درصورت تحریم روسیه قیمت نفت به ۲۰۰ دلار میرسد/ وابستگی غرب به نفت و گاز روسیه برگ برنده پوتین است
رویداد۲۴ مرضیه امیری: در پی حمله روسیه به اوکراین بازار نفت و گاز دچار التهاب شد. روسیه بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی و دومین کشور صادرکننده نفت خام است. کشورهای اروپایی در تامین گاز به شدت به روسیه وابسته هستند و همین وابستگی هم باعث رشد قیمت گاز بعد از آغاز جنگ شد و در معاملات گازی قیمت تا ۴۰ درصد هم بالا رفته است.
ایمان ناصری مدیر بخش خاورمیانه موسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE در گفتوگو با رویداد۲۴ درخصوص وضعیت ایران در بازار گاز توضیح میدهد: «امروز ایران بازار نفت و گاز چندان جدی در عرصه بینالمللی ندارد. گاز ایران به مقدار محدود به دو کشور ترکیه و عراق صادر میشود و این هم به دلیل مشکلات کمبود عرضه گاز در طول سال در مقاطع مختلفی زیر میزان مشخص شده در قرارداد عرضه و صادر کرده است. ضمن اینکه در همان نقش کوچکی که در صادرات گاز داریم، ضعف داریم. فعلا متاسفانه به دلیل مشکلات تحریم گاز کافی نداریم که به همین دو مشتری عرضه کنیم.»
او در مورد بازار نفت ایران عنوان میکند: «به دلیل تحریمها صادرات نفت هم قوتی ندارد و فقط نفت ایران در بازارهای خاکستری وجود دارد. اما این نفت نیز نه خریدارانش مشخص هستند و نه قیمت آن. گفته میشود این نفت با تخفیفهای قابل توجهی خریداران را قانع میکند که ریسکهای تحریمی و مجازات خرید بشکههای تحریمی را بپذیرند.»
بیشتر بخوانید: ترکش جنگ روسیه و اوکراین بر اقتصاد جهان/ بازارهای اقتصادی چه واکنشی داشتند؟
به گفته ناصری افزایش قیمت نفت در دوره تحریم تاثیر چندانی بر نفت ایران ندارد؛ بنابراین در چنین شرایطی حالا چه قیمت نفت ناشی از جنگ روسیه و اوکراین بالا برود یا پایین بیاید، برای ایران فرقی نمیکند. چراکه نفت ایران در دوره تحریم یک سری خریدار محدود دارد که حاضرند در ازای یک تخفیفی با ریسک تحریم روبرو شوند. پس افت و خیز قیمت تاثیر بر تعداد خریداران بازار خاکستری نفت ایران ندارد. چراکه این خریداران به قیمت وابستگی ندارند و بیشتر به میزان تخفیف وابسته هستند.
مدیر بخش خاورمیانه موسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE در پاسخ به این سوال که تداوم جنگ روسیه و اوکراین چه تاثیری بر قیمت نفت جهانی خواهد گذاشت، توضیح میدهد: این جنگ خودش به طور مستقیم تاثیر بر بازار نفت ندارد. اگر اوکراین یک بازیگر بزرگ نفتی بود، نگرانی از بسته شدن چاههای نفتی جدی میشد یا اگر اوکراین یک خریدار بزرگ نفتی بود، نگرانی از توقف واردات به طور مستقیم میتوانست بر بازار نفت تاثیر داشت. اما روسیه با تولید ۱۱ میلیون بشکه و صادرات ۷ میلیون بشکه نفت روزانه، یکی از بزرگترین بازیگران نفت جهان است. جایگزین کردن بشکههای نفت روسیه غیرممکن است. به همین دلیل خارج کردن روسیه توسط هرگونه تحریم مالی نفتی و بانکی میتواند به شدت روی قیمت نفت تاثیر بگذارد. یعنی اگر بگویند هیچکس در جهان حق خرید بشکههای نفت روسیه را ندارد، قیمت نفت به بالای ۲۰۰ دلار خواهد رسید. این قیمت بدون شک در صورت تحریم کامل نفتی روسیه اتفاق خواهد افتاد.»
ناصری در خصوص تاثیر جنگ روسیه و اوکراین بر قیمت گاز نیز عنوان میکند: «روسیه یکی از تامینکننندگان اصلی گاز اروپا است و ما اکنون هم در فصل زمستان و پیک مصرف گاز هستیم. حالا اگر فروش گاز روسیه تحریم شود و خریداران نتوانند پرداخت خود را انجام دهند، اروپا شدیدا به مشکل تامین برق و گاز برمیخورد. حالا اگر اروپا و آمریکا تحریمهای علیه روسیه را نه به طور کامل بلکه در یک بخشهایی اعمال کند، روسیه هم در مقابل میتواند صادرات گاز خود را قطع کند؛ بنابراین توان مقابله با روسیه بسیار کم است و طی چند روز گذشته هم تحریمهای اروپایی و آمریکایی که به شکلهای مختلف بر روسیه تحمیل شده، هیچ کدام تاثیر چندانی خصوصا بر صادرات و درآمدزایی روسیه نداشته است.»
ناصری تاکید میکند: «پیشبینی ما از قیمت نفت در کوتاهمدت این است که قیمتها ملتهب خواهند بود. هنوز سناریوی قیمتی بعد از این جنگ را تصمیمگیری نکردیم . خیلی مهم است غرب و آمریکا چه خواهند کرد. اگر مجموع واکنش غرب و آمریکا نسبت به این جنگ همین دامنهای باشد که طی این چند روز مشاهده کردیم، قیمت نفت در همین کانالهای قیمتی ۹۰ دلار میچرخد. اما اگر بشکههای نفتی روسیه با تحریم آمریکا و غرب از بازار جهانی خارج شوند، نفت جهانی قیمتهای ۱۵۰ دلار و حتی ۲۰۰ دلاری را هم حداقل در برهههای کوتاه به خود خواهد دید.»
به گفته ناصری «تاثیر این نوسانها قیمت نفت روی حجم صادرات ایران در دوره تحریم تاثیری ندارد، اما تاثیر این ماجرا یعنی به طور کلی این جنگ بر مناقشات هستهای و مذاکرات وین میتواند هم تاثیر مثبت داشته باشد و هم تاثیرات منفی. به هرحال سرنوشت بازار نفت و گاز ایران چه با جنگ روسیه و اوکراین و چه بدون این جنگ بیش از هر چیز به سرنوشت این مذاکرات و رفع تحریمها بستگی دارد. در مدت چند ماه پس از یک توافق، ایران میتواند حدود یک میلیون بشکه در روز عرضه نفت را به بازارهای جهانی احیا کند. این میزان میتواند کمبود عرضه از سوی تولیدکنندگان دیگر اوپک پلاس که بسیاری از آنها از کمبود سرمایهگذاری و اختلالات تولید آسیب دیدهاند را جبران کند.»