موثر است. بر اساس این تحقیقات هیچ اثر جانبی‌ای هم ایجاد نمی‌کند. با این حال موسسه بهداشت عمومی آمریکا نسبت به نتایج اعلام شده تردید کرده و گفته این نتایج قابل استناد نیست و تاریخ آن گذشته است. به همین دلیل روز ۲۳ مارس آسترازنکا قبول کرد که اطلاعات به روز شده را با آژانس‌های بهداشتی در میان بگذارد تا نتایج آزمایش‌هایش برای همه روشن شود.
نتایج اولیه واکسن آسترازنکا نشان دهنده تاثیر ۷۰ درصدی این واکسن بود، اما همزمان مشکلاتی هم داشت. یک خطای تولیدی در این واکسن منجر به بروز اشتباهاتی در برخی دوز‌های این واکسن در فاز سه آزمایش انسانی در برزیل و انگلیس شده بود. این دوز‌های مشکل‌دار نوعی اشتباه محاسباتی در نرخ تاثیرگذاری ایجاد کرد که وضعیت را از شرایط معمول پیچیده‌تر کرد. با وجود این خطا‌ها مطالعات نشان می‌داد که واکسن آسترازنکا جلوی ابتلا به کرونا را می‌گیرد، اما در برابر انواع جدید ویروس کرونا زیاد خوب نیست.
مطالعات منتشر نشده که هنوز نیاز به بازبینی هم دارند نشان می‌دهد که واکسن آسترازنکا تنها ۲۲ درصد می‌تواند در برابر انواع خفیف واکسن کرونای آفریقایی ایمنی ایجاد کند. در نتیجه دولت‌های کشور‌های آفریقایی تصمیم گرفتند که این واکسن را وارد نکنند.
با وجود این ضعف‌ها، سازمان جهانی بهداشت هنوز این واکسن را به کشور‌ها توصیه میکند چرا که کارشناسان این سازمان بر این باورند که این واکسن نوع شدید ابتلا به کرونا را مهار میکند.
چه کسانی از واکسن آسترازنکا استفاده می‌کنند؟
تا این تاریخ واکسن آسترازنکا در ۸۶ کشور مجوز واکسیناسیون دریافت گرده است. اولین کشور بریتانیا و بعد از آن اتحادیه اروپا، کانادا، هند، آرژانتین، دومینیکن، السالوادور، مکزیک و مراکش بوده‌اند. در ماه فوریه سازمان بهداشت جهانی مجوز استفاده اضطراری از این واکسن را اعطا کرد و به همین دلیل مراحل در اختیار کشور‌های کم درآمد و فقیر قرار دادن این واکسن آغاز شد. تا این لحظه ۱۷ میلیون دوز از این واکسن در اتحادیه اروپا و انگلیس تزریق شده، اما واکسیناسیون در آمریکا با این واکسن آغاز نشده است.
آمریکا به واکسن آکسفورد مجوز می‌دهد؟
اگرچه واکسن آسترازنکا در بسیاری کشور‌ها مجوز دریافت کرده، اما این کمپانی هنوز در آمریکا تاییده‌های لازم را نگرفته است. اگر سازمان غذا و داروی آمریکا چراغ سبز لازم را به این شرکت نشان بدهد، واکسن آکسفورد تا میانه ماه آپریل به آمریکا خواهد رسید. این امید وجود دارد که با دریافت تاییده از سوی آمریکا، جهان نیز نسبت به تاثیر آن بر روی ویروس کرونا اطمینان پیدا کند.
ماجرای بروز لخته خود در اثر تزریق واکسن آکسفورد چه بود؟
گزارش‌های اخیر نشان می‌داد که در اثر دریافت واکسن کرونا لخته خود در بدن افراد تشکیل شده است. آژانس دارویی اتحادیه اروپا بعد از انتشار این گزارش‌ها تحقیقات روی صحت آن را آغاز کرد. از میان ۲۰ میلیون نفر دریافت کننده واکسن آسترازنکا، ۲۵ مورد تشکیل لخته خون دیده شده است. ۷ مورد در سراسر بدن بوده و ۱۸ مورد لخته خود در مغز که منجر به سکته مغزی آن‌ها شده است.
به گزارش رویداد۲۴ روز ۱۸ مارس آژانس دارویی اروپا بیانیه‌ای منتشر کرد و اعلام کرد این واکسن با افزایش خطر ترومبوتیک یا لخته شدن خون همراه نیست، اما اذعان کرد که تعداد اندکی از موارد نادر و غیرمعمول با اختلالات جدید لخته شدن مواجه شده اند. این آژانس گفته نمی‌تواند رابطه علی میان دریافت واکسن آکسفورد و لخته شدن خون را تایید یا رد کند بنابراین به تولید کنندگان توصیه کرده که یک برچسب هشدار به واکسن اضافه کنند.
این آژانس همچنین توصیه کرده که دریافت‌کنندگان واکسن آکسفورد باید بدانند که به محض مشاهده علائم لخته شدن خون مانند کبودی یا خونریزی آسان یا سردرد مداوم و شدید به ویژه در سه روز ابتدایی بعد از دریاقت واکسن باید سریعا به پزشک مراجعه کنند.
بعد از بررسی شواهد، آژانس دارویی اروپا، سازمان جهانی بهداشت و مقامات بهداشتی انگلیس به این نتیجه رسیدند که مزایای استفاده از واکسن آسترازنکا بسیار بیشتر از خطرات آن است.
