بحران تامین واکسن کرونا در ایران؛ تزریق دوز دوم در انتظار محموله‌های جدید
رویداد۲۴ واکسیناسیون علیه بیماری کووید-۱۹ با اولویت کادر بهداشت و درمان، از روز سه شنبه ۲۱ بهمن ماه در کشور آغاز شد. همچنین هفتم اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ نیز روز آغاز فاز دوم واکسیناسیون با اولویت افراد ۸۰ سال به بالا بود؛ فازی که به گفته وزارت بهداشتی‌ها به ترتیب از سنین ۸۰ سال به بالا، ۷۵ تا ۸۰، ۷۰ تا ۷۵، ۶۵ تا ۷۰ و بیماران زمینه‌ای و صعب‌العلاج را در برمی‌گیرد.
بر اساس اعلام وزارت بهداشت در فاز دوم واکسیناسیون علیه پاندمی قرن، افراد سالمند گروه هدف ۷.۲ میلیون نفر هستند و به همین میزان هم بیماران زمینه‌ای داریم. بر این اساس پیش‌بینی می‌شد واکسیناسیون فاز دوم تا تیرماه طول بکشد.
در عین حال قرار بود که در فاز دوم علاوه بر تداوم واردات واکسن کرونا از منابع معتبر، واکسن‌های داخلی که در پایان کار کارآزمایی بالینی مرحله سوم‌شان هستند، با اخذ مجوزهای لازم برای ادامه روند واکسیناسیون و سرعت بخشیدن به آن، وارد عرصه شوند.
با ادامه روند واکسیناسیون در فاز سوم، هفته به هفته سالمندان بیشتری در کشور دوز اول واکسن‌شان را دریافت کردند. به طوری که در ۲۵ اردیبهشت ماه وزارت بهداشت رسما اعلام کرد که تزریق واکسن به افراد بالای ۷۵ سال را که جمعیتی بالغ بر ۹۳۰ هزار نفر را شامل می‌شوند، در قالب فاز دوم سند ملی واکسیناسیون آغاز کرده است. در عین حال در اول خرداد ماه ۱۴۰۰ نیز واکسیناسیون افراد ۷۰ سال به بالا علیه بیماری کووید-۱۹ آغاز شد.
طبق اطلاعیه مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت، فرآیند واکسیناسیون نیز به این صورت بود که متولدین ۱۳۳۰ به قبل (گروه سنی ۷۰ سال به بالا) جهت دریافت نوبت واکسن کرونا باید در سامانه salamat.gov.ir ثبت‌نام کرده و سپس همه افراد ثبت‌نام شده به ترتیب سنی به صورت هوشمند نوبت‌دهی و محل و زمان دقیق واکسیناسیون به هر فرد از طریق پیامک اعلام می‌شود.
بر همین اساس هم بود که روند واکسیناسیون ادامه یافت، اما با نزدیک شدن به موعد نوبت دوم تزریق واکسن در برخی افراد، زمزمه‌هایی از نبود دوز دوم واکسن به میان آمد و برخی سالمندانی که موعد دریافت دوز دوم واکسن‌شان رسیده بود، دست خالی از مراکز واکسیناسیون بازگشتند.
بیشتربخوانید: جنجال تزریق واکسن‌های آهن ربایی/ زور فضای مجازی بیشتر است؟
طولانی شدن فاصله زمانی تزریق دُز دوم مشکلی ایجاد نمی‌کند
مشکل اما، در تاخیر ورود محموله‌های واکسنی بود که پیش از این قرار بود وارد کشور شوند و به این ترتیب بدعهدی شرکت‌ها و کشورهای سازنده، باز هم مساله‌ساز شد؛ به طوری که دکتر کیانوش جهانپور- رییس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت، ضمن عذرخواهی از مردم و افرادی که در تزریق دوز دوم واکسن دچار مشکل شده‌اند، اعلام کرد که در روزهای اخیر به دلیل تاخیر در ورود واکسن توسط شرکت‌ها و کشورهایی که قرار بوده واکسن به ما تحویل دهند، ممکن است برنامه تزریق واکسن مطابق زمان بندی پیش نرود.
وی تاکید کرد: عزیزانی که به مراکز تزریق واکسن در برخی استان‌ها و شهرستان‌ها مراجعه کرده‌اند و به دلیل در اولویت بودن دُز اول، نتوانسته‌اند دُز دوم را دریافت کنند، نگرانی نداشته باشند. فاصله زمانی تعیین شده برای تزریق دُز دوم، عموما بهترین فاصله زمانی نیست بلکه حداقل فاصله زمانی است که بین تزریق دو دُز واکسن تعیین شده است. اغلب واکسن‌هایی که امروز در دسترس است با طولانی شدن فاصله زمانی تزریق دُز دوم نه تنها مشکلی نخواهند داشت، حتی بعضا برخی از واکسن‌ها با توجه به ساختاری که دارند، توصیه شده که از فاصله زمانی دو یا چهار هفته و سه ماه فراتر برود.
جهانپور گفت: به محض ورود محموله‌های جدید واکسن، تزریق دُز دوم واکسن برای افرادی که دُز اول را دریافت کرده‌اند با یک فاصله زمانی مناسب تزریق خواهد شد و افراد، هیچ دغدغه و نگرانی از نظر ایمنی‌زایی و اثربخشی واکسن نداشته باشند.
در عین حال دکتر عاطفه عابدینی- دبیر کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ چندی پیش در یک نشست خبری در پاسخ به سوال ایسنا، درباره نبود برخی واکسن‌های وارداتی برای تزریق دوز دوم آنها، گفت: وزارت بهداشت تمام سعی خود را می‌کند که برای کسانی که دوز اول را دریافت کردند، دوز دوم واکسن را تهیه کرده و در دسترس قرار دهد. هرچند که مشکلاتی وجود دارد و واقعیت این است که وزارت بهداشت در این زمینه مشکلاتی دارد، اما تمام سعی‌شان این است که بتوانند به موقع دوز دوم را تهیه کنند.
زمان تزریق دُز دوم واکسن‌هایی که در ایران مصرف می‌شوند
وی افزود: در زمینه واکسن اسپوتنیک وی می توان بر اساس دستورالعمل های علمی که حتی در خود سایت واکسن هم هست، می توان فاصله دوز اول و دوم را از ۲۱ روز تا ۹۰ روز گذاشت. در زمینه آسترازنکا هم که ۱۲ هفته (سه ماه) را پیشنهاد کرده که ان‌شاءالله به موقع خواهد رسید. درباره واکسن سینوفارم هم ان‌شاءالله به زودی دوز دوم تهیه خواهد شد.
احتمال استفاده از واکسن‌های ایرانی در دوز دوم تزریق؛ آری یا خیر؟
عابدینی در این نشست خبری، در پاسخ به سوال دیگر ایسنا درباره امکان استفاده از واکسن‌های ایرانی در دوز دوم تزریق، گفت: یکسری مطالعات در دنیا هست که دارند ترکیب واکسن‌ها را استفاده می‌کنند. زیرا فکر می‌کنند که شاید ایمنی در این صورت بیشتر ایجاد می‌شود. به عنوان مثال فایزر و آسترازنکا در مطالعه‌ای به صورت میکس داده شده است و حتی مطالعات دیگری هم در جریان است، اما از نظر علمی شاید بتوانیم از پلتفرم‌های یکسان، واکسن را جایگزین کنیم. به عنوان مثال واکسن سینوفارم که از یک ویروس کشته شده و غیرفعال شده است، شاید بتوان واکسن دوز دوم را با واکسنی که از همین پلتفرم استفاده کرده، جایگزین کرد. البته خیلی نگران این موضوعات نباشید و ان‌شاءالله واکسن دوز دوم به موقع ارائه می‌شود.
