پشت پرده سقوط سنگین لیر

رویداد۲۴ لیر از ماه سپتامبر تاکنون ۴۰ درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داده است و آن را به یکی از بدترین سرمایه گذاری‌ها در جهان تبدیل کرده است.

به گزارش اکوایران، بانک مرکزی ترکیه در مقابل فشار‌های سیاسی برای کاهش نرخ بهره تسلیم شد و بی اعتنا به روند فزاینده نرخ تورم بحران ارزی را عمیق‌تر کرد این کاهش نرخ بهره اقتصاد را تحت فشار قرار داده است.

وال استریت ژورنال گزارش داد، بانک مرکزی ترکیه نرخ بهره را از ۱۵ درصد در روز پنجشنبه به ۱۴ درصد کاهش داد که چهارمین کاهش متوالی نرخ بهره از سپتامبر (شهریور) است.

کاهش نرخ بهره قبلی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه درخواست کرده بود، باعث سقوط لیر ترکیه شد. لیر از ماه سپتامبر تاکنون ۴۰ درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داده است و آن را به یکی از بدترین سرمایه گذاری‌ها در جهان تبدیل کرده است.

لیر در روز پنجشنبه ۳.۶ درصد دیگر کاهش یافت و برای اولین بار از ۱۵ لیر در برابر دلار عبور کرد. این بحران ده‌ها میلیون ترک را فقیرتر کرده و موجب برانگیخته شدن اعتراضات شده علاوه بر این حمایت مردمی از آقای اردوغان کاهش یافته است.

سرمایه گذاران و ساکنان ترکیه در روز‌های اخیر لیر را فروخته اند و انتظار دارند که بانک مرکزی با انتشار بیانیه سیاست پولی، بار دیگر نرخ بهره را کاهش دهد. در یک سری کاهش نرخ در ماه‌های اخیر، این بانک نرخ اصلی ریپو یک هفته‌ای را از ۱۹ درصد در اوایل شهریور به ۱۵ درصد کاهش داده است.

ریپو یا توافقنامه‌های بازخرید یکی ابزار مناسب و کم‌هزینه برای تأمین مالی در بازار‌ها است. بانک‌های مرکزی از این قرارداد برای مدیریت مقدار نقدینگی و نرخ بهره استفاده می‌کنند. معمولا در زمان بسط پولی بانک‌های مرکزی شروع به خرید اوراق می‌کنند و در هنگامی که قصد افزایش نرخ سود را دارند شروع به فروش اوراق می‌کنند.

آقای اردوغان با افزایش نرخ‌های بهره مخالف است و معتقد است که این نرخ‌ها باعث افزایش تورم می‌شوند - برخلاف آنچه که اقتصاد‌های سراسر جهان در طول تاریخ تجربه کرده‌اند. به همین دلیل بانک مرکزی ترکیه از طریق ابزار‌های خود در حال فشار به نرخ بهره در جهت کاهشی است.

اوایل این هفته، وزیر دارایی جدید ترکیه به یک سازمان خبری این کشور گفت که بانک مرکزی نرخ بهره را افزایش نخواهد داد و از رویکرد غیرمتعارف رئیس جمهور حمایت کرد.

اقتصاددانان و سرمایه‌گذاران انتظار دارند که کاهش بیشتر نرخ‌های بهره باعث سقوط مجدد ارز شود. اقتصاددانان می‌گویند کاهش قدرت خرید ترک‌ها در نهایت می‌تواند منجر به کندی اقتصاد یا حتی رکود شود.

سلیم سازاک، پژوهشگر دانشگاه بیلکنت آنکارا که به یک حزب مخالف ترکیه مشاوره می‌دهد، گفت: بازار فراتر از سیگنال دادن رفته است این به معنای واقعی کلمه بر سر دولت فریاد می‌زند که دیگر این کار را نکند.

از دید این اقتصاددانان تضعیف لیر تورم را تشدید می‌کند و هزینه واردات کالا‌های ضروری مانند دارو، برخی مواد غذایی و گاز طبیعی را که به دلار و یورو هستند، افزایش می‌دهد.

داده‌های رسمی ماه نوامبر نشان داد که تورم در ترکیه نسبت به سال گذشته به ۲۱.۳ درصد رسیده است، اگرچه تحلیلگران تخمین می‌زنند که این تورم احتمالاً بالاتر است.

در سال‌های اخیر، ترکیه مکرراً نرخ‌های بهره را به عنوان وسیله‌ای برای تقویت رشد کاهش داده است، اما زمانی که تورم بیش از حد بالا می‌رود، نرخ بهره را به شدت افزایش می‌دهد. سرمایه گذاران خارجی نگران هستند که بحران فعلی ارز ممکن است طولانی شود و کسی در حلقه داخلی آقای اردوغان افزایش نرخ را توصیه نکند. آقای اردوغان تعدادی از روسای بانک مرکزی و دیگر مقامات بلندپایه‌ای را که سد راه او بودند برکنار کرد.

کایران کورتیس، مدیر سرمایه بازار‌های نوظهور در آبردین استاندارد سرمایه گذاری، گفت: تصور یک چرخش در وضعیت فعلی، که با قسمت‌های قبلی متفاوت است، بسیار دشوار است. "معمولاً کسی وجود دارد که استدلال می‌کند که تا زمانی که ما به این سطح از شدت ضعف لیر رسیدیم، باید نرخ بهره افزایش یابد. "

اخیراً در روز دوشنبه، بانک مرکزی ترکیه با فروش ذخایر ارزی خارجی و خرید لیر، در تلاش برای تقویت ارز خود به دلیل آنچه که آن را "قیمت ناسالم ارز" می‌داند، در بازار مداخله کرده است.