ایده توافق موقت میان ایران و آمریکا چقدر امکان پذیر است؟
رویداد۲۴ تنش میان اسرائیل و آمریکا بر سر از سرگیری مذاکرات هسته‌ای ایران در وین بار دیگر بالا گرفته است. اجلاس امنیتی منامه را می‌توان یکی از نقاطی دانست که اختلاف نظر میان مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی بر سر نحوه مواجه با پرونده مذاکرات احیای برجام را نشان می‌داد. در حالی که مقام اسرائیلی در این اجلاس مخالفت خود را با مذاکرات احیای برجام اعلام و خواستار مقابله شدید با ایران شد، نماینده آمریکا از پایبندی واشنگتن به میز مذاکره سخن به میان آورد. با این حال کاخ سفید همواره بر وجود گزینه‌های دیگر در قبال ایران در صورت شکست مذاکرات نیز تاکید می‌کند.
مذاکرات هشتم آذرماه برای از سرگیری گفتگو‌ها بر سر احیای برجام، در حالی قرار است برگزار شود که اختلاف نظر اساسی میان ایران و غرب وجود دارد. ایران به دنبال گرفتن ضمانت‌هایی از آمریکا برای عدم خروج مجدد این کشور از برجام است و این در حالی است که آمریکا می‌گوید اساسا ارائه چنین ضمانتی در حالی که باید به تصویب کنگره تماما جمهوری خواه این کشور برسد، وجود ندارد.
در این شرایط، یک راه حل بیشتر باقی نمی‌ماند: امضای توافق موقت.
بیشتر بخوانید: خطر بزرگی که تاسیسات هسته‌ای ایران را تهدید می‌کند
سه منبع اسرائیلی و آمریکایی فاش کردند که جیک سولیوان مشاور امنیت ملی آمریکا به همراه همتای اسرائیلی خود ایده امضای توافق موقت با ایران را مطرح و بررسی کرده‌اند. این تصمیم از سوی آمریکا و اسرائیل با هدف زمان بیشتر خریدن برای مذاکرات احیای برجام است.
آکسیوس در توضیح این خبر می‌نویسد: ایده توافق موقت با ایران هنوز در مراحل اولیه و ابتدایی است و دولت بایدن همچنان تاکید دارد که توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ به طور کامل احیا خواهد شد. اما از سرگیری مذاکرات احیای برجام از ۲۹ نوامبر پنجره برخی ایده‌ها را در دولت آمریکا گشوده است.
آکسیوس در ادامه این خبر به آنچه در پشت پرده می‌گذرد اشاره کرده و می‌نویسد: در هفته‌های اخیر، سولیوان ایده توافق موقت را در حالی مطرح کرده است که گام بعدی در قبال پرونده هسته‌ای ایران را با ایول هالاتا همتای اسرائیلی خود به بحث نشسته است. دو منبع آمریکایی نزدیک به این مباحثات گفته اند که طرفین تنها این موضوع را مورد بررسی قرار دادند و سولیوان ایده توافق موقت را که از سوی یکی از متحدان اروپایی آمریکا مطرح شده بود در نظر گرفته است.
به نوشته آکسیوس منطق توافق موقت این است که توسعه قابل توجه برنامه هسته‌ای ایران، تهران را در آستانه سطح موردنیاز غنی سازی اورانیوم برای تولید بمب اتم قرار داده است.
به گفته منابع آمریکایی، ایده توافق موقت در مقابل آزادسازی برخی از منابع مالی بلوکه شده ایران و یا برداشتن برخی از تحریم‌ها در بخش حقوق بشری مطرح شده است. خواسته آمریکایی‌ها در این توافق موقت متوقف شدن غنی سازی ۶۰ درصد از سوی ایران است.
این ایده البته با مخالفت طرف اسرائیلی مواجه شده است. به گفته مقام اسرائیلی، هولاتا به سولیوان گفته است که ایده توافق موقت نمی‌تواند ایده خوبی باشد. وی همچنین بر نگرانی‌های اسرائیل درباره اینکه هرگونه توافق موقتی می‌تواند منجر به آن شود که ایران زیرساخت‌های هسته‌ای و ذخایر اورانیوم خود را توسعه دهد.
هولاتا در یک تماس تلفنی دیگر با سولیوان که سه شنبه گذشته انجام شده است، تاکید کرده که آمریکا و متحدان اروپایی آن باید در نشست هفته آینده آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه ایران قطعنامه شدید اللحنی را صادر کنند.
ایده توافق موقت در ایران هم مورد بحث قرار گرفته است. خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به گمانه زنی‌های رسانه‌ای درباره احتمال امضای توافق موقت میان ایران و غرب در مذاکرات وین، گفت: من در مورد اظهارات مبهم و گمانه زنی رسانه‌ای موضعی نمی‌گیرم.
خطیب زاده از اراده جدی ایران برای رفع تحریم‌ها در مذاکرات وین گفت و تاکید کرد که تهران امیدوار است طرف‌های مقابل نیز به جای عملیات‌های روانی با اراده جدی و نیت خوب در مذاکرات وین حضور پیدا کنند. خطیب زاده همچنین گفت که اگر غرب این اراده جدی را نداشته باشد و یا بخواهد این اراده جدی را با نیت‌های غیر سازنده همراه کنند قطعا پاسخ ایران نیز متناسب با آن خواهد بود.
در محافل رسانه‌ای، اما ایده توافق موقت مورد بحث گذاشته شده است و مخالفان و موافقانی دارد. سید‌رضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل بین‌الملل درباره مطرح‌شدن ایده «توافق موقت» از سوی آمریکا گفت که آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند تا با روش‌های مختلف، غنی‌سازی ۶۰ % را متوقف کنند، بدون آنکه منفعتی به مردم ایران برسد. این موضوع نشان‌دهنده آن است که آمریکایی‌ها به شدت نیازمند زمان هستند. در حقیقت با ارائه پیشنهاد توافق موقتی به دنبال خرید زمان برای خود هستند تا بتوانند فشار‌های بیشتری به ایران وارد کرده و دستاورد بیشتری برای خود کسب کنند.
صدر الحسینی طرح ایده توافق موقت را تلاش رسانه‌ای برای فریب دادن ایران خوانده و گفته که جمهوری اسلامی باید در نهاد‌ها و مراکز خاص این موارد را مورد بررسی‌های کارشناسی شده قرار داده تا ابعاد مختلف آن مو شکافی شود.
