نشانههای توافق در وین/ آیا برجام ظرف «هفتههای آتی» احیا میشود؟
رویداد۲۴ لیلا فرهادی: دور هشتم مذاکرات وین همچنان ادامه دارد، اما برای دومین بار مذاکرهکنندگان ارشد کشورهای عضو برجام برای مشورت به پایتختهایشان برگشتهاند. با اینکه برخی رسانهها نظیر اسکاینیوز عربی به نتیجه نرسیدن مذاکرات را دلیل توقف آن اعلام کردهاند، اما دلایل متقنتری برای خوشبینی وجود دارد.
جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه ابراز امیدواری کرده و گفته ظرف چند هفته آینده به توافقی هستهای با ایران دست پیدا خواهیم کرد. یک منبع آگاه که از محتوای نشست وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در شهر برست فرانسه خبر داشته به نشریه پولیتیکو گفته فضای مذاکرات از کریسمس به این سمت بهتر شده است. ما قبل از این نسبت به مذاکرات بدبین بودیم، اما الان فکر میکنیم میتوانیم به یک توافق با ایران دست پیدا کنیم. این منبع آگاه هم پیشبینیهای بورل را تایید کرده و گفته ظرف چند هفته آینده امیدواریم بتوانیم اطلاعاتی درباره نتیجه نهایی یک توافق بدهیم. امیدواریم که بتوانیم به یک توافق برسیم.
جان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه هم بر ضرورت موفقیتآمیز بودن مذاکرات تاکید کرده، اما به اندازه اتحادیه اروپا ابراز خوشبینی نکرده و هشدار داده که سرعت مذاکرات قابل قبول نیست. لودریان گفته مذاکرات به کندی پیش میرود. گزینههای پیش رو بازگشت خیلی سریع به برجام یا پذیرش یک بحران اشاعه سلاح هستهای توسط ایران است. دلیل هشدارهای امروز ما این است که مذاکرات به کندی پیش میرود و اگر این روند ادامه داشته باشد، چیزی برای مذاکره باقی نخواهد ماند چراکه ایران در حال تولید و انبار مواد لازم برای ساخت یک بمب اتم است.
وزیر خارجه فرانسه گفته طولانی شدن مذاکرات رسیدن به یک توافق را بیهوده خواهد کرد. لودریان این اظهارات را در کنار جوزف بورل در حاشیه نشست وزاری خارجه کشورهای اتحادیه اروپا در فرانسه عنوان کرده است. بورل بعد از شنیدن هشدارهای لودریان ظهارات او را تایید کرده و گفته به نظر من هم سرعت مذاکرات باید بالا برود. اگر ایران به یک قدرت هستهای تبدیل شود دیگر عملا ما به هیچ موفقیتی دست پیدا نخواهیم کرد. بورل تاکید کرده وظیقه کشورهای اروپایی عضو برجام بازگرداندن آمریکا به توافق و بازگشت ایران به تعهداتش به طور همزمان است.
رابرت مالی نماینده آمریکا در امور ایران و سرتیم مذاکره کنندگان آمریکایی در وین از پیشرفت بسیار محدود مذاکرات خبر داده، اما همزمان هشدار داده که در صورت شکست دیپلماسی آمریکا گزینههای دیگر را بررسی خواهد کرد.
کلید واژه «هفتههای آتی» در اظهارات مقامات آمریکاییها دیده میشود، اما نه با لحنی دوستانه بلکه خصمانه و هشدار آمیز. وزیر خارجه آمریکا با لحنی تهدیدآمیز نسبت به تحولات هفتههای پیش رو هشدار داده است. آنتونی بلینکن وزیر خارجه ایالات متحده گفته فقط چند هفته دیگر تا بازگشت ایران به تعهدات برجامیاش وقت داریم و در غیر این صورت آمریکا باید گزینههای دیگر را بررسی کند.
بلینکن در گفتگو با رادیو ملی آمریکا تاکید کرده «وقت ما بسیار بسیار تنگ است.» او گفته ایران پیشرفتهایی در حوزه هستهای داشته که از بین بردن آنها بسیار سخت است چرا که آنها کارها را یاد گرفتهاند. آنها با شکستن موانعی که ما در برجام ایجاد کرده بودیم، عملا کارهای جدید را یاد گرفتهاند.
بلینکن گفته به عقیده من فقط چند هفته باقی مانده که ما ببینیم آیا میتوانیم به تعهدات مشترکمان برگردیم یا نه. وزیر خارجه آمریکا گفته بازگشت به توافق برجام بهترین نتیجه را برای امنیت آمریکا به دنبال خواهد داشت.
مشکل اصلی در مذاکرات به اذعان رسانههای آمریکایی درخواست ایران برای ارائه یک ضمانت است. ایران از آمریکا خواسته ضمانت بدهد که دولتهای بعدی مانند ترامپ از توافق حاصله خارج نمیشوند. دولت بایدن گفته چنین ضمانتی عملا غیرممکن است، اما قطعا آمریکا تمایلی برای خروج از توافقی که یک بار دیگر برای آن مذاکره کرده ندارد.
بیشتر بخوانید: انیمیشن ترور ترامپ بر مذاکرات وین تاثیر خواهد گذاشت؟
یکی دیگر از دلایلی که به امیدها برای رسیدن به یک توافق ظرف هفتههای آتی دامن میزند، عدم واکنش تند دولت بایدن به انیمیشنی تهدیدآمیز علیه رئیس جمهور سابق این کشور است. جیم بانکز نماینده جمهوری خواه کنگره آمریکا یادداشتی در اختیار شریه نشنال ریویوی آمریکا قرار داده و در آن اذعان کرده دلیل عدم واکنش تند دولت بایدن به انیمیشن تهدید آمیز علیه ترامپ، تمرکز بیش از حد دولت بر مذاکرات وین است که در نهایت میخواهند طی آن ایران را تقویت کنند.
بانکز در این یادداشت نوشته «ایران در چنین شرایطی برای ارسال پیامهای تهدیدآمیز احساس راحتی میکند، چون میداند آمریکا دیگر ارادهای برای تشدید تحریمها ندارد، علاقهای به حمایت از شرکای منطقه ایمان ندارد و نمیخواهد برای جلوگیری از تبدیل ایران به یک قدرت هستهای از گزینه نظامی استفاده کند.»
این اظهار نظر بانکز در واقع با اظهارات جن ساکی سخنگوی کاخ سفید همخوانی دارد. جن ساکی سخنگوی کاخ سفید روز پنجشنبه در یک کنفرانس خبری در پاسخ به پرسشی در مورد انتشار انیمیشن ترور دونالد ترامپ بدون ارائه جزئیات و بدون اینکه نشانی حساسیت دولت بایدن نسبت به موضوع در کلام او باشد، گفته «ما در گذشته نیز شاهد لفاظی جمهوری اسلامی ایران بودهایم.»
نشریه دست راستی نشنال ریویو هشدار داده که دولت بایدن به سمت یک توافق هستهای «افتضاح» با ایران در حرکت است. این نشریه نوشته نشانههایی دال بر نزدیک بودن یک توافق دیده میشود. به گزارش رویداد۲۴ مارک دوبوویتز رئیس بنیاد موسوم به دفاع از دموکراسیها که یک نهاد ضد ایرانی در آمریکاست در سرمقالهای که هفته گذشته در وال استریت ژورنال منتشر کرده هم از نزدیک بودن یک توافق خبر داده و گفته با این توافق ایران یک یا دو پیشرفت فنیاش را که ظرف یکی دو سال گذشته کسب کرده متوقف میکند و در ازای آن تحریمها لغو میشود، اما برنامه موشک بالستیک ایران دست نخورده میماند.
نشنال ریویو هشدار داده که دستاوردهای دولت بایدن تا ابد باقی نمیماند و دولت بعدی رویکرد را تغییر میدهد، اما مادامی که او رئیس جمهور است دستش برای هر کاری باز است و هر هفته که به دولت بایدن اضافه شود به معنی نزدیک شدن به یک توافق افتضاح با ایران است.