حمله به برجام در صدر اظهارات ۵ کاندیدا/ جفایی که اعتراض رییس جمهوری را در پی داشت

رویداد۲۴ در فاصله یک هفته مانده تا برگزاری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، تبلیغات نامزدها بویژه دو مناظره تلویزیونی نه تنها نتوانسته انتظارات از نامزدها را برآورده کند، اعتراضها و انتقادات گسترده ای به نادیده گرفتن مسائل اصلی مبتلابه کشور شکل گرفته است. برگزاری دومین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری هم نتوانسته نظرسنجی ها را با تغییر محسوسی مواجه کند و دلیل این عدم اقبال را شاید بتوان در محتوی مناظره های برگزار شده تاکنون جست.

پیش بینی می شد انتقادات به شیوه برگزاری و اظهارات نامزدها در دور نخست مناظره ها؛ دور دوم را ارتقا کیفی دهد، اما پس از پایان مناظره دوم سیل انتقادات به سخنان نامزدها در شبکه های مجازی و حقیقی به راه افتاد. برجام، واکسن، ایجاد اشتغال، آذری زبانان، تحصیلات نامزدها، موضوعات اصلی مناظره دوم بود اما مهم ترین بخش اظهارات ۱۸۰ دقیقه ای هفت نامزد انتخابات (به ویژه ۵ نفر) انتقادهای خارج از حدود انصاف و منطق از دولت بود. هجمه هایی که سرانجام پس از هفته ها نشر و بازنشر واکنش اعتراضی رییس جمهوری را برانگیخت و حجت الاسلام والمسلمین «حسن روحانی» از جفاهایی گفت که در طول مناظره ها و انتخابات بر دولت و ملت و نظام رفته است.

مناظره دوم و اظهارات خارج از قاعده

هفت نامزد تایید صلاحیت شده انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم روز سه شنبه ۱۸ خردادماه در مناظره ای تلویزیونی به ارائه دیدگاه های خود درباره مهم ترین موضوعات کشور پرداختند. انتقاد از شیوه اجرای مناظره و اصرار بر تغییر آن از مهم ترین نقاط مشترک نظرات نامزدها بود که پس از انتقادات گسترده از مناظره اول، مورد تاکید قرار گرفت. شواهد همچنان نشان از دو جریان مشخص سیاسی در مناظره ها دارد. جریان اصولگرا با پنج نامزد خود یعنی حجت الاسلام «ابراهیم رییسی»، «علیرضا زاکانی»، «سعید جلیلی»، «امیرحسین قاضی زاده هاشمی» و «محسن رضایی» بیشترین زمان خود را به انتقاد از دولت و نادیده گرفتن دستاوردها هشت سال گذشته اختصاص دادند. دو نامزد دیگر یعنی «عبدالناصر همتی» و «محسن مهرعلیزاده» تلاش کردند تا دلیل بسیاری از مشکلات امروز کشور را تبیین کنند.

حقوق بانوان و جوانان: نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم در طرح برنامه های خود درباره حقوق بانوان بیش از آنکه از گزاره های منطقی و دارای پشتوانه اقتصادی استفاده کنند یا به دستاوردهای دولت در این زمینه حمله کردند یا وعده هایی عجیب به بانوان دادند. موضع گروهی از نامزدها درباره موضوعاتی چون حجاب یا به کارگیری بانوان در دولت هم به قدری عجیب و دور از گذشته سیاسی آن ها بود که در شبکه های اجتماعی با واکنش های منفی یا حتی شوخی هایی روبرو شد. نامزد دیگری دولت را متهم به بی توجهی در حوزه زنان کرد و این در حالی است که آمار موجود خلاف این ادعاها را دارد. در مسابقه تعیین وزیر زن یکی از نامزدها مدعی شد تمام کابینه اش را زنان تشکیل خواهند داد و دیگری هم تاکید کرد مشکلات مربوط به ورزش زنان را حل خواهد کرد.

برنامه: بخش دیگری از اظهارات نامزدهای انتخابات درباره برنامه های خود بود که در این محور هم حملاتی متوجه دولت شد؛ یکی از نامزدها عدم وجود برنامه در دولت را عامل مشکلات دانست. تاکید بر اداره نمایشی و کاریکاتوری کشور توسط دولت اتفاقا از سوی نامزدهایی مطرح شده که در بررسی کارنامه اجرایی آن ها جز سایه ای از حضور در بخش های مختلف و البته عدم موفقیت در آن بخش ها دستاورد دیگری مشاهده نمی شود.

بیشتر بخوانید: گیر انداختن دو نامزد اصلاح‌طلب میان رینگ کاندیداهی اصولگرا

دیپلماسی و برجام: حمله به برجام در صدر اظهارات پنج نامزد انتخاباتی قرار داشت، یکی اصرار دولت به تصویب لوایح مهم FATF را معطل ماندن کشور توصیف کرد و دیگری اعلام مشکلات کشور پیش از آغاز مذاکره را تقبیح کرد و آن را در راستای تضعیف تیم مذاکره کننده دانست. در واکنش به این بخش از سخنان نامزدها، تحلیلگران به سیگنال های ضعفی اشاره کردند که برخی از همفکران آن ها همزمان با حضور هیات مذاکره کننده ایرانی در وین، با ساخت و پخش سریال ها و مستندها به غرب ارسال می کردند.

سلامت و کرونا: انتقادات از برنامه های سلامت محور دولت به ویژه در دوران کرونا هم عجیب و هم به دور از انصاف بود. نامزدی مدعی شد که می توانست ۱۸ میلیون دوز واکسن وارد کشور کند اما با مخالفت دولت روبرو شده است. این ادعا در حالی مطرح شد که رییس ستاد وی بارها درباره واکسن های کرونای موجود در جهان تشکیک و طب سنتی را روش مطمئنی برای درمان کرونا اعلام کرده بود.

طرح نظام سلامت هم با بدترین هجمه ها مواجه و مورد انتقاد قرار گرفت. نامزد دیگری مدعی شد که دولت باید اجازه واردات واکسن به قیمت آزاد را می داد تا مردم واکسینه شوند و این در حالی است که اساسا تعداد واکسن در دنیا حتی برای کشورهای ثروتمند هم با محدودیت روبروست. جای خالی موضوعات مهمی چون جنگ و تروریسم اقتصادی دولت «دونالد ترامپ» علیه جمهوری اسلامی، بلایای طبیعی در کشور، کرونا و تبعات آن از سوی پنج نامزد اصولگرا بایکوت خبری شد و تنها همتی بود که به گوشه ای از واقعیاتی که تحریم برای کشور ایجاد کرده است پرداخت.

جفایی که اعتراض رییس جمهوری را در پی داشت

دولت گرچه از همان مناظره نخست به دلیل اتهام زنی های بی اساس علیه قوه مجریه منتقد و معترض این رویه بود و حتی از رسانه ملی بر اساس قانون خواستار فرصتی برای پاسخگویی شد اما در مناظره دوم شدت بی حرمتی ها رییس جمهوری را به واکنش وادار کرد و سخنان روز گذشته حجت الاسلام روحانی در رسانه های خبری داخل و خارج و شبکه های اجتماعی بازتاب بسیاری یافت.

رییس جمهوری آمارهای دروغ ارائه شده از سوی برخی نامزدها در جریان مناظرات را توهین به ملت دانست و تاکید کرد همه دولت که اعضای کابینه نیستند. واقعیت آن است که در سیستم اداره کشور میلیون ها نفر از ایرانیان از کارمند و کارگر تا کشاورز و صنعتگر نقش دارند و به پیشبرد اهداف کمک می کنند؛ سیاه نمایی از دستاوردهای کشور، نادیده گرفتن تلاش های تمام این افراد است که در مناظره ها به آسانی نادیده گرفته و به تعبیر رییس جمهوری به مردم توهین شد.

نکته قابل توجه دیگر در سخنان رییس جمهوری اشاره به نقش تمام و کمال دولت در ایجاد شرایط کنونی است. در مناظره های صورت گرفته هر یک از نامزدهای مخالف دولت به گونه ای از عملکرد نهادهای دیگر دفاع و دولت را زیر سوال بردند که جامعه به این نوع رفتار واکنش نشان داد و در همان مناظره نخست هم مقصرنشان دادن کامل دولت از سوی بسیاری مورد انتقاد قرار گرفت در مناظره دوم اما رییس جمهوری در برابر این میزان بی انصافی ایستاد و با تاکید بر رعایت انصاف گفت: البته در این انتخابات مشخص شد که فقط دولت است که ایراد دارد و بخش‌های دیگر از جمله قوه قضائیه، قوه مقننه، مجمع تشخیص مصلحت خوشبختانه خوب و سالم هستند و مشکل فقط دولت است که ایراد دارد که در این انتخابات آن هم حل خواهد شد.

انکار حقایق مبرهن کشور هم از سوی رییس جمهوری به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و روحانی تصریح کرد: «با شعور مردم بازی نکنید! حقیقت را اگر نمی‌گویید، واقعیت را حداقل انکار نکنید. من وعده داده بودم نگذارم جنگ شود و نگذاشتم. به وعده‌های اقتصادی هم در دولت اول عمل کردم. در دولت دوم اما درگیر جنگ اقتصادی شدیم. شدیم یا نشدیم؟ در سال ۹۳ تورم ۳۵ درصدی را به ۱۵ درصد رساندیم یا نه؟»

رییس جمهوری تغییر ریل اقتصادی کشور از سال ۹۷ را به دلیل تحریم های ترامپ دانست و پیش از این هم دولت هرگز مدعی عدم وجود کاستی ها در کشور نبوده و نخواهد بود. اینکه اما برای به دست آوردن رای ریشه شرایط دشوار کشور از سوی رسانه ملی و شماری از نامزدهای انتخابات انکار شود بازی و توهین به شعور میلیون ها مخاطب منصف در کشور است. رییس جمهوری خطاب به رسانه ملی پرسید: در سؤالات مناظره‌ها جنگ اقتصادی مطرح نشد. گویی اصلا ترامپ نبوده است! بدترین جمهوری خواهان مگر کنار او نبودند تا ریشۀ ما را بکنند؟

نادیده گرفتن واقعیات و ریشه و علت و العلل آن ها از سوی نامزدها و پرسشگرهای صداوسیما همان علت اصلی رویگردانی جامعه حتی از تماشای مناظره هاست.

اینکه روحانی دولت یازدهم را با رشد اقتصادی منفی ۷.۷ و تورم ۳۰ درصدی آغاز کرد و و طی یک سال تورم را نصف کرد و رشد اقتصادی را مثبت، اینکه طی دو سال تورم کشور پس سال ها به عددی تک رقمی رسید، کشور رشد اقتصادی پنج درصد را تجربه کرد، تراز صادرات غیرنفتی در دوسال مثبت شد از سوی هیچ یک از نامزدها مورد اشاره قرار نگرفت. شاید این بخش را بتوان به ماهیت رقابت سیاسی ارتباط داد اما ریشه بازگشت به روزهای دشوار را نمی توان انکار کرد. حجت الاسلام روحانی با اشاره به اینکه بدترین آدم‌ها در آمریکا روی کار آمدند؛ تصریح کرد: «آدم‌هایی که افتخار می‌کنند ما در جنگ بودیم و در جنگ مسئولیت داشتیم، آنها که باید بهتر از دیگران شرایط جنگ را بفهمند. ما در سال ۹۷ وارد جنگ بی‌نظیر یا کم‌نظیر در تاریخ شدیم. یک جنگ اقتصادی تمام عیار در زمانی که دشمن‌ترین آدم‌هایی که در آمریکا بودند با کمک اسراییل، صهیونیست‌ها و تندروها در داخل این کشور به روی کار آمدند.» ناگفته های روحانی درباره واکسن هم جالب توجه بود و نامزدهای مدعی واردات واکسن برای مناظره آینده می توانند این نکات را هم مرور کنند.

رییس جمهوری تغییر موضع برخی نامزدها درباره مسائلی چون بانوان، فیلترینگ، فضای مجازی، پهنای باند، حضور اهل تسنن در کابینه ها را ریشه در عشق قدرت خواند و از اعضای دولتش خواست تا روز آخر مسوولیت به درستی برنامه های خود را پیش ببرند تا تاریخ قضاوت درستی درباره آن ها داشته باشد.

روحانی خطاب به دولتش تاکید کرد: «در هفته‌های پیش‌رو با همان قدرت و روحیه روز اول باید کار کنید. طرح‌ها را تکمیل کنید. هر مشکلی که از دست ما برمی‌آید باید آن مشکل را باز کنیم. این تخریب‌ها روحیه دولت یازدهم و دوازدهم را نمی‌تواند تخریب کند. دولت یازدهمی که برابر دنیا، شش قدرت را آورد و به توافق رسید و دولت دوازدهمی که سه سال و نیم برابر یک جنگ بزرگ ایستادگی کرد و پیروز شد.»